घट्दो अनुदान, बढ्दो ऋण : नेपालले कसलाई कति तिर्न बाँकी ?

A+ A A-

अहिले पनि चर्चामा छ अमेरिकी मिलिनियम च्यालेन्ज कर्पोरेसन (एमसीसी)अन्तर्गतको अनुदानको रकम स्वीकार्ने वा नस्वीकार्ने भन्ने विषय । विकासका काममा यस्तो रकमको भरपूर सदुपयोग गर्नुपर्छ भन्ने कतिपयको भनाइ छ भने कतिले स्वार्थ बाझिने भन्दै स्वीकार गर्न डराएका छन् ।

अनुदानको रकम लिए पनि वा नलिए पनि ऋणको रकम भने प्रत्येक वर्ष बढ्दै गएको देखाएको छ । अनुदानको रकम तोकिएको क्षेत्रमा काम गरे पुग्यो, ऋणको व्याज पनि बुझाउनुपर्‍यो, तोकिएको क्षेत्रमा खर्च पनि गर्नुपर्‍यो र साँवा पनि फिर्ता गर्नुपर्‍यो ।

हालसम्म नेपालको ऋण १४ खर्ब १८ अर्ब रुपैयाँभन्दा बढी पुगेको छ, जसमा ५५ प्रतिशत अर्थात् ८ खर्ब ५ अर्ब रुपैयाँ ववैदेशिक ऋण रहेको छ भने आन्तरिक ऋण ४५ प्रतिशत अर्थात् ६ खर्ब १३ अर्ब रुपैयाँ छ ।

गत वर्ष सरकारले ५६ अर्ब रुपैयाँ ऋण घटाएको छ भने २ खर्ब ८५ अर्ब रुपैयाँ ऋण बढाएको छ । आएको ऋणसँग फिर्ता गरेको ऋण घटाउँदा सरकारको जम्मा ऋण १४ खर्ब १८ अर्ब रुपैयाँ वृद्धि भएको छ ।

यो पनि पढ्नुहोस्

१ वर्षमा ८५ अर्ब साँवा र ब्याज भुक्तानी, २ खर्ब ८५ अर्ब ऋण थपियो

विज्ञहरूले नेपालले केही वर्ष अनुदान बढाउन सक्ने बताए पनि गत वर्ष सरकारले अनुदान घटाएको छ । अनुदानको रकम घट्दो क्रममा भए पनि ऋण भने बढेको छ । तर, सरकारले राखेको लक्ष्यको तुलनामा गत वर्ष ऋण र अनुदान दुवैमा ५० प्रतिशत मात्र उपलब्धि भएको छ ।

नेपाल सन् २०२२ मा विकासशील राष्ट्रको सूचीमा जाने लक्ष्यमा छ । यसअघि सन् २०१८ मा राष्ट्र संघले विकासशील राष्ट्रको सूचीका लागि आवश्‍यक पर्ने ३ वटा सूचकाङ्कमा नेपालले २ वटा हासिल गरेको भन्दै राष्ट्र संघले स्तरोन्तिका लागि आग्रह गरेको थियो । तर, तत्कालीन राष्ट्रिय योजना आयोगका उपाध्यक्ष डा. स्वर्णिम वाग्लेको सुझावअनुसार मन्त्रिपरिषद्ले प्रतिव्यक्ति आय न्यून रहेको जनाउँदै ३ वर्ष समय थप गर्न माग गरेको थियो ।

अल्पविकसित राष्ट्रहरूले ठूला राष्ट्र हरूले दिने सक्ने अनुदान बढी पनि हुन्छ । तर, विकासशीलको सूचीमा गएपछि अनुदान रकम भने निरन्तर घट्दै जान्छ । नेपाल अल्पविकसितको सूचीमा रहेर पनि गत वर्षभन्दा अनुदान १० प्रतिशतले घटेको छ, जबकि सोही समयमा ऋण ८० प्रतिशतले बढेको छ ।

आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ मा नेपालले ३३ अर्ब रुपैयाँ अनुदान प्राप्त गरेकामा गत वर्ष ३० अर्ब रुपैयाँको अनुदान प्राप्त गरेको छ । त्यस्तै, आर्थि वर्ष २०७५/०७६ मा नेपालले १ खर्ब ५ अर्ब रुपैयाँकँको ऋण प्राप्त गरेकामा गत वर्ष १ खर्ब ८९ अर्ब रुपैयाँ ऋण प्रप्त गरेको छ ।

कहाँबाट कति ऋण ?

अर्थम न्त्रालयका अनुसार बहुपक्षीय निकायतर्फ सबैभन्दा बढी ऋण विश्‍व बैंकसँग पुगेको छ । देशगत रूपमा भने सबैभन्दा धेरै जापानसँग पुगेको देखिएको छ ।

बढी ऋण दिने निकाय तथा देश