प्लस टु र संकायको नाममा विज्ञापन गर्दै विद्यालय

राष्ट्रिय शिक्षा नीतिमा भनिएको छ, ‘कक्षा ११ र १२ लाई विद्यालय शिक्षाको अभिन्न अङ्गको रूपमा एकीकृत गर्न हाल सञ्चालमा रहेको शून्य जोड दुई (०+२) कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने शिक्षण संस्थालाई निश्चित समयावधिभित्र माध्यमिक शिक्षा (कक्षा ९–१२) वा आधारभूतसहितको माध्यमिक शिक्षा (कक्षा १–१२) सम्म विस्तार गर्ने वा उच्च शिक्षाको मात्र कार्यक्रम सञ्चालन गर्नुपर्ने व्यवस्था मिलाइनेछ ।’

तर, विद्यालयहरूले उक्त नीतिविपरीत प्लस टु र संकायको नाममा विज्ञापन गरिरहेका छन् । नीतिअनुसार ११ र १२ लाई प्लस टु भन्न पाइने छैन । अब १२ उत्तीर्णलाई स्कुल लिभिङ सर्टिफिकेट एक्जामिनेसन ‘एसएलसीई’ भनिन्छ ।

कक्षा ११ को परीक्षा सञ्चालन, व्यवस्थापन, मूल्याङ्कन, नतिजा प्रकाशन तथा प्रमाणीकरण कार्यविधि, २०७७ मा कक्षा ११ र १२ को परीक्षाको नाम एसएलसीई राखिएको हो । कार्यविधि राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डले स्वीकृत गरेको छ । ‘परीक्षा भन्नाले माध्यमिक शिक्षा उत्तीर्ण परीक्षा ‘एसएलसीई’ अन्तर्गत कक्षा ११ को परीक्षा सम्झनुपर्छ,’ कार्यविधिमा भनिएको छ ।

११ र १२ कक्षा विद्यालय तहकै शिक्षा भएकाले संकाय पनि छुट्याइएको छैन । तर, रेडियो, टेलिभिजन, पत्रपत्रिका र अनलाइनमा प्लस-टु र संकायमा भर्ना खुल्यो भनेर विज्ञापन बजिरहेका छन् ।

यसअघि विज्ञान, व्यवस्थापन, मानविकी एजुकेसन भनेर छुट्याइएको थियो । विद्यालयहरूले ११ र १२ मा विज्ञान, व्यवस्थापन, मानविकी, एजुकेसन संकाय भनेर विज्ञापन गरिरहेका छन् । माध्यमिक शिक्षा परीक्षा (एसईई) को नतिजा कुरिरहेका विद्यालयहरूले कक्षा ११ को भर्नाको प्लस टु र संकायको नाममा नै विज्ञापन गरिरहेका हुन् ।

प्लस टु र संकाय भन्न पाइँदैन

शिक्षा तथा मानव स्रोत विकास केन्द्रका महानिर्देशक डा. तुलसीप्रसाद थपलियाले ११ र १२ कक्षालाई ‘प्लस टु’ र यो संकायमा भर्ना खुल्यो भनेर भन्न नमिल्ले बताए । ‘कानुनको दृष्टिकोणले प्लस टु भन्न पाइँदैन । अब प्लस टुको सान्दर्भिकता पनि छैन,’ उनले भने, ‘पहिले १० कक्षापछिको दुईवर्षे कोर्सलाई प्लस टु भनिएको हो । कक्षा ११ र १२ मा भर्ना खुल्यो भन्न सकिन्छ ।’

अभिभाव र विद्यार्थीलाई आकर्षित गर्न प्लट टु

विद्यालयहरूले अभिभाव र विद्यार्थीलाई आकर्षित गर्न प्लस टु र संकाय भनेर प्रचार गरिरहेका छन् । ‘अभिभावक र विद्यार्थीलाई आकर्षित गर्न विद्यालयहरूले प्लट टु भनेका हुन् । विज्ञान, व्यवस्थापन, मानविकी, एजुकेसन संकाय भनेर विज्ञापन गर्ने होइन । यो विषय पढाइ हुन्छ भन्ने हो ।

अहिले एकल पथीय हो । एकल पथीयमा थुप्रै विषय छन् । विद्यार्थीले छनोट गरेर पढ्न पाउँछन्,’ महानिर्देशक थपलियाले भने । उच्च शिक्षामा के पढ्ने, त्यसका आधारमा विद्यार्थीले विषय छनोट गर्नुपर्नेमा उनले जोड दिए ।

