चुनौतीका चाङमा राखेप सदस्य–सचिव सिलवाल

A+ A A-

राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् (राखेप)को सदस्य–सचिवमा रमेशकुमार सिलवालले पुनर्नियुक्ति पाएका छन् । नयाँ खेलकुद विकास ऐन, २०७७ अनुसार उनले पुनर्नियुक्ति पाएका हुन् ।

१३औँ सागमा प्रचारप्रसार विभाग संयोजक बनेर काम गरेका शिव कोइराला उपाध्यक्ष बनेर आएका छन् ।

चुनौती

खेलकुदका गतिविधिलाई नियमित रूपमा सञ्चालन गर्ने स्वायत्त संस्था हो राखेप । यही शक्तिशाली संस्थाको कार्यकारी पदमा पुनर्नियुक्ति पाएका सिलवालले दोस्रो कार्यकाल सफल र सम्झनलायक बनाउन केही महत्त्वपूर्ण काम गर्नुपर्ने जानकारहरू बताउँछन् ।

खेलकुदमा व्याप्त विवाद, कमजोर भौतिक संरचना, प्रशिक्षक र खेलाडीको गिर्दो मनोबल, राखेपभित्र कर्मचारीको असन्तुष्टि, खेल क्षेत्रमा मौलाउँदो भ्रष्टाचारलगायत थुप्रै चुनौती चिर्न सके मात्र सिलवाल पुनर्नियुक्तिको औचित्य पुष्टि हुने उनीहरूको भनाइ छ ।

खेलविज्ञ डा. प्रकाश प्रधान खेल क्षेत्रको उन्नयनका लागि देखावटी नभई दीर्घकालीन भिजनको आवश्यकता औँल्याउँछन् । डा. प्रधान राखेप नेतृत्वलाई ४ वटा पक्षमा केन्द्रित रहेर काम गर्न सुझाव दिन्छन्- सामाजिक संस्थाका रूपमा खेलकुदको विकास गर्ने, खेललाई उच्च प्रदर्शनयुक्त बनाउने, आमनागरिकको व्यापक सहभागिता तथा उनीहरूलाई यसप्रति अपनत्व महसुस गराउने र यसलाई आफैँमा उद्योग, व्यवसायका रूपमा विकास गर्ने ।

उनका अनुसार सबैभन्दा पहिला खेलकुदलाई सामाजिक रूपान्तरणमा टेवा पुर्‍याउन सक्ने क्षेत्रका रूपमा विकास गर्न आवश्यक छ । ‘कुरा जति नै ठूला गरे पनि सबैले नस्वीकारेसम्म हाम्रो खेलकुद जहाँको त्यहीँ नै हुनेछ । त्यसैले खेलकुदलाई टप क्लासको बनाउनुपर्छ । यसमा सबै नागरिक सहभागी हुन सकून्, सबैले अपनत्व महसुस गर्न सकून्’, डा. प्रधानले भने, ‘खेलकुदलाई शिक्षाका रूपमा विकास गर्नुपर्छ । जुन दिन हाम्रो खेलकुद आफैँमा एउटा उद्योगका रूपमा विकास हुन्छ, त्यो नै हाम्रो महत्त्वपूर्ण र ऐतिहासिक उपलब्धि हुनेछ ।’ यी सबै कुरा तत्कालै गर्न सम्भव नभए पनि वर्तमान नेतृत्वले बाटो देखाउन सक्ने उनको भनाइ छ ।

राखेपका निवर्तमान उपाध्यक्ष पिताम्बर तिमल्सिना खेलकुदमा मौलाउँदो भ्रष्टाचारको विरुद्धमा काम गर्न राखेप नेतृत्वलाई सुझाउँछन् । ‘खेलकुद क्षेत्रमा व्यापक भ्रष्टाचार छ । ऐनअनुसार आएको नेतृत्वले यसका विरुद्ध काम गर्नुपर्छ । लामो समययता विवादले जेलिएको खेलकुदलाई एकताको सूत्रले बाँध्न सक्नुपर्छ । हामी एकतावद्ध नभएसम्म यो क्षेत्र समृद्ध बन्न सक्दैन । हाम्रो खेलले पूर्वाधार विकासमा कछुवा गति नभएर खरायो गतिको प्रगति खोजेको छ ।’

प्रशिक्षक र खेलाडीलाई प्रोत्साहन गर्ने काममा राखेप नेतृत्वले विशेष ध्यान दिनुपर्ने उनी बताउँछन् ।

राखेपका पूर्वसदस्य–सचिव केशवकुमार विष्ट विगतमा अघि बढाइएका कतिपय योजनालाई इमानदारीसँग अघि बढाउन सके उपलब्धि निश्चित रहेको बताउँछन् । खेलकुद पूर्वाधारसँगै आगामी दिनमा खेलाडीलाई व्यवस्थित र प्रविधियुक्त प्रशिक्षण दिनुपर्नेमा उनको जोड छ । नेपालमा प्रविधियुक्त प्रशिक्षणका लागि पहल विष्टले नै थालेका थिए ।

