'ट्युब लाइट' चम्किएर बनेकाे फुडमाण्डू

A+ A A-

उनी आफैँलाई बारम्बार ट्युब लाइट व्यवसायी भन्छन् । न त उनी घरघरमा ट्युब लाइट बेच्ने व्यवसायी हुन्, न पाइप फिटिङ गर्ने प्लम्बर नै । अरूका कुरा ढिलो मात्र बुझ्ने हुनाले पनि उनले आफूलाई ट्युब लाइट भनेर बताउने गर्छन् ।

भन्छन्, ‘म अलिक सिधा मान्छे, भन्दा पनि सिधा भन्ने र बुझ्दा पनि सिधै बुझ्ने । कहिलेकाहीँ कसैले घुमाउरो कुरा गर्‍याे भने अलिक ढिलो बुझ्छु, ट्युब लाइट जस्तै ।’

आफैँलाई 'ट्युब लाइट' बताउने व्यवसायी आज नेपालकै प्रतिष्ठित डेलिभरी कम्पनी फुडमाण्डूका मालिक बनेका छन् । उनी हुन्, फुडमाण्डूका को-फाउण्डर मनोहर अधिकारी ।

अमेरिकाको एउटा प्रोजेक्टमा काम गरेर राम्रो आम्दानी गरिरहेका मनोहरलाई एउटै समस्याले पिरोल्ने गर्थ्याे, त्यो हो- कुण्ठित हुँदै गएको स्वतन्त्रता ।

क्लाइन्टको निर्देशनअनुसार चल्नुपर्ने हुँदा आफैँलाई बन्दी जस्तो अनुभव गर्ने अधिकारी भन्छन्, ‘त्यो समय काम काम काम दिमागमा त्यही मात्र हुन्थ्यो । सोच्थेँ- यसरी भएन, खोइ मेरो फ्रिडम ? अनि हाेइन अब आफैँले केही गर्नुपर्छ भन्ने सोचेँ ।’

त्यसपछि उनले आफैँ व्यवसायी बन्ने उपायहरू खाेज्न थाले । त्यसका लागि उनले धेरै आइडियाहरू सोच्न थाले । यसरी धेरै आइडियाहरूलाई अध्ययन गर्दागर्दै उनकाे दिमागमा पहिलो नाम आयो- ‘फुडमाण्डू ।’

फुडमाण्डू नाम त उनले सोचे तर गर्ने के ? उनले आफू अफिसमा बसेर कुनै रेस्टुरेन्टले मीठो खानेकुरा आफू बसेकै ठाउँमा ल्याइदिए पनि हुन्थ्यो भन्ने साथीहरूको र आफ्नै गुनासो सम्झिए । उनी भन्छन्, ‘हामी साथीहरू सधैँ यही गुनासो गर्थ्याैं । यही गुनासोलाई मैले व्यवसायमा परिणत गर्ने अठोट गरेँ ।’

‘नेपालमा अनलाइन डेलिभरी गर्ने चलन नै थिएन । यसरी खानेकुरा घरमै पुर्‍याएर ग्राहकको मन जित्नु चुनौतीपूर्ण थियो । अहिलेको जस्तो समय पनि थिएन’, उनले भने, 'यता ग्राहकको विश्वास, उता रेस्टुरेन्टको विश्वास, दुवैको विश्वास जित्नु थियो । केही नयाँ गर्न खोज्दा उति नै चुनौती झेल्नुपर्ने रहेछ ।’

३ महिनापछि आएको पहिलो अडर्र

रेस्टुरेन्टलाई आफूले दिने सेवाबारे बुझाउन नै निकै समय लाग्यो अधिकारीलाई । कम्पनी सुरू गरेको ३ महिनापछि पहिलो अडर्र आएको उनी सम्झिन्छन् ।

उनी भन्छन्, ‘त्यसताका कुनै उदाहरण दिनका लागि कुनै कम्पनीको नाम थिएन । अहिले हो भने जोमाटो जस्ता नामहरूको उदाहरण दिएर बुझाउन सकिन्थ्यो । त्यसैले ३ महिनासम्म त हामीलाई रेस्टुरेन्टहरूको विश्वास जित्न नै समय लाग्यो ।’

