कोरोना जितेका ११ देश, नेपालले किन नसिक्ने पाठ ?

A+ A A-

कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) को त्रासले नेपालसहित विश्वका धेरै देशले लकडाउन गरी आफ्ना नागरिकलाई घरमै ‘थुनेर’ राखेका छन् । यति मात्र कहाँ हो र, औषधि लिन बाहिर निस्केका बिरामीका आफन्तदेखि छाक टार्न काममा निस्केका मजदूरलाई लकडाउन उल्लंघन गरेको आरोपमा पक्रेर दुर्व्यवहार गरियो/गरिँदैछ ।

नेपालमा लकडाउन गरिएको ७२ दिन भइसकेको छ । कोरोनाविरुद्धको भ्याक्सीन कहिले बन्छ, त्यो नेपालसम्म आइपुग्न कतिपय समय लाग्छ, कोरोना कहिले समाप्त हुन्छ, कसैलाई थाहा छैन । यस्तोमा सरकारले लकडाउनको अनिश्चितताबारे पनि कुनै जवाफ दिएको छैन ।

यो जवाफहिनताले आमनागरिकको दैनिकीलाई कष्टकर मात्र बनाएको छैन, मानिसहरू भोक र अरु रोगले मर्ने जोखिम पनि बढाएको छ । पछिल्ला दिनमा यहाँ दैनिक २ सयभन्दा बढीमा कोरोना संक्रमण पुष्टि भइरहेको छ ।

सरकारले नै संक्रमितको गणना गर्दै सार्वजनिक गर्ने गरेकाले कोरोनाप्रतिको त्रास आमनागरिकमा सुरूका दिनमा जस्तै छ ।

यही सन्दर्भमा आज हामी यस्ता ११ देशको बारेमा चर्चा गर्दैछौँ, जसले कोरोनालाई जितेर अर्थतन्त्र र जनजीवन सामान्य पारिसकेका छन् । सुरूका दिनमा सयभन्दा बढी संक्रमित भेटिएका ती देशमा अहिले संक्रमितको संख्या ० देखि ९ को बीचमा छ ।

ती देशका नागरिकलाई अहिले न काम गर्नमा कुनै रोकतोक छ, न घुमफिर गर्नमै । उनीहरूले पुरानै दैनिकी समातिसकेका छन् । यीमध्ये केही त नेपालभन्दा धेरै साना मुलुक छन् । विभिन्न स्रोतका आधारमा कोरोनामाथि विजयी भएका ती मुलुक र कोरोनाविरुद्ध उनीहरूले गरेको प्रभावकारी तयारीका बारेमा हामी यहाँ चर्चा गर्दैछौँ ।

स्लोभेनिया

१५ मे, स्लोभानियाका लागि ऐतिहासिक दिन बन्यो । विश्वका अधिकांश मुलुक कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) सँग आयलकायल भएका बेला स्लोभेनिया सरकारले यसै दिन मुलुकलाई कोरोनामुक्त घोषणा गर्‍यो । यसरी कोरोनामाथि विजय घोषणा गर्ने स्लोभेनिया पहिलो युरोपेली देश हो ।

दैनिक १/२ जनामा मात्र कोरोना संक्रमण देखिएपछि स्लोभाक सरकारले यस्तो घोषणा गरेको हो ।

मार्च अन्तिमतिर स्लोभेनियामा दैनिक ४० देखि ७० संक्रमित भेटिएका थिए ।

स्लोभेनिया सरकारले १५ मेमा नै देशमा कोरोना महामारी समाप्त भएको आधिकारिक घोषणा गरेको थियो । देशमा कोरोनाको पहिलो बिरामी ४ मार्चमा फेला परेका थिए तर, फेब्रुअरी पहिलो हप्तामै यहाँ महामारीविरुद्ध लड्न गठित कमिटीले प्रोटोकल तय गरिसकेको थियो, यसमा कुन हस्पिटलले कोरोना संक्रमितको उपचार गर्ने, कुन डाक्टरलाई जिम्मेवारी दिनेजस्तो कुरा तय गरिएको थियो ।

स्लोभेनियामा प्रधानमन्त्रीको राजीनामापछि १३ मार्चमा सरकार परिवर्तन भएको थियो । त्यसको ३ दिनपछि अर्थात् १६ मार्चमा यहाँ पूर्णतः लकडाउन गरिएको थियो । लकडाउन सफल बनाउनका लागि सरकारले आफ्नो जीडीपीको ६ प्रतिशत (३ अर्ब यूरो) हिस्सा देशका नागरिक र व्यवसायीलाई दियो ताकि, नोक्सानको भर्पाइ गर्न सकियोस् ।

