ट्रम्पले आतङ्कवादी भनेको सङ्गठन एन्टिफा के हो ?

A+ A A-

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले फासीवाद विरोधी समूह एन्टीफा (एन्टी फासिस्ट) लाई आतंकवादी संगठन घोषणा गर्ने बताएका छन् । ट्रम्पले अफ्रिकी मूलका अमेरिकी नागरिक जर्ज फ्लोइडको मृत्यु पछि भइरहेका विरोध प्रर्दशनमा एन्टीफाले दंगा भड्काएको दाबी गरेका छन् ।

अमेरिकामा केहि दिन पहिला गोरा समुदायका प्रहरीको हातबाट एक कालो जातिका नागरिक जर्ज फ्लोइडको हत्या भएको विषयलाई लिएर हिंस्रक विरोध प्रर्दशन जारी छ । अहिले अमेरिकामा विरोध प्रर्दशनका कारण ४० भन्दा बढी सहरमा कफ्र्यु लगाएको छ । तर पनि मानिसहरु सडकमा प्रर्दशन जारी राखेका छन् ।

न्युयोर्क, शिकागो, फिलाडेल्फिया र लस एन्जलसमा प्रहरी र प्रदर्शनकारीबीच झडप भएका छन् । प्रर्दशनकारीलाई भगाउन प्रहरीले अश्रुग्याँस समेत प्रहार गरेको छ । कयौं स्थानमा प्रहरीका गाडीमा आगो लगाएका छन्, पसलहरु लुटिएका छन् ।

गत सोमबार अमेरिकाको मिनेसोटामा ४६ वर्षका निहत्था अश्वेत नागरिक जर्ज फ्लोइडको मृत्यु भएको थियो । उनको मृत्युपछि बाहिर आएको भिडियोमा गोरा समुदायका एक प्रहरी डेरेक चौभिनले आठ मिनेटभन्दा बढी समयसम्म उनको घाँटीमा घुँडाले थिचेको देखिएको छ ।

ट्रम्पले ट्वीटमा लेखेका छन्, ‘यो हिंसाका लागि एन्टिफाको नेतृत्व, अराजक तत्व र कट्टर वामपन्थी झुकाव भएका अराजक तत्व जिम्मेवार छन् ।’

यद्यपि उनले यो बारेमा धेरै जानकारी दिएका छैनन् । उनले यो पनि भनेका छैनन् कि कहिले र कसरी एन्टिफालाई आतंकवाददी संगठन घोषित गर्ने छन् ।

दक्षिणपन्थी समूह र फाँसीवाद विरोधी समूह एन्टिफाको बीचमा जुन लडाई सामाजिक संजालमा चलेको थियो त्यो अब अमेरिकाको सडकमा पुगेको छ । तर एन्टिफामा कुन मानिस सदस्य छन् र यो समूह कुन कुराको प्रतिनिधित्व गर्छ ?

१. कहिले अस्तित्वमा आयो एन्टिफा ?

सन् १९२० र १९३० को दशकमा युरोपीय फाँसीवादी शक्तिविरुद्ध आन्दोलनसँगै यो समूहको अस्तित्वमा आएको त्यसमा जोडिएका मानिसको बुझाइ छ । ‘एन्टिफाः द एन्टी फाँसिस्ट हेडबुक’ का लेखक मार्क ब्रे भन्छन्, ‘आधुनिक अमेरिकामा एन्टिफा मुभमेन्टको सुरुवात १९८० को दशकबाट भएको हो । यसको ‘एन्टी रेसिस्ट एक्शन’ नामको एक समूहबाट सुरुवात भएको थियो ।

यस समूहका सदस्यहरुले अमेरिकाका केहि ठाउँमा नव–नाजीवादको विरोध गरेको थियो । सन् २००० को दशकको सुरुवातमा यो मुभमेन्ट लगभग अन्त्य भएको थियो । हालैका दिनमा ट्रम्प राष्ट्रपति बने र रुढीवादी बढेपछि एक पटक फेरि यो मुभमेन्ट सुरु भएको हो ।

२. एन्टिफाको उच्चारण कसरी हुन्छ ?

मार्क ब्रेका अनुसार यो एक शब्दलाई धेरै तरिकाले भनिन्छ । अमेरिकामा धेरै मानिस यसलाई एन्टिफा भन्छन् । युरोपमा यसलाई कयौं पटक ‘एन्टी-फार’ भनिन्छ । ब्रेकाअनुसार यसको उच्चारण इटालियन शब्द एन्टी-फासिस्मोबाट प्रेरित हुन सक्छ ।

३. कसको विरोध गर्छ एन्टिफाले ?

