माधव नेपाललाई केपी ओलीका ७ अफर

A+ A A-

सत्तारुढ दल नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा)को आन्तरिक विवाद हल गर्न पार्टी अध्यक्ष तथा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले वरिष्ठ नेता माधवकुमार नेपालसँग ७ भन्दा बढी प्रस्ताव गरेका छन् ।

नेकपाका अध्यक्षसमेत रहेका ओलीले पार्टीको आन्तरिक विवाद हल गरेर समस्या समाधानका लागि विकल्पसहितका खाका अघि सारेका हुन् । दुई नेतावीच लामाे समयदेखि पार्टी र सरकार संचालनका विषयमा लामाे समयदेखि असहमति छ । विवाद शुरु भएपछि मिलनविन्दु खाेज्न अध्यक्ष ओलीले हालसम्म विभिन्न ७ विकल्प अघि सारिसकेका छन् ।

वरिष्ठ नेता नेपालले तत्काल दुईमध्ये एक पद छाड्नुपर्ने भन्दै ‘उधारो अफर’ भन्दा ‘हाताहाती परिणाम’ पाउनुपर्ने भन्दै प्रधानमन्त्री ओलीको प्रस्ताव अस्वीकार गर्दै आएका छन् । जसका कारण यी दुई नेताबीच लामो समयदेखि विवाद छ ।

‘पार्टीभित्रको विवाद हल गर्न वरिष्ठ नेता नेपाललाई प्रधानमन्त्रीज्यूले आधा दर्जनभन्दा बढी अफर र विकल्पहरू प्रस्ताव गर्नुभएको छ । तर, उहाँले अहिलेसम्म मान्नुभएको छैन,’ ओलीनिकट एक स्थायी कमिटी सदस्यले शिलापत्रसँग भने, ‘ तर, उहाँ प्रधानमन्त्री वा अध्यक्षमध्ये एक पद ओलीले छाड्नैपर्ने र आफूलाई अध्यक्ष बनाउनुपर्ने अडानमै हुनुहुन्छ ।’

प्रधानमन्त्रीको प्रस्ताव लिएर पटक–पटक उपप्रधानमन्त्री तथा रक्षामन्त्री ईश्वर पोखरेल, महासचिव विष्णु पौडेल, संसदीय दलका उपनेता सुवास नेम्वाङ, प्रदेश ५ का मुख्यमन्त्री शंकर पोखरेललगायतले नेपाललाई भेटिसकेका छन् । तर, ओलीको यो सन्देशलाई नेपालले निरन्तर अस्वीकार गर्दै आएका छन् ।

महाधिवेशनबाट एकल अध्यक्ष बनाउन सहयोग

आगामी २५–३० चैत २०७७ मा नेकपाको महाधिवेशन गर्ने गत १५–१९ माघमा बसेको केन्द्रीय समिति बैठकले निर्णय गरिसकेको छ । सो महाधिवेशनमा नेता नेपाललाई अध्यक्ष बनाउन आफू तयार रहेको पहिलो अफर प्रधानमन्त्री ओलीले गरेका थिए ।

‘म निर्वाचित पार्टी अध्यक्ष हुँ र निर्वाचित प्रधानमन्त्री हुँ, तपाईंले भनेअनुसार अहिले निर्वाचित व्यक्ति दुवै पदवाट हटेमा गलत नजिर बस्छ,’ नेपालसमक्ष ओलीको प्रस्ताव छ, ‘त्यसैले अब ९ महिना कुर्नुहोस, महाधिवेशनमा पार्टी अध्यक्षमा तपाईंलाई समर्थन जनाउँछु ।’

तर, नेपालले भने ओलीको सो प्रस्तावलाई अस्वीकार गर्दै तत्काल पाउनुपर्ने अडान राखेका छन् ।

तेस्रो मर्यादाक्रमको अध्यक्ष बनाउन विधान संशाेधन

प्रधानमन्त्री ओलीले विधान संशाेधन गरेर वरिष्ठ नेता नेपाललाई तत्काल तेस्रो वरीयताक्रमको अध्यक्ष बनाउन गत १७ वैशाखमा बसेकोे सचिवालय बैठकमा प्रस्ताव गरेका छन् ।

त्यसमा पनि ओलीले दुई पार्टी अध्यक्षबीचको सहमति र निर्वाचित भएकाले आफू हट्न नसक्ने, बरु तेस्रो मर्यादाक्रमको अध्यक्ष बनाउन भने सकिने प्रस्ताव गरेका छन् ।

त्यसका लागि वामदेव गौतमलाई उपाध्यक्ष बनाएझैँ विधान संशाेधन गरेर नेपाललाई पनि अध्यक्ष बनाउन सकिने प्रस्ताव गरे पनि उनले अझै मानेका छैनन् ।