यहाँ बाहिरबाट आएका हरेक व्यक्तिलाई १४ दिनका लागि क्वारेन्टाइनमा राखियो । १५ मेपछि सबै क्षेत्र खुल्न थाले, स्कुल पनि खोलियो । यद्यपि, ठूला सभामा अझै प्रतिबन्ध कायम छ । अब स्लोभेनियामा मात्र ६ जना संक्रमित बाँकी छन् । उनीहरूको अवस्था पनि ठीकठाक छ ।

आइसल्याण्ड

गणतन्त्र आइसल्याण्ड उत्तर युरोपमा अवस्थित टापू हो । यो नेपालभन्दा निकै सानो देश हो । यहाँको जनसंख्या ६ लाख ६४ हजार छ । ५ मेसम्म आइसल्याण्डको सरकारले कुल जनसंख्याको १३.५ प्रतिशत नागरिकको कोरोना परीक्षण गरेको थियो ।

आइसल्याण्डमा कोरोनाको पहिलो संक्रमित २८ फेब्रअरीमा भेटिएका थिए । तर, जनवरीको अन्तिम साताबाटै आइसल्याण्डमा बाहिरबाट आउनेहरूलाई हस्पिटल लगेर परीक्षण गर्न थालिएको थियो जुन बेला विश्वका धेरैजसो देशले एयरपोर्टमा मात्र स्क्रीनिङ गरी यात्रुलाई छाडिरहेका थिए ।

फेब्रुअरीको सुरुवातदेखि नै यहाँ सामाजिक दूरी र हात धुनेजस्तो सावधानी अपनाउन मिडिया क्याम्पेन सुरू गरिएको थियो ।

५ मेसम्म आइसल्याण्डले आफ्ना १३ प्रतिशतभन्दा बढी मानिसको कोरोना परीक्षण गरिसकेको थियो । लक्षण नभएका मानिसमा यस्तो परीक्षण गरिएको थियो । तर, अरु देशबाट स्वदेश फर्किइरहेहरूबाट कोरोना भित्रिइरहेको थियो ।

यीमध्ये ०.६ प्रतिशत यस्तो केस थियो, जसमा कोरोनाको कुनै लक्षण नै थिएन । त्यसैले भाइरसको ‘हट स्पट’ मानिएका देशबाट आएका मानिसलाई आइसोलेसनमा राखिएको थियो ।

कोरोना नियन्त्रण तथा रोकथामका लागि आइसल्याण्डले लकडाउनको सहारा लिएन । यद्यपि, हाइ स्कुल, हेयर सैलुन र अत्यावश्यकबाहेकका व्यवसायिक क्षेत्रलाई १५ मार्चदेखि बन्द गरियो । यी क्षेत्र ६ हप्तासम्म बन्द गरिए पनि ४ मेदेखि खुलाइयो ।

न्युजिल्याण्ड

कोरोनाविरुद्ध जित हासिल गर्ने संघारमा रहेको अर्को मुलक हो, न्युजिल्याण्ड । यहाँ २८ फेब्रुअरीमा पहिलो संक्रमित भेटिएका थिए । यसको २५ दिनअघि अर्थात्, ३ फेब्रुअरीदेखि नै सरकारले चीनबाट आउने यात्रीलाई रोक लगाएको थियो । यस्तोमा न्युजिल्याण्डका नागरिकलाई मात्र छुट दिइएको थियो ।

जब संक्रमितको संख्या १ सय नाघ्यो, तब २१ मार्चमा सरकारले सावधानी अपनाउन भन्दै लेभल–२ (सावधानी अपनाउन अवलम्बन गरिने पहिलो चरण) राखियो । २३ मार्चमा लेभल–३ लगाइयो र जब संक्रमित २ सयभन्दा बढी भए तब २५ मार्चमा लेभल–४ अर्थात् लकडाउन गरियो ।

न्युजिल्याण्डमा कुनै व्यक्तिमा कोरोना पुष्टि भएको ४८ घण्टाभित्रै उसको कन्ट्याक्ट ट्रेसिङ गरिन्थ्यो । अर्थात्, कुनै व्यक्तिमा कोरोना पुष्टि हुनासाथ अघिल्ला दिनमा भेटेका सबै मानिसलाई सावधान रहन भनिन्थ्यो र परीक्षण नहुँदासम्म ‘होम क्वारेन्टाइन’मा रहने सल्लाह दिइन्थ्यो ।

यहाँ ५ हप्तापछि अर्थात् २८ अप्रिलदेखि लकडाउनलाई लेभल–३ मा झारियो । त्यसपछि सबै पसल र व्यवसाय खुलाइयो ।

