कोरोनाबाट जोगिन जनस्वास्थ्यविद् डा. पुनका ३ सूत्र

A+ A A-

लकडाउन खुकुलो भएसँगै बजारमा चहलपहल बढेको छ । व्यापार, व्यवसाय सुरु भएको छ । ८३ दिनसम्म लकडाउनका कारण घरभित्र गुम्सिएकाहरू बाहिर निस्कन थालेका छन् ।

सरकारी तथा संघसंस्थाहरूका कार्यालय पनि खुलेका छन् । कार्यालय खुलेसँगै सार्वजनिक क्षेत्रमा मानिसको आवातजावत बाक्लिएको छ ।

सबैभन्दा बढी जोखिममा सार्वजनिकस्थल नै छन् । भीडभाड बढी हुने भएकाले एक व्यक्तिबाट अर्को व्यक्तिमा कोरोना भाइरस छिटो सर्न सक्छ । कामकाजमा निस्किँदा व्यक्ति आफैँ चनाखो हुनुपर्ने स्थिति आएको छ । लकडाउन खुकुलो भएसँगै के गर्ने, के नगर्ने ? हामीले जनस्वास्थ्यविद् डा. शेरबहादुर पुनलाई सोधेका छौँ ।

सार्वजनिकस्थल जोखिममा

लकडाउन खुकुलो हुनु भनेको मानिस बाहिर निस्किनु हो । मानिस बाहिर निस्किनु भनेको दूरी कायम हुने सम्भावना कम हुनु हो । दूरी कायम कम हुनु भनेको कोही व्यक्ति संक्रमित छ भने अर्को व्यक्तिलाई सर्ने जोखिम धेरै हुनु हो । त्यसैले विशेषत: सार्वजनिकस्थलमा जाँदा सचेतना अपनाउनुपर्ने हुन्छ ।

जोगिने ३ सूत्र

सार्वजनिकस्थलमा जाँदा ३ वटा कुरामा ध्यान दिनुपर्छ । जोगिनका लागि धेरै उपाय छन् तर ३ वटा कुरामा ख्याल गर्ने हो भने सार्वजनिकस्थलमा जाँदा जोगिन सकिन्छ ।

ती हुन्, भौतिक दूरी कायम गर्ने, साबुन-पानीले राम्ररी हात धुने र मास्क अनिवार्य लगाउने ।

यी ३ वटा कुरालाई मूल मन्त्र मान्ने हो भने कोरोना सर्ने सम्भावना कम हुन्छ । अब व्यक्ति आफैँ सचेत हुनुपर्छ । हामीले नियम पालना गर्‍यौँ भने कोरोना नियन्त्रण गर्न सकिन्छ ।

लकडाउनको पूर्ण पालना भएन

लकडाउन हाम्रै लागि गरिएको हो तर लकडाउनको पनि पूर्ण पालना भएन । लकडाउन खुकुलो भएपछि सिरियस भएनौँ भने जोखिम धेरै हुन्छ । खुकुलो भएपछि व्यवसाय वा आफ्नो गन्तव्यमा मानिस निस्किन्छन् ।

भेटघाट पनि बढी हुन्छ । लकडाउनको त पूर्ण पालना गरेनौँ भने खुकुलो हुँदा के होला ? यसतर्फ व्यक्ति आफैँ सचेत हुनुपर्छ ।

हामी फेलियर भयौँ

हामीले लकडाउनको पूर्ण पालना नगरेर फेलियर भयौँ । लकडाउनको समयमा हुलका हुल मान्छे हिँडेको देखियो । दूरी कायम नगर्ने, मास्क नलगाउने र साबुन-पानीले पनि हात नधुने पनि देखियो । यो गल्ती हामीले गर्‍यौँ ।

यसको असर हामीलाई नै पर्ने हो । लकडाउन गरेपछि २-३ महिनामा नियन्त्रणमा आउँछ भन्ने थियो । चीनको वुहानको जस्तै नियन्त्रण गर्न सकिन्छ भन्ने थियो । युरोपमा लकडाउन त भयो तर कडा लकडाउन भएन, जसले गर्दा संक्रमितको संख्या बढ्यो ।

नेपालमा पनि पूर्ण पालना भएन । लकडाउनको पालना नगर्दा संक्रमितको संख्या बढिरहेको छ । जापान, ताइवानमा हेर्ने हो भने त्यहाँको सरकारभन्दा पनि जनता इमानदार भए । मानिस सभ्य भएर बसे, जसले गर्दा फैलिन पाएन ।

लकडाउनको पूर्ण पालना नगरेर गल्ती गरेका छौँ । अब त्यो गल्ती दोहोरिनु हुँदैन । आत्तिनुपर्ने स्थिति पनि छैन । अरू देशले ती ३ वटा सूत्रको प्रयोग गरेर नियन्त्रण गर्न सकेका छन्, हामीले किन नसक्ने ?

समुदायमा फैलिएको छैन

अहिलेसम्म कोरोना भाइरस समुदायमा पुग्न सकेको छैन । फाट्टफुट्ट त देखिएको छ तर प्रष्ट रूपमा समुदायमा फैलिएको छैन । अहिले संक्रमण ३ अंकमा हिँडेको छ । यो पनि व्यवस्थित गर्न हामी चुकेका छौँ ।

भारतबाट आएका नेपालीको सुरुमै व्यवस्थापन गर्न सकेको भए यो स्थिति आउने थिएन । अझै पनि हामीले व्यवस्थित गर्न सक्यौँ भने ३ अंकलाई २ अंक हुँदै १ अंकमा झार्न सकिन्छ ।

यदि हामीले सचेतना अपनाएनौँ भने ३ अंकबाट माथि जान पनि सक्छ । त्यसैले नियमलाई कडाइका साथ आफैँले पालना गरौँ ।