पहिलो मर्यादाक्रमको अध्यक्ष बन्ने हो भने सोच्न सकिने

दुई विकल्प अस्वीकार गरेका वरिष्ठ नेता नेपालले ओलीलाई ‘प्रधानमन्त्री तपाईंले चलाउने, पार्टी अध्यक्ष मैले चलाउने’ मा सहमति गरौँ भनेर प्रस्ताव गरेका छन् । तर, ओलीले त्यसमा असहमति जनाउँदै नेता नेपाललाई अर्को सर्त राखेका छन् ।

‘ल तपाईंले भनेअनुसार मैले छाडेँ, प्रचण्ड र तपाईं दुई जना अध्यक्ष नै बन्नुहोस् तर मर्यादाक्रममा तपाईंको स्थान कहाँ हुन्छ ? पहिला यो प्रस्ट हुनुपर्छ,’ ओलीको प्रस्ताव नेपालसमक्ष थियो, ‘तत्कालीन नेकपा एमाले निर्वाचनवाट पहिलो पार्टी हो भने माओवादी केन्द्र दोस्रो स्थानमा छ, टाढा नजाऊँ अहिले पनि संसदमा प्रतिनिधित्व नै हेर्ने हो भने झन्डै ७० प्रतिशत सांसद तत्कालीन एमालेका छन् भने करिब ३० प्रतिशत मात्र माओवादीका छन् ।’

ओलीको तर्क छ, ‘जनमत र संसदमा तत्कालीन एमाले पहिलो पार्टी भएकाले मर्यादाक्रममा अध्यक्ष पनि पहिलो स्थान हुनुपर्ने स्वाभाविक हो, यो जनमतको सम्मान पनि हो ।’

उनले यो तर्कसहित कार्यकारी अध्यक्ष प्रचण्डलाई मनाएर आउनसमेत प्रस्ताव गरेको ओलीनिकट अर्का एक स्थायी कमिटी सदस्य बताउँछन् ।

‘प्रचण्डजी दोस्रो स्थानमा राखेर आफूले पहिलो स्थानको अध्यक्ष बन्नका लागि उहाँलाई ‘कन्भिन्स’ गरेर आउनुहुन्छ भने म यसमा सोच्न सक्छु, नत्र कसरी छाड्ने मैले ?,’ ओलीको भनाइ उद्धृत गर्दै ती नेताले भने, ‘मलाई जनताले के भन्लान् ? पूर्वएमालेका साथीहरूले के भन्लान् ? मलाई जवाफ दिन सजिलो पारिदिनुहोस् ।’

जवाफमा नेपालले प्रचण्डलाई ‘कन्भिन्स’ गराउने प्रयास गर्छु भने पनि अहिलेसम्म ‘कन्भिन्स’ गराएको खबर प्रधानमन्त्रीले पाइनसकेको ती नेताको भनाइ छ ।

मुख्यमन्त्रीलगायत परिवर्तन गर्ने

प्रदेश प्रमुख नियुक्ति गर्दा एकलौटी गरेको लगायत वरिष्ठ नेता नेपालले पटकपटक ‘नोट अफ डिसेन्ट’ लेखेका छन । तर, उनको मागको सुनुवाइ भएको छैन ।

मुख्यतः प्रदेश १ र बागमती प्रदेशमा सहमति नहुँदा निर्वाचनबाट मुख्यमन्त्री निर्वाचित गरिएको थियो । प्रदेश १ मा नेपाल पक्षका नेता भीम आचार्यलाई पराजित गरेर ओली पक्षका शेरधन राई चयन भए भने बागमती प्रदेशमा नेपाल पक्षका अष्टलक्ष्मी शाक्यलाई हराएर ओली पक्षका डोरमणि पौडेल मुख्यमन्त्री भएका थिए ।

गण्डकी प्रदेशका मुख्यमन्त्री पृथ्वी सुब्बा गुरुङ र प्रदेश ५ का मुख्यमन्त्री शंकर पोखरेललाई मुख्यमन्त्री र पार्टीको इन्चार्ज गरी दुवै भूमिका दिइएको प्रति नेपालको असहमति रहँदै आएको छ ।

तर, शंकर पोखरेलले वरिष्ठ नेता नेपाल निवासमै पुगेर पार्टी विवाद हल गर्न आफू मुख्यमन्त्री पदसमेत त्याग गर्न तयार रहेको जनाएका छन् भने बागमती प्रदेशका मुख्यमन्त्री पौडेलले पनि पद त्याग गरेर नेता नेपालनिकटलाई मुख्यमन्त्री बनाउनुपरे आफू तयार रहेको सन्देश पनि पठाएका छन् । तर, यसमा नेपालले हालसम्म प्रस्ट जवाफ दिन नसकेको बालुवाटारको आरोप छ ।