३ महिनापश्चात् बल्ल एउटा अडर्र आयो डेलिभरीको । अर्थात् ३ महिनापछि मात्र बल्ल एउटा रेस्टुरेन्टले विश्वास गर्‍याे र डेलिभरीको जिम्मा दियो फुडमाण्डूलाई ।

अधिकारी भन्छन्, 'त्यो नै मेराे जीवनको पहिलो अनलाइन फुड डेलिभरी थियो । त्यसपछि क्रमश: १० वटा रेस्टुरेन्ट फुडमाण्डूमा आवद्ध भए । विश्वास पनि विस्तारै बढ्दै गयो फुडमाण्डूप्रति । सबैले विश्वास गर्न थाले ।'

कम्पनी लिस्टिङ बढ्दै गएपछि प्रचारप्रसारमा जुटेको फुडमाण्डूको टोलीसँग अहिले जस्तो मिडियामा विज्ञापन दिने पैसासमेत थिएन । प्रचारप्रसार नगरी कम्पनीलाई चल्न गाह्राे हुन्छ भन्ने बुझेकाे फुडमाण्डूको टोलीले पैसा नभए पनि प्रचारप्रसारका लागि पर्चालाई नै राेज्याे । सुरुसुरुमा हातहातमा पर्चा बाँडेर प्रचारप्रसार गर्‍याे ।

पर्चा त बाँडे, पर्चा लिनेहरू पनि टन्नै थिए । पर्चा बाँडिसकेर अर्डर कुर्दै बस्ने अधिकारी हरेक दिन रित्तो हात लिएर घर फर्किन्थे । यसरी पर्चा बाँडेको पाँचौँ दिनसम्म पनि कुनै अर्डर नआएको उनी सम्झिन्छन् ।

उनी भन्छन्, ‘पर्चा बाँडेपछि कम्प्युटरको अगाडि बसेर कतिखेर अर्डर आउला भनेर हेरेर बस्थ्यौँ । आज भन्यो, भोलि भन्यो, आउँदैन कुनै अर्डर । त्यसपछि सोँचेँ, सोचेझैँ हुँदैन रहेछ', उनले भने, 'त्यसपछि झनै धेरै मिहिनेत गर्न थाल्यौँ विश्वास जित्न ।’

सन् २०१० बाट सुरू भएको फुडमाण्डूले त्यसताका १ वर्षमा गरेको डेलिभरी संख्या अहिले एक दिनमै गर्ने गरेको छ । आइडियालाई उद्यमको रूप दिन लागिपरेका अधिकारीको फुडमाण्डू अन्ततः नेपालकै पहिलो र ठूलो अनलाइन डेलिभरी कम्पनी बन्यो ।

कम्पनी सुरु गरेको ५ वर्षपछि फुडमाण्डू एप सार्वजनिक गरेपछि भने कम्पनीले उचाइ लिएको अधिकारी बताउँछन् । अहिले फुडमाण्डूमा काेभिडका कारण अधिकांशले अर्डर गर्ने गरेका छन् । यसरी अर्डर गर्नेहरूमा ८० प्रतिशत मोबाइल एपबाट, १० प्रतिशत वेबसाइटबाट र बाँकी फोन कलबाट अर्डर हुने गरेको छ ।

स्टार्टअपमा भोगेका चुनौती

गुगल म्याप पनि राम्रो नहुँदा अर्डर गरेको ठाउँमा राइडर पुग्न नै सकस हुने गरेकाले समयमा नै स्थान पत्ता लगाएर फुड डेलिभरी गर्न नसकिएका थुप्रै अनुभव छन् अधिकारीसँग ।

उनी भन्छन्, ‘पहिले अहिलेको जस्तो लोकेसन पत्ता लगाउन सजिलो थिएन, गुगल म्याप पनि राम्रो नहुँदा अर्डर गरेको फुड डेलिभरी गर्न नै सकस पर्थ्याे, जसले गर्दा समयमै पुर्‍याउन सकिँदैन थियो ।’

