स्वदेश फर्किएका युवाको ब्यथा : छाक टार्न मुस्किल भयो

A+ A A-

कामको खोजीमा युवायुवतीहरू छिमेकी मुलुक भारत र खाडी देशतिर जाँदा सुनसान बन्ने सुदूरपश्चितका धेरैजसो ग्रामीण क्षेत्रमा यस वर्ष केही महिनादेखि चहलपहल छ । कोरोना भाइरसको महामारी फैलिएपछि भारत र खाडी क्षेत्रबाट ठूलो संख्यामा युवायुवतीहरू स्वदेश फर्किएपछि ग्रामीण क्षेत्रमा चहलपहल बढेको हो ।

गाउँमा बालबालिका र वृद्धवृद्धाहरू मात्रै हुँदा कसैको मृत्यु भएमा शव बोक्नसमेत समस्या हुने बस्तीमा आजभोलि भने युवायुवतीहरूको बाक्लो उपस्थिति छ ।

युवाहरू गाउँ फर्किएपछि चहलपहल बढे पनि स्थानीयलाई छाक टार्न र घर खर्च चलाउन भने कठिन हुन थालेको छ ।

आफ्नै देशमा रोजगारीको अवसर नभएपछि भारतलगाएतका खाडी मुलुक पसेर घर खर्च चलाइरहेको युवाहरू स्वदेश फर्किएपछि के खाने के लगाउने ? भन्ने समस्याले पिरोल्न थालेको हो । सुदूरपश्चिमका अधिकाशं युवाहरू रोजीरोटीको खोजीमा विदेशिन बाध्य छन् ।

६ वर्ष भारतमा कठिन श्रम गरेर कोरोनाको त्राससँगै घर फर्केका डडेल्धुराको अमरगढी–४ का लक्ष्मण शाह अब भारत जाने मनस्थितिमा छैनन् । १५ वर्षको कलिलो उमेरमै घर खर्च जुटाउन भारत पसेका शाह अब स्थानीय सरकारले स्वदेशमै रोजगारीको अवसर जुटाइदिन्छ कि भन्ने आशामा छन् ।

भारतमा कोरोनाको संक्रमण बढेसँगै साहुले कामबाट निकाल्दा अलपत्र परेका उनी ती दिनहरू झलझली सम्झिन्छन् । ‘घरको न घाटकाे’ बनेपछि आफ्नै ठाउँमा केही गर्छु भन्ने सपना बोकेर घर पुगेको उनी बताउँछन् । तर, घर पुगेको महिनौ हुँदासमेत रोजगारीको उपाय उनले देखेका छैनन् ।

‘भारतमा हुँदा स्थानीय सरकारले सीपमूलक तालिम दिइरहेको समाचार सुन्थे । गाउँमै गएर सीप सिकेर केही गरौँला भन्ने थियो,’ उनले गुनासो गरे, ‘तर, सपना चकनाचुर भो । न स्वदेशमा रोजगारीको अवसर छ । न त युवाहरूका लागि सीपमूलक तालिम ।’

‘स्थानीय सरकारले सीप नसिकाए पनि आफूले भारतमा हुँदा सिकेको सीप प्रयोग गरेर व्यवसाय गर्न चाहन्छु,’ उनी भन्छन् । तर, त्यसका लागि स्थानीय सरकारले काम गर्ने वातावरण बनाइदिनुपर्ने उनको भनाइ छ । मेहनत गरे स्वदेशमै पैसा कमाउन सकिन्छ भन्ने सोच कोरोनाको कहरसँगै उनमा पलाएको छ ।

‘रहर धेरै छ । काम गर्ने वातावरण नहुँदा समस्या छ । भारतमा कमाएर घर खर्च चल्ने गरेको थियो । तर, घर फर्किएपछि साँझ बिहानको छाक टार्न मुस्किल भयो,’ उनले भने ।

शाहजस्तै समस्यामा छन्, अजयमेरू गाउँपालिका–२ का प्रशान्त ऐर । २ वर्ष भारतको राजस्थानमा ड्राइभिङका साथै होटेलमा काम गर्दै आएका ऐर अहिले बेरोजगार छन् ।

गत १२ जेठमा फर्किएका ऐर स्थानीय सरकारको मुख ताकेर बसेका छन् । ‘मैले भारतमा ड्राइभिङ र होटेलको काम सिकेर आएको छु । स्थानीय सरकारले काम गर्न अवसर दिए हुन्थ्यो । अब स्वदेशमै केही काम गरेर जीविका चलाउन मन छ,’ ऐरले भने ।

कोरोनाको संक्रमण कहिले अन्त्य हुन्छ भन्ने थाहा छैन् । भारतमा रोजगारीका अवसर गुम्दै गएका छन् । स्वदेश फर्किएपछि भोलि कसरी जीविका चलाउने भन्ने चिन्ता उनको मनमा छ ।

भारतबाट आउँदा कमाएर ल्याएको पैसा सकिएपछि उनलाई घरधन्दा चलाउन सकस भएको छ । लक्ष्मण र प्रशान्त मात्र हाेइन, भारत तथा खाडी मुलुकमा काम गरेर जिविका चलाउने हजारौं युवाको समस्या उस्तै छ ।

९ वर्षसम्म भारतको महाराष्ट्रमा काम गरेका घर फर्किएका गगन ऐर भारतमा हुँदा होटेलमा ‘कुक’ को काम गर्थे । कोरोना महामारीको अप्ठ्यारोमा गाउँ फर्किएका गगनलाई गाउँठाउँमै केही गर्न पाए हुन्थ्यो भन्ने लागिरहेको छ । सरकारले आफूले सिकेको सीपलाई नेपालमै सदुपयोग गर्ने योजना बनाएको खण्डमा विदेश नजाने उनको अठोठ छ ।

चालू आर्थिक वर्षको बजेटमा रोजगारी सिर्जना गर्नका लागि ३ करोड रकम विनियोजन गरेको अमरगढी नगरपालिकाका नगरप्रमुख विश्वेस्वरप्रसाद ओझा बताउँछन् । नगरपालिकाले भारत तथा तेस्रो मुलुकबाट सीप सिकेर फर्केका नागरिकलाई रोजगारी सिर्जना गर्ने नीति लिएको उनको भनाइ छ । तर यो नीति अझै व्यवहारमा लागू भएको छैन ।

कोरोनाका कारण स्वदेश फर्किएकाको माग र आवश्यकताका आधारमा रोजगार सिर्जना गर्ने खालका कार्यक्रम ल्याउने उनले बताए । ‘स्वदेश फर्किएका युवाले काम गर्न चाहे आफूहरू सीप सिकाउन तयार छौँ,’ उनले भने ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, साउन २५, २०७७ १८:२२