सरकारी खर्च ४७ अर्बले बढ्यो, मुद्रास्फीति ५.८४ प्रतिशतमा

A+ A A-

राष्ट्र बैंकले चालू आर्थिक वर्ष (आव)को १० महिनाको आर्थिक तथा वित्तीय स्थिति सार्वजनिक गरेको छ ।

सार्वजनिक तथ्यांकमा चालू आवकाे यो अवधिमा सरकारी खर्च ४७ अर्बले बढेको छ । त्यस्तै, समग्र आयात १३ प्रतिशतले घटेको छ भने निर्यात ४.५ प्रतिशतले बढेकाे छ ।

त्यस्तै, कोभिड-१९ को असर अर्थतन्त्रमा परेको देखिन्छ । लकडाउन हुँदा यस वर्षको १० महिनामा बजार महँगिएको छ । चालू आवकाे १० महिनामा मुद्रास्फीति ०.५४ प्रतिशतले बढेको हो ।

यस्तो छ १० महिने वित्तीय स्थिति

घाटामा सरकारी वित्तीय स्थिति

आव २०७६/७७ को १० महिनामा बैंकिङ कारोबारमा आधारित सरकारको वित्तीय स्थिति १ सय २९ अर्ब १८ करोडले घाटामा छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा सरकारी वित्त स्थिति ४४ करोडले घाटामा रहेको थियो ।

त्यस्तै, चालू १० महिनामा सरकारले ७ सय २५ अर्ब ६१ करोड रुपैयाँ खर्च गरेको छ । गत वर्ष सोही अवधिमा संघीय सरकारीको खर्च ६ सय ७७ अर्ब ६८ करोड थियो । तुलनात्मक रूपमा यस वर्ष सरकारको खर्च ४७ अर्ब ९३ करोडले बढेको छ ।

बढ्यो मुद्रास्फीति

यस वर्ष मुद्रा स्फीति बढेको छ । यस वर्षको पहिलो महिनामा वार्षिक बिन्दुगत उपभोक्ता मुद्रास्फीति ५.८३ प्रतिशत छ । अघिल्लो वर्षको सोही महिनामा यस्तो मुद्रास्फीति ५.२९ प्रतिशत रहेको थियो ।

समीक्षा महिनामा खाद्य तथा पेय पदार्थ समूहको मुद्रास्फीति ८.६६ प्रतिशत र गैर–खाद्य तथा सेवा समूहको मुद्रास्फीति ३.६७ प्रतिशत छ ।

समीक्षा महिनामा खाद्य तथा पेय पदार्थ समूहअन्तर्गत फलफूल, तरकारी, दाल तथा गेडागुडी र मसला उपसमूहको मूल्यवृद्धि उच्च छ ।

काठमाडौं उपत्यकामा ५.७१ प्रतिशत, तराईमा ६.३५ प्रतिशत, पहाडमा ५.११ प्रतिशत र हिमालमा ५.१९ प्रतिशत मुद्रास्फीति रहेको छ ।

गत वर्ष वैशाखमा यी क्षेत्रहरूमा क्रमशः ६.०५ प्रतिशत, ४.९४ प्रतिशत, ४.९५ प्रतिशत र ६.१३ प्रतिशत मुद्रास्फीति रहेको थियो

वैदेशिक व्यापारमा सुधार

आर्थिक वर्ष २०७६/७७ को १० महिनामा कुल वस्तु निर्यात ४.५ प्रतिशतले वृद्धि भई ८२ अर्ब ६ करोड रुपैयाँ पुगेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो निर्यात १८.९ प्रतिशतले वृद्धि भएको थियो ।

गन्तव्यका आधारमा भारततर्फ १६.१ प्रतिशतले निर्यात वृद्धि भएको छ भने चीन तथा अन्य मुलुकतर्फ क्रमशः ३८.६ प्रतिशत र १४.६ प्रतिशतले घटेको छ ।

वस्तुगत आधारमा पाम तेल, आयुर्वेदिक औषधि, कागज तथा नेपाली कागजका वस्तु, प्लास्टिकका भाँडा, एमएस पाइपलगायतका वस्तुको निर्यात बढेको छ भने जस्तापाता, तार, पोलिस्टर यार्न तथा अन्य धागो, ऊनी गलैँचा, जुसलगायतका वस्तुको निर्यात घटेको छ ।