अधिकारी अर्डर गरेको सामान समयमा पुर्‍याउन नसक्दा ग्राहकको विश्वास घट्ने प्रमुख चुनौती रहेको बताउँछन् । यससँगै नपालीहरूको कामप्रतिको मानसिकता कमजोर हुँदा सुरूसुरुमा डेलिभरी गर्ने राइडर नपाउँदा समस्या भएको बताउँछन् ।

उनी भन्छन्, ‘सुरुसुरुमा डेलिभरी गर्ने हाम्राे कामलाई हेपाहा नजरले हेर्ने गरिन्थ्याे । यसले गर्दा कसैले काम नै गर्न चाहँदैनथे । याे समस्याले गर्दा पनि हामीले पाएको अर्डर डेलिभरी गर्न पनि सकस हुने गर्थ्यो ।

अहिले भने विश्वास जित्दै जाँदा काम सबै एउटै हो भन्ने धारणाकाे विकास हुँदै गएकाे र डेलिभरी गर्न चाहने व्यक्तिहरू पनि बढ्दै गएका छन् ।

सुरुमा विश्वास जित्ने, लोकेसनमा पुग्ने र पुर्‍याउने व्यक्ति खोज्ने कार्य निकै चुनौतीपूर्ण थियो । यद्यपि, चुनौतीलाई नै चुनाैती दिँदै फुडमाण्डू यस अवस्थामा आइपुगेको हाे ।

फुडमाण्डूको भविष्य

फुडमाण्डूले होमकुकबाट पनि सर्भिस गरिसकेको छ । तर, अब भने रजिस्टर्ड कुकले घरमै बसेर व्यवसाय गर्न चाहेको खण्डमा मात्र त्यस्ता कुकका खानाहरू पनि डेलिभरी गर्ने योजना फुडमाण्डूले बनाएको अधिकारी बताउँछन् ।

तालिमप्राप्त कुकसँग समन्वय गरेर काम गर्न तयार भए पनि आफैँले रेस्टुरेन्ट खाेल्ने वा किचेन बनाएर आफैँ उत्पादन गर्ने याेजना भने फुडमाण्डूकाे नरहेकाे अधिकारी बताउँछन् ।

सरकारले रेस्टुरेन्टहरूको स्तरअनुसार सबै होटल तथा रेस्टुरेन्टलाई ग्रेडिङ गरिदिने हो भने थप सहज हुने उनको धारणा छ । ‘जस्तो : आफू कुन रेस्टुरेन्टबाट डेलिभरी गर्दै छु भन्ने र त्यो कुन ग्रेडको रेस्टुरेन्ट हो भन्ने थाहा भयो भने क्वालिटी थप मजबुत हुने हुन्छ’, उनले भने, ‘तर, अहिले रेस्टुरेन्ट सरकारी तवरबाट ग्रेडिङ नगरिँदा आफैँले रेस्टुरेन्टको क्वालिटी हेरेर डेलिभरी गर्नुपर्ने हुन्छ ।’

फुडमाण्डूको कोभिडयात्रा

अहिले संसारै कोभिडमय बनेको छ । जताततै कोरोनाको संक्रमण बढ्दै जाँदा घरबाट अर्डर गरेर खानेकुरा खानेहरूको संख्या दोब्बरले बढ्दै गएको छ, जसले डिमाण्डलाई पूरा गर्न रिसाेर्स निकै कम भइरहेको छ । व्यवस्थापनमा निकै चुनौती भए पनि अर्डर आएजति सबै डेलिभरी गर्दै आएको अधिकारी बताउँछन् ।

११ चैतदेखि सुरु भएको लकडाउनमा पहिलो १० दिन भने फुडमाण्डूले सेवा दिन सकेन । संक्रमणको त्रासदीपूर्ण अवस्थाको पहिलो १० दिन बन्द रहेको फुडमाण्डूले ११औँ दिनदेखि भने सेवा सुचारु गर्‍याे ।