उनी सदस्य–सचिव हुँदा २०७३ सालमा हङकङ स्पोर्ट्स अफ इन्स्टिच्युटसँग खेल क्षेत्रको बृहत्तर विकासका लागि ८ बुँदे सम्झौता गरेका थिए, जसमा प्रविधि, खेल विज्ञान, चिकित्सा विज्ञान, विशेषज्ञ आदानप्रदान गर्ने कुरा उल्लेख थियो ।

८ बुँदामध्ये खेल विज्ञान र चिकित्सा विज्ञानको अनुसन्धान क्रियाकलापमा सहयोग गर्ने, खेल विकास प्रशिक्षण र प्रतियोगिताको नयाँ प्रविधि विकासका लागि सहयोग आदनप्रदान गर्ने, शैक्षिक, प्राविधिक र वैज्ञानिक सेमिनारका लागि प्राज्ञ समूहरुको नेटवर्क बनाउने र दुवै देशका जिम्मेवार व्यक्तिहरू रहने गरी विभिन्न किसिमका खेल शैक्षिक परियोजनाहरूको विकास गर्ने सम्झौता निकै महत्त्वपूर्ण मानिन्छ ।

यसपछि नेपालमा स्पोर्टस हस्पिटल, युनिभर्सिटीको अवधारणा आएको थियो । त्यहीअनुसार मकवानपुरको हेटौँडामा पूर्वाधार तयार गर्न थालियो ।

‘हाम्रासामु समस्या थुप्रै छन् । विगतका योजना र कार्यक्रम कागजमै सीमित गरिएका छन् । नयाँ कुरा केही आउँदैनन् वा ल्याइँदैनन् । यस्तो कहिलेसम्म ?’, विष्ट भन्छन्, ‘ऐनबाट चुनिएको नेतृत्वले आफ्नो ‘कम ब्याक’को औचित्य पुष्टि गर्न सक्नुपर्‍यो । स्पोर्ट्स हस्पिटल, स्पोर्ट्स युनिभर्सिटीको योजना पूरा गर्नतिर लाग्नुपर्‍यो । मूलपानी क्रिकेट स्टेडियमका समस्या समाधान गर्नुपर्‍यो ।’

खेलाडी चना र अण्डा मात्र खाएर खेल्न बाध्य रहेको भन्दै चरम आर्थिक सङ्कटको पीडा बोकेर खेलाडीले मैदानमा उत्रिनुपर्ने परिस्थितिको अन्त्य गर्नपर्नेमा उनको जोड छ ।

अहिलेसम्म राखेपमा एउटा प्रतियोगिता देखाएर सफलता/असफलता किटान गर्ने प्रवृत्ति हावी भएको उनको भनाइ छ । ‘म सदस्य–सचिव भएका बेला अघि सारेका महत्त्वपूर्ण योजनाभन्दा कुनै प्रतियोगितालाई प्रधान मानेर हेरियो । अहिले पनि त्यस्तै छ । पुनर्नियुक्ति लिएर आएका सिलवालले नवौँ राष्ट्रिय खेलकुदलाई मात्र नभएर खेलकुद विकासका दीर्घकालीन योजनातिर पनि ध्यान दिन सक्नुपर्‍यो ।’

उनका अनुसार राखेपभित्र अस्थायी र करार कर्मचारीहरू स्थायी बनाउन माग गर्दै आन्दोलनको तयारीमा छन् । ‘कर्मचारीको सहयोगविना राखेप नेतृत्वले कुनै पनि योजना चुस्त रूपमा अघि बढाउन सक्दैन’, विष्टले भने ‘अहिले अस्थायी र करार कर्मचारी स्थायी हुनुपर्ने माग गरिरहेका छन्, लामो समयदेखि बढुवा नभएका कर्मचारीले न्याय खोजिरहेका छन् । नेतृत्वले तत्कालै यो कुरा नसुने आन्दोलन गर्ने उनीहरूको तयारी रहेको बुझेको छु । ठूला योजनामा जानुअघि पहिला संस्थाभित्रकै समस्या समाधान होस् भन्ने हामी सबैको चाहना हो ।’

शिलापत्रलाई दिएको प्रतिक्रियामा सदस्य–सचिव विष्टले ४ वर्षभित्र ७ वटै प्रदेशमा अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिता गर्न सक्ने गरी पूर्वाधार तयार गर्ने बताएका छन् ।

'यसबाट खेलाडीहरूको व्यावसायिक विकास हुनेछ । खेल क्षेत्रलाई हेर्ने दृष्टिकोणमा सकारात्मक परिवर्तन आउनेछ । खेलभित्र सुशासन, पारदर्शिता हुनेछ । अव्यवस्थित संघहरूलाई म कारबाही गर्नेछु । काम नगर्ने संघहरूलाई म बिदा दिएर काम गर्ने संघहरूलाई ल्याउनेछु । सिंगो खेल क्षेत्रप्रति नेपालीले सम्मान गर्ने र आकर्षित हुने वातावरण बनाउनेछु’, उनले भने ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, साउन १३, २०७७ १३:४९