स्वास्थ्यमन्त्रीलाई बिझेको पाहुना र मोतियाबिन्दु

A+ A A-

देशभर कोरोना त्रास बढिरहेको छ । पछिल्ला दिन काठमाडौं उपत्यकामा बढेको संक्रमण दरले सरकारदेखि सर्वसाधारणसम्म चिन्तित छन् ।

यो बेला धेरैले गर्ने प्रश्न छ– सरकार के हेरेर बसेको छ ? स्वास्थ्यमन्त्री र उनको मन्त्रालय के गर्दै छ ?

सरकार के गर्दै छ जगजाहेर छ । स्वास्थ्यमन्त्री के गर्दै छन् भन्ने जानकारी भने बुधबार केही सम्पादक र पत्रकारलाई उनले काठमाडौंको एउटा तारे होटल (मेरियट होटल) मा भेटेर बोक्रेबोक्रे जानकारी गराए ।

मन्त्री र उनको टिमको ब्रिफिङले भन्छ– मन्त्रालय कोरोना नियन्त्रणमा उसको बुद्धि र बलले भ्याएसम्म लागेको छ ।

अकस्मात् आइलागेको यो विपद्‌मा सरकार र मन्त्रालय एक्लैले मात्र नियन्त्रण गरेर कोरोना नियन्त्रण भइहाल्ने पनि होइन ।

तर बेलामा योजना नबनाउँदा नियन्त्रणमा कठिनाइ अवश्य भएको छ । विभागीय मन्त्रीका रूपमा भानुभक्त ढकालले समेत यसलाई स्वीकार गरेका छन् ।

यतिबेला एउटा समूह सबै नागरिकको अनिवार्य पीसीआर गर्नुपर्ने भन्दै आन्दोलनमा छ । सुन्दा यो अभियान गज्जब लाग्छ ।

मन्त्री ढकाल र उनको विज्ञ टिमको तर्क सुन्दा अभियन्ताले भनेजस्तो सबै नागरिकको पीसीआर गर्दैमा समस्या समाधान हुने होइन रहेछ ।

विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लूएचओ) को मापदण्डको हवाला दिँदै मन्त्रीलाई अगाडि राखेर स्वास्थ्यविज्ञले दिएको जानकारीअनुसार परीक्षण गरिएकामध्ये २ देखि १२ प्रतिशतसम्ममा मात्र कोरोना पोजिटिभ देखिए खतरा मान्नुपर्ने अवस्था छैन ।

जब यो प्रतिशत बढ्छ, त्यसपछि संक्रमण समुदायमा पुगेको मान्नुपर्नेछ । नत्र यो अवस्थामा परीक्षणको दायरा बढाएर पीसीआर किटको नाश गर्नु मात्र हो ।

मन्त्रालयकै तथ्यांक भन्छ, 'समुदायमा कोराना भाइरस फैलिएको छ/छैन भनेर काठमाडौंसहित देशभर गरिएको नमुना स्वाब संकलनको नतिजामा ०.७ प्रतिशतमा मात्र पोजिटिभ केस देखियो । यो भनेको आत्तिइहाल्ने अवस्था होइन ।'

मन्त्रालयका विज्ञ र मन्त्री ढकालका अनुसार अनिवार्य मास्कको पोलिसी बनाउने देश नेपाल पहिलो हो । र उसको दाबी छ, सामाजिक दूरी कायम, मास्कको प्रयोग र साबुनपानीले नियमित हात धुने बानी मात्रैले पनि धेरै हदमा कोरोना नियन्त्रण हुन्छ । जुन नेपालमा सफल बन्दै पनि गइरहेको मन्त्रीको दाबी छ ।

मन्त्री र मन्त्रालयले जनतासँग सरोकार नराख्ने तर कोरोना नियन्त्रणमा गरेका थुप्रै प्राविधिक प्रयास पनि रहेछन् । जो जनताले बुझ्न जरुरी नहोला तर नीति निर्माताले बुझ्नैपर्छ । यसलाई बुझाउन मन्त्रालय अहिले पनि चुकेको देखिन्छ ।

सफलतालाई किन ढाकछोप ?