अधिकारी भन्छन्, ‘संक्रमणको डरले बन्द गरे पनि ११औँ दिनपछि यसरी बसेर हुँदैन भनेर हामीले ग्रोसरीका सामान डेलिभरिलाई निरन्तरता दिन थाल्यौँ । यसरी सुरक्षित भएर पनि डेलिभरी सेवालाई सञ्चालन गर्न सकिँदो रहेछ भन्ने जानेपछि भने रेस्टुरेन्ट डेलिभरी पनि स्टार्ट गर्‍याैँ ।’

बन्दको अवस्थामा भने फुडमाण्डूले सुरक्षालाई मध्यनजर गर्दै चारपाङ्ग्रे सवारीबाट फुड डेलिभरी गर्दै आएको छ ।

अधिकारी भन्छन्, 'यो अवस्थामा फुड डेलिभरी सामान्य दिनको तुलनामा निकै महँगो परे पनि त्यसलाई बेवास्ता गर्दै त्यही मूल्यमा नै डेलिभरी गर्दै आएका छौँ । डिमाण्ड एकदमै बढेको छ ।’

बीचमा लकडाउन खुलेपछि केही खुकुलो भए पनि पुनः अवस्था भयावह बन्दै जाँदा थप डिमाण्ड बढ्न सक्ने आँकलन गरेर रिर्सोसहरू बढाएर भएपनि डिमाण्ड पूरा गर्ने तरखरमा कम्पनी रहेको उनी बताउँछन् ।

'राइडरलाई मास्क, स्यानिटाइजरलगायत सुरक्षाका साधन अपनाएर चारपाङ्ग्रे सवारीबाट मात्र डेलिभरी गर्ने व्यवस्था गरेका छौँ', उनले भने, 'पछिल्लो समय काेराेना भाइरसकाे महामारी आउनुभन्दा अगाडिकाे तुलनामा डिमाण्ड ६० प्रतिशतले बढेको छ ।'

कोभिडमा स्टार्टअपका लागि अवसरै अवसर

भविष्य अनलाइनमै हुने हुँदा अब नयाँ स्टार्टअप गर्न चाहनेहरूलाई भविष्यमा अनलाइन विजनेसमा अवसर धेरै रहेको अधिकारी बताउँछन् ।

‘अहिले अनलाइन बिजनेसको व्यावसायिक वातावरण खासै छैन तर भविष्य भने निकै दरो छ’, उनले भने, 'यदि दीर्घकालीन रूपमा सोचेर आउने हो भने अनलाइन विजनेसमा धेरै अवसरहरू छन्, चाहे त्यो डेलिभरी अनलाइन होस् या अन्य कुनै प्रकारका विजनेस ।’

अधिकारी कोभिड महामारीले संसारलाई गाँजिरहेको याे अवस्थामा नेपालले यसबाट फाइदा लिने ठाउँहरू पनि धेरै भएको बताउँछन् । कोभिडले गर्दा अनलाइनप्रति ग्राहकको आकर्षण बढ्दै जाँदा प्रविधिमा फड्को मार्ने राम्रो अवसर रहेको उनको भनाइ छ । उनी यसको फाइदा उठाउँदै नयाँ केही गर्छु भन्नेलाई यही सही समय भएकाे दाबी पनि गर्छन् ।

अधिकारी सरकारले नयाँ केही काम गर्न चाहने नवउद्यमी युवाहरूलाई थप व्यावसायिक वातावरण सिर्जना गरिदिनुपर्ने बताउँछन् ।

नयाँँ सोच र नयाँ योजनाले बजारमा उत्रिने हो भने व्यावसायिक बन्न कसैले नछेक्ने उनको जिकिर छ । फुडमाण्डूमा अहिले १ सयभन्दा बढी डेलिभरी तथा राइडरहरू छन् भने दिनहुँ हजारौँको संख्यामा बुकिङहरू आउने गर्छन् ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, भदौ ९, २०७७ २०:००