भ्रम फैलाए कारबाही

कानुनभन्दा बाहिर गए कारबाही हुने भएको छ । ‘कानुनले तोकेको भन्दा बाहिर गएर गरेको काम स्वीकार्य हुँदैन,’ महानिर्देशक थपलियाले भने, ‘जनमानसमा भ्रम फैलाइएको छ । अप्ठ्यारो आयो भने त्यसलाई रोक्नुपर्छ ।’

प्लस टु भन्नु बेइमानी हो

शिक्षाविद् डा. विद्यानाथ कोइरालाले १२ कक्षासम्म स्कुल शिक्षा भएकाले प्लस टु भन्नु बेइमानी भएको बताए ।
‘प्लस टु सिद्धान्तत: छैन । प्लस टुको विज्ञापन गर्नु बेइमानी हो । पहिले १० कक्षामाथिको दुईवर्षे काेर्सलाई प्लस टु बनाइएको थियो । अहिले १२ कक्षासम्म स्कुल भनेपछि प्लस टु भन्न मिल्दैन । अहिले पल्स टु भन्नु गैरनियमअन्तर्गत हो,’ उनले भने ।

संकायमा पढाइ हुन्छ भनेर विज्ञापन गर्नु पनि झुट

विज्ञान, व्यवस्थापन, मानविकी संकायमा पढाइ हुन्छ भनेर विज्ञापन गर्नु पनि झुट भएको उनले बताए । ‘अहिलेको पाठ्यक्रम एकल पथीय भएकाले विषयगत हुँदैन । यो टर्सरी एजुकेसन होइन । ब्रड बेस स्कुलको डिजाइन हो । १२ कक्षासम्म सबै विद्यार्र्थीले पढ्छन् । १२ पछि मात्र स्पेसलाइजेसन हुन्छ । यो एकल पथीय चिन्तन हो,’ उनले भने, ‘विज्ञान मानविकी, व्यवस्थापन भनेर गयो भने १० कक्षाबाट ट्रयाकिङ गर्ने डिजाइन हो । त्यो टर्सरी एजुकेसन हो । त्यो कलेज एजुकेसन हुन्छ । प्लस–टु र संकाय भन्नु भनेको हिजोको धङधङी बाँकी रहनु हो ।’

बोलीचालीको टोन हो, प्रयोग गर्छौं

उच्च माध्यमिक विद्यालय संघ नेपाल (हिसान) का महासचिव लोकबहादुर भण्डारीले बोलीचालीका टोन भएकाले प्रयोग गर्न सकिने बताए । ‘११ र १२ लाई प्लस–टु भन्दा फरक पर्दैन । चलिआएको टोन हो । हिजो पनि पढाएको ११ र १२ हो । अहिले पनि पढाउने ११ र १२ नै हो । भोलि पढाउने पनि ११ र १२ नै हो । त्यसैले प्लस टु भन्दा फरक पर्दैन,’ उनले भने ।

संकाय पनि भन्न मिल्छ

भण्डारीले विज्ञान, व्यवस्थापन, मानविकी संकाय भनेर पनि भन्न मिल्ने बताए । ‘संकाय पनि भन्न मिल्छ । विज्ञान, व्यवस्थापन, मानविकी कुन संकायमा जाने त्यो भन्न मिल्छ । त्यसैका लागि जनशक्ति उत्पादन गर्ने हो,’ उनले भने, ‘प्लस टु र संकाय बोलिचालिको भाषा हो । विद्यार्थी र अभिभावकलाई बुझाउनको लागि भनिएको हो ।’

याे पनि पढ्नुहाेस्:

एसईईमा कति जीपीए ल्याएकाले के पढ्ने ?

कक्षा १ र ११ मा नयाँ पाठ्यपुस्तक, यस्ता छन् विषय

गणितमाथि फेरि झेल !

कक्षा ११ र १२ मा गणित नपढ्दा के हुन्छ ?

कक्षा ११ र १२ को नयाँ पाठ्यक्रम विवादमा : विज्ञ भन्छन्, ‘पुरानै ढर्राको’

प्रकाशित मिति: सोमबार, साउन १२, २०७७ १४:४०