गत ९ माघमा नेपालमा कोरोनाको पहिलो केस देखिँदा स्वाब परीक्षणका लागि हङकङ पठाइएको थियो । तर ७ महिनाको अवधिमा देशभित्रै परीक्षणका लागि ३४ वटा ल्याब छन् ।

६ महिनाअघि सय जनाको परीक्षण गर्न नेपाललाई हम्मेहम्मे थियो तर आज १० देखि १८ हजार नमुना परीक्षण गर्ने क्षमता नेपालसँग छ । यो उपलब्धिलाई विभागीय मन्त्रीको ‘अन्टसन्ट’ अभिव्यक्तिले छल्नु न्यायसंगत छैन ।

अब मन्त्रालय संक्रमित हो होइन भनेर ३० मिनेटमै थाहा पाउन सकिने ‘एण्टी जिन’ परीक्षण विधि अवलम्बन गर्ने नीतिमा जानुपर्छ । किनकि यो विभिन्न मुलुकमा सुरु भइसकेको छ ।

संक्रमितको उपचारमा प्लाज्मा थेरापि जसरी आसलाग्दो भएर उदाएको छ, संक्रमण पत्ता लगाउन ‘एण्टी जिन’ प्रविधि पनि उत्तिकै आसलाग्दो हुने देखिन्छ ।

१० अर्बको जवाफ

कोरोना कहर सुरु भएपछि उपकरण खरिदमा १० अर्ब घोटाला भएको प्रसंगले मन्त्रीको चित्त फाटेको रहेछ । मन्त्रीज्यू, तपाईंसँगै जनताको पनि चित्त फाटेको छ है ।

मन्त्रीको भनाइलाई आधार मान्ने हो भने ‘एक रुपैयाँको पनि भ्रष्टाचार’ मन्त्रीबाट भएको छैन । ढकाल पैसा कमाउन मन्त्री भएका होइनन् रे । जुन दिन पैसाको मोह हुन्छ, राजीनामा दिएर घोषणा गर्ने रे म अब पैसा कमाउन लागेँ भनेर ।

भ्रष्टाचार गरेँ भनेर कसैले स्वीकार गर्दैन । तर, मन्त्रीको आत्मविश्वासजस्तै अख्तियारलगायतका संवैधानिक निकायको छानबिनबाट पुष्टि भए जनताले नै तपाईंको फाटेको चित्त टाल्नेछन् ।

कोरोना उपचार, रोकथाम र नियन्त्रणमा भएको खर्चको साप्ताहिक हिसाब देखाउन आनाकानी गर्दा मात्र जनतामा शंका भएको हो ।

मन्त्रीले बुधबार साउन सकिएलगत्तै कोरोना खर्चको अडिट गर्ने प्रतिवद्धता जनाएकाले अहिल्यै शंका गरिनहालौँ । तर, हरेक दिन मिडिया ब्रिफिङ गर्न सक्ने मन्त्रालयले १५ दिनमा देशभर भएको हिसाब सार्वजनिक गर्न सक्दैन भन्दा चैँ जनताले नपत्याएको हो ।

पाहुना र माेतियाबिन्दु पनि

कोरोना नियन्त्रणमा धेरै काम गरेको लागेका मन्त्रीलाई (र हो पनि) गत २८ फागुनको पाहुना प्रकरणले निकै चित्त दुखाएको रहेछ । मन्त्रीका अनुसार उनले टिचिङ अस्पतालमा घरमा पाहुना आएकाले हतार भएकाले नबोल्ने भनेको पनि हो रे ।

उनको तर्कअनुसार सो दिन दिउँसो कोरोना रोकथाम उच्चस्तरीय समिति बैठकपछि मिडियामा बोलेकाले त्यही कुरा किन दोहोर्‍याउनु भनेर नबोलेको रे ।