पार्टीका रिक्त पदमा भागवण्डा

प्रधानमन्त्री ओलीले पार्टी एकीकरणका सवालमा रिक्त रहेका पदहरूमा नेपाल पक्षका नेतालाई समावेश गर्ने पनि सुझाएका छन् ।

जस्तो, अमिश शेरचन, तिलक परियारलगायत प्रदेश प्रमुख भएपछि रिक्त रहेका पद, दोहोरो भूमिका पाएकाहरूलाई एकल पदमा सीमित गरेर वा पदपूर्ति हुन बाँकी रहेका पदमा नेपाल पक्षधरलाई दिन आफू मञ्जुर रहेको पनि ओलीले नेपाललाई जनाउँदै आएका छन् । ओलीनिकट नेताका अनुसार यसको पनि ठोस जवाफ नेपालले ओलीलाई दिएका छैनन् ।

तल्ला तहमा एक व्यक्ति एक पद

असन्तुष्ट नेता नेपालका माग सम्बोधन गर्न प्रधानमन्त्रीसमेत रहेका अध्यक्ष ओलीले शीर्ष तहमा सम्भव नभए पनि पार्टीका तल्ला कमिटीहरूमा एक व्यक्ति एक पदको अवधारणामा जान सकिने प्रस्ताव गरिरहेका छन् ।

यसका लागि ओलीले एक व्यक्ति एक पदको स्पष्ट परिभाषा चाहेको बालुवाटार स्राेतको दाबी छ ।

‘एक व्यक्ति एक पद कहाँ लागू हुने हो, पार्टी जिम्मेवारीमा हो कि राजकीय र पार्टी दुवैको जिम्मा नलिने भनेको हो, कि विभाग र जनवर्गीय संगठनमा पनि लागू हुने हो ? भन्ने विषयमा नेपाल नै स्पष्ट भएर आउनुभएको छैन,’ ओलीनिकट एक स्थायी कमिटी सदस्य भन्छन्, ‘यसमा प्रष्ट खाका आए ओली यो पद्धतिमा जान पनि राजी हुनुुहन्छ ।’

नेपालले ओलीलाई एक पदबाट हटाउन मात्र एक व्यक्ति एक पदको अवधारणा अघि सारेको ओली पक्षका नेताको बुझाइ छ भने नेपालले हालसम्म यसको स्पष्ट खाका दिन नसकेको उनीहरूको आरोप छ ।

नेपाल पक्षले भने अध्यक्षदेखि तल्लो कमिटीसम्म नै एक व्यक्ति एक पदको अवधारणा लागू हुनुपर्ने भन्दै आएका छन् ।

सहमतिमा राजनीतिक नियुक्तिको भागवण्डा

गत १० असारकोे स्थायी कमिटी बैठकमा वरिष्ठ नेता नेपालले प्रधानमन्त्री ओलीले राजनीतिक नियुक्तिमा एकलौटी गरेको, प्रचण्ड–नेपालका विरुद्धमा लागेकालाई धमाधम राजनीतिक नियुक्ति गरेर अपमान गरेको भन्दै आलोचना गरे ।

यो आरोप नेता नेपालले सुरुदेखि नै लगाउँदै आएका छन् । तर, ओलीले त्यसको सम्बोधन नगरेको गुनासो उनले गर्दै आएका छन् । ओलीनिकट नेताहरूका अनुसार सहमतिका आधारमा राजनीतिक भागवण्डा र नियुक्ति दिन ओली मञ्जुर छन् । तर, त्यसका लागि नामावली माग्दा नेपालले उपलब्ध नगराएको ओली पक्षको आरोप छ ।

‘कुन ठाउँमा कसलाई नियुक्ति गर्ने हो भनेर नाम माग्दा दिनु हुन्न अनि भन्नुहुन्छ, ओलीजीले मेरा कुरा सुन्दै सुन्नु हुन्न्,’ बालुवाटारनिकट स्रोतले भन्यो, ‘नाम दिएर सम्बाेधन नगरेको भए उहाँको कुरा जायज थियो तर नाम नै नदिईकन सम्बाेधन गरिएन भन्ने गुनासो जायज छैन ।’

नेपालको आरोप छ, ‘प्रधानमन्त्री ओलीमा अहङ्कार देखियो, पार्टी र सरकार एकलौटी रूपमा चलाउनुहुन्छ, अरुसँग न कुनै राय र सल्लाह लिनुहुन्छ, न त जवाफदेही नै बन्नुहुन्छ ।’

आफूनिकटहरूसँग नोपलको बारम्बार गुनासो छ, 'ललिता निवास प्रकरणमा मलाई फसाउने र थुन्ने योजनामा ओली लागेका छन् ।'

प्रकाशित मिति: सोमबार, असार २२, २०७७ १२:२८