७ दिनपछि नयाँ आईजीपी, कसले मार्ला बाजी ?

A+ A A-

नेपाल प्रहरीका प्रही महानिरीक्षक (आईजीपी) अवकाशको मिति अब ७ दिन मात्रै बाँकी छ । आईजीपी ठाकुरप्रसाद ज्ञवाली प्रहरी सेवाको ३० वर्षे सेवा अवधिका कारण अवकाशमा जान लागेका हुन् ।

उनीसँगै एक जना अतिरिक्त महानिरीक्षक (एआईजी) तारिणीप्रसाद लम्साल र एक जना प्रहरी नायव महानिरीक्षक (डीआईजी) सूर्य उपाध्यायसमेत अवकाशमा जानेछन् । हाल प्रहरीमा लम्सालसहित ३ जना एआईजी छन् ।

बाँकी २ जना एआईजी हरिबहादुर पाल र शैलेश थापा क्षत्रीमध्येबाट १ जना नेपाल प्रहरीको २८औँ आईजीपी हुनेछन् । उनीहरू दुवैले १९ वैशाख २०४९ सालमा प्रहरी निरीक्षकबाट सेवा गरेका हुन् । उनीहरूमध्ये आईजीपी हुनेको कार्यकाल १८ वैशाख २०७९ सम्म हुनेछ ।

अवकाशमा जान लागेका आईजीपी ज्ञवाली, लम्साल र उपाध्याय तीनै जनाले २५ असार २०४७ बाट प्रहरी निरीक्षक सेवा सुरु गरेका थिए । ज्ञवाली २८ माघमा तात्कालिक आईजीपी सर्वेन्द्र खनालले ३० वर्षे सेवा अवधिका कारण अवकाश पाएपछि नेपाल प्रहरीको २७औँ आईजीपीको रूपमा नियुक्त भएका हुन् ।

उनको ५ महिने कार्यकाल विश्वभरि महामारीको रूपमा फैलिएको कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) रोकथाममै बितेको छ । उनको ५ महिने कार्यकाल पूरा हुन अब जम्मा ७ दिन मात्र बाँकी छ ।

को बन्लान् २८औँ आईजीपी ?

अबको ७ दिनमा आईजीपी ज्ञवालीले अवकाश पाउने भएपछि स्वाभाविक रूपमा भावी आईजीपी को हुने भन्ने चर्चा सुरु भएको छ । आईजीपीका प्रतिस्पर्धी एआईजी पाल र क्षत्री हुन् ।

आईजीपी नियुक्त गर्ने अधिकार सरकारसँग हुन्छ । कमाण्ड क्षमता बलियो भएको र सरकारले मन पराएको व्यक्ति नै नेपाल प्रहरीको आईजीपी नियुक्त हुने परम्परा छ । अब पाल र क्षत्रीमध्ये कमाण्ड क्षमता बलियो भएको र सरकारले मन पराएको व्यक्ति नै आईजीपी नियुक्त हुनेछन् ।

डीआईजीबाट एआईजी बढुवाको वरीयतामा १ नम्बरमा बढुवा भएका एआईजी लम्साल अवकाशमा जाने भएपछि उनीपछिका थापा र पालमध्ये १ जनालाई आईजीपी नियुक्त गर्दा कुनै विवाद नहुने सरकारको बुझाइ छ ।

उसो त भावी आईजीपीका दाबेदार पाल र क्षत्री दुवैले आईजीपी बनाउने अधिकार सरकारको भएको भन्दै एकअर्कालाई सहयोग गरेर नै अघि बढ्ने बताउँदै आएका छन् ।

यस्तो छ, एआईजीद्वय पाल र थापाको ट्रयाक रेकर्ड

हरिबहादुर पाल : २८औँ आईजीपीका दाबेदार एआईजी पाल हाल अपराध अनुसन्धान तथा कार्य विभाग प्रमुख छन् । यसअघि डीआईजी बढुवालगत्तै पालले प्रदेश २ प्रहरी प्रमुख र त्यसपछि प्रहरीको विशेष ब्यूरोको जिम्मेवारी सम्हालिसकेका छन् ।

ब्यूरोको प्रमुख रहँदा पालले प्रतिबन्धित नेत्रविक्रम चन्द ‘विप्लव’ नेकपाका हजारौँ नेता/कार्यकर्तालाई पक्राउ गर्न सफल भएका थिए । विभिन्न आपराधिक घटना बढी हुने प्रदेश २ को कार्यकाल पनि सफल नै रहेको थियो ।

एसएसपी हुँदा पाल संघीय प्रहरी इकाइ कोसी, त्यसरी नै एसपी हुँदा महानगरीय अपराध महाशाखा, जिल्ला प्रहरी कार्यालय कास्की, धनुषा र रुपन्देहीको नेतृत्व सम्हालेका छन् । त्यस्तै, प्रहरी महानिरीक्षकको सचिवालयमा काम गरेको अनुभव छ ।