आइजले अफ मेन

मात्र ८४ हजार जनसंख्या रहेको आइजले अफ मेनमा संक्रमित नभेटिँदै १ महिने लकडाउन गरिएको थियो । बेलायत र आयरल्याण्डको बीचमा रहेको स्वशासित स्वशासित यो क्षेत्रमा सामाजिक दूरी नराख्ने र सेल्फ आइसोलेसनको नियम तोड्नेलाई जरिमाना गरियो । अत्यावश्यकबाहेकका पसल बन्द गरियो ।

१५ अप्रिलमा लकडाउन फेरि १ महिनाका लागि बढाइयो । यहाँ अन्तिम संक्रमित २० मेमा भेटिएका थिए, अर्थात् पछिल्लो १४ दिनदेखि यहाँ नयाँ संक्रमित भेटिएका छैनन् । लकडाउन खुलाइनु र नयाँ संक्रमित पनि नभेटिनुले यहाँको जनजीवन सामान्य बनिसकेको छ ।

मोरिसस

अफ्रिकी महाद्वीपको दक्षिण–पूर्व किनारामा रहेको यो देशको जनसंख्या १२ लाखको आसपास छ । तर, यो विश्वमा १०औं सबैभन्दा घनावस्ती भएको देश हो । यही कारण मोरिससले १८ मार्चमा पहिलो संक्रमित भेटिएको २ दिनलगत्तै स्कुल, अत्यावश्यकबाहेकका पसल र बोर्डर बन्द गरिदियो । २४ मार्चमा जब संक्रमितको संख्या ४२ पुग्यो तब लकडाउन गरियो । मोरिससले लकडाउन अवधिमा परीक्षण र कन्ट्याक्ट ट्रेसिङलाई उच्च प्राथमिकतामा राखेर काम गर्‍यो ।

मोरिससले कोरोनालाई सजिलै हराउनुको एक कारण यो पनि हो कि यहाँको स्वास्थ्य सेवा प्रणाली निकै राम्रो छ । मोरिसस सरकारले सामाजिक सुरक्षामा आफ्नो जीडीपीको ९.३ प्रतिशत खर्च गर्ने गरेको छ ।

मोन्टेग्रो

मोन्टेग्रोमा २८ दिनयता नयाँ संक्रमित फेला परेका छैनन् । सरकारले मुलुकलाई कोरोनामुक्त घोषणा गर्ने तयारी गरेको छ ।

युरोपेली देश मोन्टेग्रोमा कोरोनाको अन्तिम संक्रमित ५ मेमा भेटिएका थिए । महामारीबाट अन्तिम मृत्यु (१० मे) भएको पनि २३ दिन भइसकेको छ । अहिले यहाँ कुनै संक्रमित भेटिएका छैनन् । अब चाँडै यहाँको सरकारले डब्लूएचओको गाइडलाइन्सअनुसार देशलाई कोरोनामुक्त घोषणा गर्ने तयारी गरेको छ ।

यो पनि..

लकडाउन खोलौँ, व्यक्तिगत दूरी बढाऔँ

मोन्टेग्रोले पहिलो कोरोना संक्रमित भेटिएको २ दिनअघि अर्थात् १५ मार्चमा आफ्नो बोर्डर सिल गरेको थियो । मार्चको सुरुवातमै यहाँ स्कुल बन्द गरिएको थियो । भीडमा प्रतिबन्ध लगाइएको थियो । २६ मेसम्म मोन्टेग्रोमा कुल जनसंख्याको २ प्रतिशत जनसंख्याको कोरोना परीक्षण भइसकेको थियो ।

फरो आइल्याण्ड

डेनमार्कको यो स्वशासित आइल्याण्डले ९ मेमा नै आफूलाई कोरोनामुक्त क्षेत्र घोषणा गरेको थियो । ज्वालामुखी र चट्टानको १८ द्वीपको यो क्षेत्रमा अन्तिम संक्रमित २३ अप्रिलमा पहिचान गरिएको थियो । यहाँ कोरोनाबाट कसैको मृत्यु भएन ।

९ मेमै यसले आफूलाई कोरोनामुक्त क्षेत्र घोषणा गर्‍याे । यहाँको स्थानीय सरकारले कोरोनामुक्त घोषणा गर्दा देशमा १८ प्रतिशत मानिसको परीक्षण भइसकेको थियो ।

फरो आइल्याण्डका प्रधानमन्त्री स्टेग नील्सनले कोरोनामाथि विजय हासिल हुनुको श्रेय समयमै चालिएको कदम र प्रशासनको गाइडलाइन्स पालना गर्ने आफ्ना जनतालाई दिएका छन् ।

ब्रुनेई

ब्रुनेईको नेसनल आइसोलेसन सेन्टरमा अहिले १ जना मात्र संक्रमित छन् । यहाँ ७ मेपछि कुनै नयाँ केस बाहिर आएको छैन । ब्रुनेईमा लकडाउन गरिएन । तर, राष्ट्रियस्तरमा केही आवश्यक दिशा–निर्देश जारी गरिएको थियो ।

यो पनि..