मन्त्रीको घरमा पाहुना आएको दिन प्रधानमन्त्री केपी ओली मिर्गौला प्रत्यारोपणका सिलसिलामा अस्पताल भर्ना थिए ।

प्रधानमन्त्रीका प्रेस सल्लाहकार सूर्य थापाले बोल्न भनेपछि आफूले अनौपचारिक रूपमा घरमा पाहुना पनि आएकाले अरुलाई नै ब्रिफिङ गर्न आग्रह गर्दै उनी विदेशबाट आएका पाहुना भेट्न घर कुदेका रहेछन् ।

तर समाचारमा पाहुना आएका कारण बोल्दिनँ भनेर आफूलाई उडाइएको भन्दै ५ महिनापछि पनि मन्त्रीले गुनासो मात्रै गरे ।

अर्को पनि प्रसंग छ ।

वीर अस्पतालको १३१औँ वार्षिकाेत्सवमा उभिएर कोरोना नियन्त्रणमा सरकारले गरेको काम नदेख्नेको आँखामा मोतियाबिन्दु लागेको छ भनेर मन्त्री ढकालले अभिव्यक्ति दिएको समाचार आयो ।

मन्त्रीलाई यस कुराले पनि चित्त दुखाएछ । मन्त्रीको दाबी छ, उनले तेसो भनेकै होइनन् रे । ‘काम नदेख्नलाई त मोतियाबिन्दु भएको हुनुपर्छ नत्र त देखिन्छ,’ भन्ने आशयले भाषण ठोकेको रे मन्त्रीज्यूले ।

भाषण गर्नेले होइन भन्ने, सुन्नेले हो भन्ने । यी दुई थरी मतबीच को सही होला, छुट्याउने जिम्मा पाठकलाई नै ।

तर फाटेको चित्तबीचमै पनि मन्त्रीमा सन्तुष्टि भने देखियो । आफ्नो राम्रै विज्ञापन भएको मन्त्रीको बुझाइ रहेछ ।

‘नाम हो, बदनाम हो, गुमनाम न हो’ भन्ने मन्त्रीको सिद्धान्त गज्जबै छ ।

लकडाउनको अन्त्य गणतन्त्र आएजस्तो

पत्रकारलाई बोलाएर मन्त्रीले अर्को पनि गज्जबको कुरा सुनाए । अहिले आफू र सरकारको विरोध गर्ने व्यक्तिलाई उनले आफैँसँग जोडेर हेरे ।

स्वर्गीय गिरिजाप्रसाद कोइरालाको कार्यशैलीको खुब विरोध गर्थे रे भानुभक्त ढकाल र उनका समकालीन । तर परिणाम के भयो रे भने गिरिजाबाबु मर्ने बेलामा यी नेता नमरे हुन्थ्यो जस्तो लाग्यो रे !

ढकाल भन्छन्, ‘अहिले मेरो र सरकारको विरोध गर्नेलाई पछि मलाई गिरिजाबाबुको विरोध बेकारमा गरेछु भन्ने लागेजस्तै सोच पलाउनेछ ।’

ढकाल यतिमा मात्र रोकिएनन् । लकडाउनको प्रसंगमा पनि एकछिन अडिए ।

लामो लकडाउन खुलेपछि युवापुस्ता उन्मत्त भएकोमा उनलाई डर छ । होटल रेष्टुरेन्टमा देखिएको भीडले भयावह स्थिति ल्याउन सक्ने मन्त्रीको भनाइ छ ।

भन्छन्, ‘हामीलाई गणतन्त्र आउँदाजस्तो खुसी अहिलेका युवायुवतीलाई लकडाउन खुल्दा भएको छ । यो खतराको घण्टी हो ।’

प्रकाशित मिति: बिहीबार, साउन २२, २०७७ १८:२४