प्रेरक प्रसङ्ग :आजको काम भोलिलाई नसाँचौ

A+ A A-

महाभारतको युद्ध समाप्त भइसकेको थियो । युधिष्ठिर राजा बनेका थिए । आफ्ना चारै जना भाइहरूको सहयोगमा उनी राजकाज चलाइरहेका थिए ।

प्रजाको भलाइका लागि पाँचै भाइ मिलेर काम गर्थे । जो कोही दीन–दुःखी गुनासो लिएर आउँथ्यो, त्यसलाई जसरी पनि सहयोग गरिन्थ्यो ।

एक दिन युधिष्ठिर राजभवनमा एक मन्त्रीसँग कुराकानी गरिरहेका थिए । कुनै समस्यामाथि गहन विचारविमर्श भइरहेको थियो । त्यही बेला एक ब्राह्मण त्यहाँ पुग्छन् ।

केही दुष्टहरूले ती ब्राह्मणलाई सताएका थिए । उनीहरूले ब्राह्मणको गाई खोसिदिएका थिए । ती ब्राह्मण महाराज युधिष्ठिरसामु यही गुनासो लिएर आएका थिए ।

मन्त्रीसँग कुराकानीमा व्यस्त रहेकाले युधिष्ठिरले उनको कुरा सुन्न पाएनन् । उनले ब्राह्मणलाई बाहिर पर्खिन भने । ब्राह्मण भवनबाहिर निस्केर महाराज युधिष्ठिरको प्रतिक्षा गर्न थाले ।

मन्त्रीसँग कुराकानी सकिएपछि महाराजले ब्राह्मणलाई भित्र बोलाउन चाहे तर त्यही बेला भित्र कुनै देशका दूत पुगिहाले । युधिष्ठिर फेरि कुराकानीमै व्यस्त भए ।

एकपछि अर्को कोही न कोही आएर युधिष्ठिरसँग कुराकानी गरिरहेका थिए ।

धेरै जनासँग कुराकानी गरिसकेपछि महाराज भवनबाट बाहिर निस्किए । र पनि ब्राह्मणले प्रतिक्षा गरिरहेको उनले देखे ।

युधिष्ठिरले ब्राह्मणसँग भन्छन्, ‘आज म धेरै नै थाकेको छु । तपाईं भोलि बिहान आउनुहोला । हरसम्भव तपाईंको सहायता हुने छ ।’
यति भनेर युधिष्ठिर विश्राम भवनतिर अघि बढे ।

तर, ब्राह्मण युधिष्ठिरको व्यवहारबाट निकै निराश भए । उनी दुःखी मन लिएर घर फर्किन लागे । उनी घर हिँड्नै लागेका थिए, त्यही बेला उनको भेट युधिष्ठिरका भाइ भीमसँग भयाे। भीमले ब्राह्मणसँग उनको दुःखको कारण सोधे । ब्राह्मणले भीमलाई सबै कुरा सुनाए । युधिष्ठिरले भोलि बिहान आउनू भनेका कुरा पनि ब्राह्मणले सुनाइदिए ।

ब्राह्मणको कुरा सुनेपछि भीम पनि दुःखी भए । उनी महाराज युधिष्ठिरको व्यवहारदेखि पनि निराश भए ।

उनले केहीबेर सोचेपछि द्वारपाललाई आज्ञा दिए, ‘सैनिकसँग भन्नु कि विजयको अवसरमा बजाउने बाजा बजाउनू ।’ आज्ञाको पालना भयो । सबै ढोकाहरूमा तैनाथ सैनिकहरूले विजयको अवसरमा बजाउने बाजा बजाउन सुरु गरे ।

महाराज युधिष्ठिरले पनि बाजाको आवाज सुने । उनी निकै अचम्मित भए, ‘किन बाजा बजाइयो ?’

उनी विश्राम कक्षबाट बाहिर आए ।

कक्षबाट बाहिर निस्कँदै गर्दा उनकाे भेट भीमसँग भयो । उनले भीमलाई सोधे, ‘विजयको अवसरमा बजाउने बाजा किन बजाइरहेका छन् ? हाम्रो सेनाले कुनै शत्रुलाई परास्त गरेको हो ?’

भीमले नम्रतापूर्वक उत्तर दिए, ‘महाराज, हाम्रा सेनाले कुनै शत्रुमाथि विजय प्राप्त गरेका छैनन् ।’

‘त्यसो भए किन बजाएको त बाजा ?’ युधिष्ठिरले प्रश्न गरे ।

‘किनकि, थाहा भयो कि महाराज युधिष्ठिरले कालमाथि विजय प्राप्त गर्नुभएको छ’, भीमले कुटिल जवाफ दिए ।

भीमको जवाफ सुनेर युधिष्ठिर अझै चकित भए । उनले सोधिहाले, ‘मैले कालमाथि विजय प्राप्त गरे रे ! तिमी के भन्न खोजिरहेका छौ ?’

भीमले युधिष्ठिरसँग आँखा जुधाएर जवाफ फर्काए, ‘महाराज, केही बेरअघि तपाईंले एक ब्राह्मणलाई भोलि आउनू, तिम्रो समस्यामा भोलि सहयोग गर्छु भन्नुभएको रहेछ । यसबाट प्रस्ट हुन्छ कि तपाईंलाई थाहा छ, तपाईंको मृत्यु आज हुनै सक्दैन । कालले आज तपाईंको केही बिगार्न सक्दैन । यो सुनेपछि मैले सोचें कि तपाईंले पक्कै कालमाथि विजय प्राप्त गरेकैले यस्तो आश्वासन दिनुभयो । नभए ती बाह्मणलाई भोलि आउनु किन भन्नुहुन्थ्यो होला र ! त्यसैले मैले विजयको अवसरमा बजाउने बाजा बजाउन लगाएको हुँ ।’

भीमको कुरा सुनेपछि युधिष्ठिरको आँखा खुल्यो । उनले आफ्नो गल्ती थाहा पाए । त्यही बेला उनले पछाडि उभिएका ब्राह्मण देख्छन् । लगत्तै ब्राह्मणको कुरा सुनेर उनलाई आवश्यक सहयोग गर्न आदेश दिन्छन् ।

हामीभित्र एउटा निकै खराब बानी हुन्छ, त्याे हाे काम साँच्नु । आफ्नो यही आदतका कारण हाम कहिलेकाहीँ बन्नै लागेको काम बिगार्छौँ, जसबाट हामीले भारी नोक्सानी बेहोर्नुपर्छ । कहिलकाहीँ त यस्तो बानीले गन्तव्यसम्म पुग्न लागेर पनि रोकिन बाध्य भइन्छ ।

जुन काम हामीलाई आजै गर्नु छ, त्यो भोलि त्यति नै महत्त्वको नरहन सक्छ । परिस्थिति बदलिरहन्छ । त्यसैले पनि हामीले साँचेका काम भोलिका दिनमा महत्त्वमा नपर्न सक्छन् अथवा त्यसको उपलब्धि त्यति महत्त्वपूर्ण नरहन सक्छ । त्यसैले आज गर्ने काम आजै गर्नुपर्छ, के थाहा भोलि के हुन्छ !

प्रकाशित मिति: सोमबार, भदौ १, २०७७ १२:४५