चालू आवको १० महिनामा कुल वस्तु आयात १३.० प्रतिशतले घटेर १० खर्ब २५ अर्ब १४ करोड रुपैयाँ कायम भएको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो आयात १९.६ प्रतिशतले बढेको थियो।

वस्तु आयात गरिने मुलुकका आधारमा भारत, चीन तथा अन्य मुलुकबाट भएको आयात क्रमशः १७.५ प्रतिशत, ७.६ प्रतिशत र २.९ प्रतिशतले घटेकोे छ ।

वस्तुगत आधारमा कच्चा पाम तेल, रासायनिक मल, कच्चा सोयाबिन तेल, कम्प्युटर तथा पार्टपूर्जा, खाने तेललगायतका वस्तुको आयात बढेको छ भने, पेट्रोलियम पदार्थ, यातायातका साधन तथा पार्टपूर्जा, एमएस बिलेट, सुन, सिमेन्टलगायतका वस्तुको आयात घटेको छ ।

निर्याततर्फ वीरगंज, विराटनगर र तातोपानी भन्सार कार्यालयबाहेकका नाकाबाट गरिएको निर्यातमा ह्रास आएको छ । आयाततर्फ सुक्खा बन्दरगाह र तातोपानी भन्सार कार्यालयबाहेकका नाकाबाट भएको आयातमा ह्रास आएको छ ।

यस्तै, चालु आवको १० महिनामा कूल वस्तु व्यापार घाटा १४.२ प्रतिशतले घटेर ९ खर्ब ४३ अर्ब ७ करोड रुपैयाँ कायम भएको छ । गत वर्षको सोही अवधिमा यस्तो घाटा १९.७ प्रतिशतले वृद्धि भएको थियो ।

समीक्षा अवधिमा निर्यात–आयात अनुपात ८.० प्रतिशत पुगेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो अनुपात ६.७प्रतिशत रहेको थियो ।

विप्रेषण आप्रवाह

समीक्षा अवधिमा विप्रेषण आप्रवाहमा ६.१ प्रतिशतले कमी आई ६ सय ८० अर्ब ८४ करोड कायम भएको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा विप्रेषण आप्रवाह १९.६ प्रतिशतले बढेको थियो ।

अमेरिकी डलरमा विप्रेषण आप्रवाह ७.४ प्रतिशतले घटेको छ । अघिल्लो वर्ष यस्तो आप्रवाह ९.३ प्रतिशतले बढेको थियो । यस्तै, वैदेशिक रोजगारीका लागि अन्तिम श्रम स्वीकृति (संस्थागत तथा व्यक्तिगत–नयाँ र वैधानिकीकरण) लिने नेपालीको संख्या २.७ प्रतिशतले घटेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो संख्या ३६.८ प्रतिशतले घटेको थियो ।

शोधनान्तर स्थिति

समीक्षा अवधिमा चालू खाता घाटा १ सय ५ अर्ब ७४ करोड रुपैयाँ छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो घाटा २ सय २१ अर्ब ७७ करोड रुपैयाँ थियो ।

अमेरिकी डलरमा अघिल्लो वर्षको १० महिनामा १ अर्ब ९६ करोड रहेको चालू खाता घाटा समीक्षा अवधिमा ९४ करोड छ ।

समीक्षा अवधिमा पुँजीगत ट्रान्सफर १२ अर्ब ४९ करोड रुपैयाँ र प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी १७ अर्ब ४२ करोड रहेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा पुँजीगत ट्रान्सफर १३ अर्ब ४८ करोड र प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी ९ अर्ब ४७ करोड रुपैयाँ थियो ।

समीक्षा अवधिमा शोधनान्तर स्थिति १ सय २० अर्ब ९० करोड रुपैयाँ बचतमा छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा शोधनान्तर स्थिति ६८ अर्ब २० करोड रुपैयाँले घाटामा थियो ।

अमेरिकी डलरमा शोधनान्तर स्थिति अघिल्लो वर्षको १० महिनासम्म ६० करोड २ लाखले घाटामा रहेकोमा समीक्षा अवधिमा १ अर्ब १ करोडले बचतमा छ ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, असार ३, २०७७ ११:४०