१७ घण्टे कर्मचारीदेखि हाइड्रोपावरका मालिकसम्म

A+ A A-

३० वर्ष अगाडि चितवनबाट डाक्टर बन्ने उद्देश्य लिएर काठमाडौंमा पहिलो पटक पाइला राखेको कलिलो युवा अहिले प्रसिद्ध व्यवसायीका रूपमा चिनिन्छन् । अंग्रेजी विषयमा कमजोर हुँदा कक्षामा साथीहरूको हेपाइ सहनुपरेका व्यक्तिले तिनै विकट डाँडामा टुकीको सहायतामा पढ्नेहरूलाई झलमल बत्ती बालिदिनका लागि आफ्नो २० वर्ष खर्चिसकेका छन् ।

आज हामीले साप्ताहिक स्तम्भ ‘उद्यमीका कुरा’मा उनै इन्जिनियर तथा जलविद्युत व्यवसायी सूर्यप्रसाद अधिकारीको व्यावसायिक यात्रा, उनका मीठा-नमीठा अनुभवलाई समटेका छौँ ।

अधिकारी अन्तर्राष्ट्रिय स्तरका इलेक्ट्रोमेकानिकल कन्सल्टेन्टसमेत हुन् । बराही हाइड्रोपावर कम्पनीका सञ्चालक अधिकारी सुनकोसी हाइड्रोपावर, खुदी हाइड्रोपावर, फेम हाइड्रोपावर, अपर मस्र्याङ्दी हाइड्रोपावर, कापाडिगाड हाइड्रोपावरलगायतका जलविद्युत आयोजनामा प्रमुखको भूमिकामा रहेका छन् ।

पढाइमा अब्बल सूर्य

चितवनमा एसएलसी पास गर्नेहरु मध्ये पनि अब्बल दर्जाका विधार्थीमा गनिन्थे सूर्यप्रसाद अधिकारी । अब्बल श्रेणीमा एसएलसी उत्तीर्ण गर्दा उनको खुसीको सीमा रहेन । सिंगो चितवन जिल्लामा अब्बल श्रेणीमा पास गरेपछि अब डाक्टर बन्ने सपना मनमा सजाउँदै काठमाडौंको पहिलो साइन्स क्याम्पस अमृत साइन्स क्याम्पसमा पाइला राखे उनले ।

खुसी त्यहाँ आएर टुक्रियो, जब उनले पहिलो पटक कक्षामा पाइला टेके । बधाई सकिएकै थिएन तर उनको खुसी भने हराइसकेको थियो । कक्षामा पुगिसकेपछि बल्ल थाहा पाए, आफु त नजान्नेहरूको समूहमा पो परेछु भनेर । पढाइमा अब्बल उनी कसरी क्याम्पसमा नजान्नेको श्रेणीमा परे त ?

वास्तवमा उनले सानैदेखि सरकारी विद्यालयमा पढेका थिए, जसको अंग्रेजी अरू साथीहरूको तुलनामा निकै कमजोर थियो । नहुनु पनि किन ? काठमाडौंका नामी बोर्डिङ स्कुलमा पढेका घरानियाँका सन्तानहरू जो थिए उनको कक्षामा ।

कक्षामा अंग्रेजी कमजोर भएकै कारणले पटकपटक साथीहरूको अपहेलना खेप्नुपरेका अधिकारीले ६ महिनामा नै आफूलाई क्याम्पसमा स्थापित गराउन सफल भए । अथक सङ्घर्ष र प्रयासलाई निरन्तरता दिँदा उनले २ वर्षको अवधिमा नै १० जेहेन्दार विधार्थीमा आफूलाई उभ्याउन सफल भए ।

अंग्रेजी विषयले गुमाएको आत्मविश्वासलाई उनले ६ महिनामा नै पुनः फर्काउन सफल भए ।

गाउँघरमा सामान्य परिवारका अधिकारीले एसएलसी पास गरेकै दिन डाक्टर बन्ने सपना देखेका थिए । उत्साहित हुँदै आफैँमा एक कुशल डाक्टर भएको कल्पना गरेका थिए । सपनालाई पछ्याउँदै उनी नेपालका मेडिकल कलेजमा भर्नाका लागि आवेदन गरे । तर, उनले पटकपटकको प्रयासमा पनि छात्रवृत्ति त के भर्नासमेत पाउन सकेनन् ।

गाउँमा ‘डाक्टरी पढ्ने भो’ भनेर मक्ख परेका बाबुआमा पनि खिस्रिक्क परे, जब उनले पटकपटक विभिन्न कलेजमा आवेदन गर्दा पनि फेल भएको सुनाए ।

२ वर्ष डाक्टर पढ्ने चक्करमा खेर फालेका अधिकारीले मेडिकलमा पार नलागेपछि भारत गएर इन्जिनियरिङ पढ्ने जमर्को गरे ।

४ वर्ष इन्जिनियरिङ पढेर आफ्नै गाउँ चितवन फर्किएका अधिकारी सम्भवत विकट गाउँहरूका डाँडामा पुगेर बत्ती बाल्ने पहिलो इन्जिनियर बने ।