डीएसपी हुँदा जिल्ला प्रहरी कार्यालय डडेल्धुरा, जिल्ला प्रहरी कार्यालय नुवाकोट र काठमाडौँ प्रहरीको मुद्दा शाखा प्रमुख भएर काम गरेको अनुभव पनि उनीसँग छ । प्रहरी निरीक्षक (इन्स्पेक्टर) हुँदा पालले वडा प्रहरी कार्यालय धनगढी र बौद्धको नेतृत्व सम्हालेका छन् ।

पाल द्वन्द्वकालमा विशेष अप्रेसनका लागि तत्कालीन माओवादी प्रभावित क्षेत्र रोल्पा, रुकुममा समेत खटिएका थिए ।

यसरी उनको प्रहरी सेवाको अधिकांश समय फिल्डमा खटिएरै बितेकाे छ । उनी प्रहरी संगठनभित्र कमाण्ड क्षमता भएको र रणनीति बनाउन सक्ने प्रहरी अधिकारीको रूपमा चिनिन्छन् ।

शैलेश थापा क्षत्री : २८औँ आईजीपीका अर्का दाबेदारमा एआईजी शैलेश थापा क्षेत्री पनि छन् । अहिले उनी मानव स्रोत एवं प्रशासन विभागमा प्रमुख छन् । यसअघि डीआईजी हुँदा उनले महानगरीय प्रहरी कार्यालय रानीपोखरीको प्रमुख भएर काम गरिसकेका छन् ।

एसपी हुँदा क्षत्रीले जिल्ला प्रहरी कार्यालय कास्की, झापा, डीएसपी हुँदा जिल्ला प्रहरी कार्यालय, धादिङको कमाण्ड सम्हालिसकेका छन् । त्यसैगरी उनले इन्स्पेक्टर हुँदा सल्यान, सिन्धुपाल्चोकमा समेत काम गरिसकेका छन् ।

त्यसैगरी, इन्स्पेक्टरदेखि एसपी हुँदासम्मका विभिन्न समयमा क्षत्रीले राष्ट्रिय प्रहरी प्रशिक्षण प्रतिष्ठान महाराजगञ्ज र प्रहरी महानिरीक्षकको सचिवालयमा बसेर काम गरिसकेका छन् ।

एसएसपी हुँदा प्रहरी प्रधान कार्यालयको प्रवक्ता भएका क्षत्री डीआईजीमा पनि प्रवक्ता नै भएर काम गरेका छन् । उनी प्रहरी संगठनभित्र प्रशासनबारे राम्राे अनुभव सँगालेका अधिकारीको रूपमा चिनिन्छन् ।

दुवै जनाबीच भद्र सहमति

तत्कालीन आईजीपी सर्वेन्द्र खनालकाे अवकाश भएपछि सरकारले नयाँ आईजीपीमा ठाकुरप्रसाद ज्ञवाली लाई नियुक्त गर्‍याे । त्याे बेला आईजीपीको दाबेदारका रूपमा अर्का डीआईजी तारिणीप्रसाद लम्साल पनि थिए । तर, उनीहरू दुवैबीचकाे विवाद सतहमा आएन ।

त्यसअघि आईजीपी नियुक्तिकाे विषयलाई लिएर आफ्नै ब्याचका प्रहरी अधिकारीबीच पनि एकले अर्कोको नेतृत्व स्वीकार नगर्ने परिपाटी थियो । जसका पछिल्ला घटना सरकारले डीआईजी जयबहादुर चन्दलाई आईजीपी नियुक्त गरेपछि अर्का डीआईजी नवराज सिलवाल अदालत पुगे र पदबाट राजीनामा दिए ।

त्यसको फाइदा अर्का डीआईजी प्रकाश अर्यालले लिए र आईजीपी बने । अर्यालको अवकाशपछि पनि त्यही क्रम दोहोरियो । आईजीपीका दाबेदार तत्कालीन डीआईजी सर्वेन्द्र खनाल र रमेश खरेलबीच बोलचाल नै बन्द भयो । सरकारले खनाललाई आईजीपी नियुक्त गर्‍याे । खरेलले राजीनामा दिए ।

त्यो बेला एआईजी र आईजीपीले सँगै अवकाश लिएपछि सरकारले डीआईजीबाटै आईजीपी नियुक्त गरेको थियो । अहिले पाल र थापा भने भद्र सहमति नै गरेर एकअर्कामध्ये जो भए पनि स्वीकार गर्ने र नेतृत्वलाई सहयोग गर्ने गरी अघि बढेका छन् ।

त्यसको उदाहरण बुधबार महानगरीय प्रहरी परिसरको नयाँ भवन उद्घाटन गर्न आईजीपी ज्ञवालीसँगै पुगेका पाल र क्षत्री एउटै गाडी चढेर ललितपुर पुग्नु हो ।

एउटै गाडी चढेर आएका पाल र क्षत्री कार्यक्रम अवधिभरसँगै बसेर कानेखुसी गर्दै कुरा गरिरहेका थिए ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, असार १७, २०७७ १५:५१