युरोपेली मुलुकका पर्यटकका लागि इटाली खुल्ला

ग्लोबल हेल्थ सेक्युरिटी इन्डेक्स २०१९ मा ३२.६ स्कोरका साथ ब्रुनेई १ सय २८औँ नम्बरमा थियो । तर, यही इन्डेक्समा जोखिम वातावरणको उसको स्कोर ६६.७ छ । यसले आपतकालीन परिस्थितिमा राम्रो तयारी रहेको देश भन्ने बुझाउँछ । यही कारण नै ब्रुनेईले यो महामारीलाई विना लकडाउन नियन्त्रित गरिदियो ।

कम्बोडिया

कम्बोडियामा २७ जनवरीमै पहिलो संक्रमित भेटिएका थिए । वुहानबाट फर्किएका ६० वर्षीय एक पुरुषमा संक्रमण पुष्टि भएको थियो । त्यसपछि ७ मार्चमा एक स्थानीय व्यक्तिमा कोरोना भेटियो ।

ती व्यक्ति एक जापानी यात्रुको सम्पर्कमा आएका थिए, जो कम्बोडियाबाट फर्किएपछि जापानमा ४ मार्चमा कोरोना पोजिटिभ पाइएका थिए । यहाँको सरकारले यो सूचना पाउनासाथ ती जापानी नागरिकको सम्पर्कमा आएका मानिसहरूको ट्रेस सुरु गर्‍यो । ती व्यक्तिको सम्पर्कमा आएकामध्ये ३ जनाको रिपोर्ट नेगेटिभ आयो भने १ को पोजिटिभ आएको थियो ।

यो पनि..

नआत्तिनुस्, कोरोना लाग्दैमा अस्पताल भर्ना हुनु पर्दैन

त्यसपछि ती ४ जनाको सम्पर्कमा आएका थप ४० कम्बोडियनलाई होम क्वारेन्टाइनमा बस्न भनियो । प्रशासनको यस्तो चुस्त कार्बाहीकै कारण कम्बोडियाले कोरोनामाथि जित हासिल गरेको बताइन्छ ।

त्रिनिदाद एवम् टोबागाे

त्रिनिदाद एवम् टोबागोमा २६ अप्रिलपछि ३१ मेमा कोरोनाको नयाँ संक्रमित भेटिएका थिए । ती व्यक्ति पहिलेदेखि नै क्वारेन्टाइनमा थिए, पहिलो २ टेस्टमा उनको रिपोर्ट नेगेटिभ आएको थियो । यहाँ पहिलो संक्रमित १२ मार्चमा भेटिएका थिए र २९ मार्चमा लकडाउन गरियो । पोजिटिभ पाइएका मानिसको तीव्र कन्ट्याक्ट ट्रेसिङका कारण यहाँ संक्रमित बढेनन् । यहाँ कुल ३ हजार १ सय ६९ परीक्षण गरिएको थियो ।

अरुबा

एटलान्टिक महासागरको यो सानो आइल्याण्डले १३ मार्चमा पहिलो संक्रमित भेटिएको ४ दिनपछि नै आफ्ना सीमाहरू सिल गरेको थियो । यहाँ २८ मार्चबाट राति ९ बजेदेखि बिहान ६ बजेसम्म कर्फ्यु लगाइएको थियो । साथै, मानिसहरूलाई अत्यावश्यक कामबाहेक बाहिर ननिस्कन भनिएको थियो ।

यहाँ मेसम्म कर्फ्यु तोड्ने १ सय ८० मानिसलाई गिरफ्तार गरिएको थियो । मात्र १ लाख जनसंख्या भएको यो देशमा मार्चपछि कोरोना संक्रमित भेटिएका छैनन् ।

यसरी महामारीले ल्याउने सम्भावित जोखिमप्रति बेलैमा सजग रहेर कर्बाही अघि बढाउने मुलुकहरूले कोरोनामाथि जित हासिल गरेका छन् । तर, नेपालमा नागरिकस्तरबाट आवाज उठिरहेको छ, ‘महामारीका बेला पनि सत्ता र शक्तिको संघर्षमा रुमल्लिएको सरकार अहिले कर तिर्नलाई लकडाउनको नियम नलाग्ने बताइरहेको छ, काम गरी खानेलाई घरमा थुनेर राखेको छ । सोर्सफोर्सविना कोरोना परीक्षण गर्न पाइएको छैन ।

विपतसँग जुध्ने सरकारी रणनीति कमजोर छ । लकडाउनलाई एक मात्र विकल्प ठानेर सरकारले आफ्ना नागरिकलाई दुःखमाथि दुःख थपिदिएको छ ।’

प्रकाशित मिति: बुधबार, जेठ २१, २०७७ १५:२४