१७ घण्टे कर्मचारीदेखि हाइड्रोपावरका मालिकसम्म

नेपालमा भविष्य छैन भनेर विदेशिने र विदेशमा दोस्रो दर्जाका काममा पनि खुसी हुने युवा पुस्तालाई नेपालमै राम्रो उद्यमी बन्न सकिन्छ भनेर उदाहरण दिन सफल भएका छन् अधिकारी ।

कागज फ्याक्ट्रीमा १७ घण्टासम्म काम गर्ने र कागजकै ओछ्यान र सिरानी लगाएर फ्यक्ट्रीमै सुत्ने अधिकारी अहिले हजारौँ परिवारको भोक टार्ने माध्यम बनेका छन् ।

बराही हाइड्रोपावरका सञ्चालक अधिकारीको १४ वटाभन्दा धेरै जलविद्युत आयोजनामा लगानी छ ।

उनले प्लास्टिक फ्याक्ट्रीदेखि नेपालको दोस्रो ठूलो कम्पनी बुटवल पावर कम्पनीको उच्च तहमा बसेर ऊर्जा क्षेत्रमा काम गरेका छन् ।

२ दशक ऊर्जा क्षेत्रमा कर्मचारीको रूपमा रहेर डाँडाकाँडा चहारेका अधिकारी २०७० सालमा आफैँ उद्यमीका रूपमा उभिए- बराही हाइड्रोपावर कम्पनी राजिस्ट्रार कार्यालयमा दर्ता गराएर ।

साथ छोडिँदा लर्खराएको आत्मविश्वास

६ जना साथीहरूसँग मिलेर २-२ करोड रुपैयाँ लगानी गरेर १२ करोड रुपैयाँ भेला पारेका अधिकारीले हाइड्रोपावर सञ्चालन सुरु गरे । तर, काम सुरु भएको ४ महिना नबित्दै नेपालले विनाशकारी भूकम्पको सामना गर्नुप¥यो । उनको हाइड्रोपावरको निर्माण कार्य त्यहीँ रोकियो । ३ महिनाको नाकाबन्दी र भूकम्पले उनमा भएको आत्मविश्वासमा पनि धमिरा लगाउँदै थियो ।

सरकारी अधिकारीका नमीठा जवाफ, मनगढन्ते गफ र झन्झटिलो सरकारी प्रक्रियाले धमिरा लाग्दै गएको अधिकारीको आत्मविश्वास लर्खराउन थाल्यो । सुरुमा लामो यात्रा तय गर्ने अठोटका साथ साथ दिन आएका साथीहरूले साथ छाड्दा अधिकारी उठ्न नसक्ने अवस्थामा पुगे ।

व्यवसायी बन्छु भन्ने सोचले राम्रो जागिर पनि छाडेका अधिकारी एक्लै भए पनि हाइड्रोपावरको निर्माणमा जुटे । आत्मविश्वास गुमाउँदै गएका अधिकारीलाई एउटा चिनियाँ कम्पनीले आर्थिक सहायता गर्ने भएपछि भने उनी पुनः उठ्न कोसिस गरे ।

हाइड्रोपावर निर्माणले फेरि गति लिन थाल्यो । करिब ३ वर्षमा हाइड्रोपावरको निर्माण सम्पन्न भयो । अहिले विगत २ वर्षदेखि निरन्तर रूपमा बिजुली उत्पादन गरिरहेको छ । हाइड्रोपावरमार्फत् उनले हजारौँको संख्यामा रोजगारी पनि दिएका छन् ।

यसरी अधिकारीले जागिरे जीवनदेखि उद्यमीसम्म गरेर करिब २६ वर्षभन्दा बढी समय ऊर्जा क्षेत्रमा लगानी गरिसकेका छन् । उनले ५० वटाभन्दा बढी हाइड्रोपावरको डिजाइन गरिसकेका छन् भने १४ वटा हाइड्रोपावरमा लगानीसमेत गरेका छन् ।

आगामी योजना

अधिकारी व्यावसायिक यात्रासँगै अब हाइड्रो क्षेत्र सुधारका लागि नेतृत्वदायी भूमिका खेल्नुपर्ने सोचमा छन् । रुग्ण जलविद्युत क्षेत्रका संयोजकको रूपमा रहँदै आएका अधिकारी स्वतन्त्र जलविद्युत उत्पादन संघ (इप्पान)को अध्यक्षमा निर्वाचनमा लडिरहेका छन् ।

सरकारको हेपाहा प्रवृत्ति निजि जलविद्युत क्षेत्रमा हावी भएको भन्दै नीजि क्षेत्रलाई बचाउन अग्रसर हुने उनी बताउँछन् ।

पछिल्लो समय जलविद्युत आयोजनाहरू एकपछि अर्को गर्दै निरन्तर रुग्ण अवस्थामा परिणत हुँदै गएका भन्दै तिनलाई बचाउन सङ्घर्ष गर्दै जलविद्युत क्षेत्रमा नयाँ आउन चाहने लगानीकर्तालाई लगानीको वातावरण बनाउनुपर्नेमा जोड दिँदै उनी समग्र जविद्युत क्षेत्रमा भएका समस्या न्यूनीकरण गर्न लागिपरेको बताउँछन् ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, साउन ३, २०७७ ०७:४५