यो समूहका मानिस अथवा यो विचारधारासँग जोडिएका मानिस नव–नाजीवाद, नव–फासीवाद, व्हाइट सुप्रिमेसिस्ट (गोरा मानिसलाई श्रेष्ठ मान्ने विचारधारा) र नस्लीय भेदभाव जस्तो रुढीवादी दक्षिणपन्थी विचारधाराविरुद्ध आवाज उठाउँछन् । हालका दिनमा यो समूह दक्षिणपन्थी विचारधाराको विरोध गर्छ ।

अरेगनमा गुप्तचरको रुपमा काम गरिरहेका एन्टिफा समूहसँग कुराकानी गर्दा उनीहरु कयौं विचारधारासँग सम्बन्धित रहेको तर फाँसीवादको विरोध गर्ने विषयमा एक जुट भएको बताए । उनले सरकार विरोधी विचारधारामा आफूहरु रहेको पनि बताए ।

उनी भन्छन्, ‘अहिले अमेरिकी प्रशासन अधिनायकवाद तर्फ बढिरहेको छ । र एक यस्तो आन्दोलन सिर्जना गर्न चाहन्छौं कि त्यसले ट्रम्पका नीतिविरुद्ध हामीलाई मजबुत बनाओस् ।’

यो समूहका एक सदस्यको भनाई छ, ‘यो केबल संघीय सरकारको विरोध गर्नमात्र होइन । यसले देशलाई फासीवादतर्फ अघि बढाउने सबै सरकारी कदमको विरोध गर्छ । यस किसमको कदम स्थानीय स्तरमा पनि उठाउन सक्छन् । स्थायीन दक्षिणपन्थी मुभमेन्ट पनि गर्न सक्छ ।’

४. सबै कालो कपडा लगाउँछन्

पश्चिम जर्मनीका अराजकतावादी देखि लिएर शीत युद्धको समयसम्म एन्टिफाको विचारधारामा विश्वास राख्ने सबै विरोध प्रर्दशनमा काला कपडा लगाउँछन् । यसको उद्देश्य भनेको प्रहरी वा विरोधीले पहिचान गर्न नसकुन् भन्ने हो । यी मानिस कयौं पटक आफ्नो अनुहारमा मास्क लगाउँछन् । अथवा हेलमेट नै लगाउँछन् ।

एक किसमले यो डराउने तरिका पनि हो, जसलाई ब्ल्याक ब्लाक भनिन्छ । यो तरिकाबाट ती अनजानहरुको एक समूह बनाएर एक साथ प्रर्दशन गर्छन् ।

यद्यपि एन्टीफा समूहबाट नै कयौं अन्य समूह पनि बन्छन् । ओरेगनमा ‘स्नेक ब्लाक’ नामको एक समूह छ, जुन विरोध प्रदर्शन गरिरहेका मानिसका लागि खानापिनको व्यवस्था गर्छ ।

५. यो समूहको उद्देश्य

एन्टिफा प्रदर्शनकारीहरुको कोशिस भनेको रुढीवादी दक्षिणपन्थीका कार्यक्रम र नेताहरुको कार्यक्रममा अप्ठेरो उत्पन्न गर्नु हो । यसका लागि उनीहरु कयौं किसिमका तरिका अपनाउँछन्, नारा लगाउँछन्, गीत गाउँछन् र दक्षिणपन्थी प्रदर्शनकारीहरुलाई रोक्न मानव शृखला बनाउँछन् । केहि मानिस सामाजिक सञ्जालमा दक्षिणपन्थी विचारधारासँग जोडिएका पोस्टर माथि पनि निगरानी राख्छन् । यी मानिसहरु इन्टरनेटमा पनि आफ्ना कयौं विरोधीहरुको निजी जानकारी पनि राख्छन् ।

यस्तो गरेर कयौंपटक यिनीहरु दक्षिणपन्थी समर्थकलाई नोकरीबाट निकाल्न सफल भएका छन् । एन्टिफा समूह ¥याली र विरोध कार्यक्रमको पनि आयोजना गर्छ । यो समूहमा सामेल केही हिंस्रक तत्व विरोध प्रदर्शनको समयमा पेपर स्रे, चक्कु इँटा, चेनसमेत आफूसँग बोक्छन् ।

६. कति हिंस्रक हुन्छन् यो समूहका मानिस ?

विरोध प्रदर्शनको समयमा हिंसा गर्न तयार रहने एन्टिफा समूहको सोच अन्य वामपन्थी कार्यकर्ताभन्दा अलग हुन्छ । यद्यपि एन्टिफा समूहका कयौं मानिसको भनाइ छ कि उनीहरु हिंसाको निन्दा गर्छन् । उनी भन्छन्, ‘यदि हिंसा हुन्छ भनेपनि आत्मरक्षाका लागि हुनुपर्छ ।’

आफ्नो तर्क ठीक हो भन्नका लागि यो तर्क दिन्छन् । यदि जर्मन नाजी पार्टी विरोधी १९३० को दशकमा अधिक शक्तिको प्रयोग गर्थे भने दोस्रो विश्वयुद्ध र होलोकास्ट रोक्न सकिन्थ्यो ? कयौं पटक यस्ता भनाइ आउछन्, जब एन्टिफा समूहका मानिस सीधा रुपमा दक्षिणपन्थीहरुको सामना गरेका छन् । केहि विषयमा र्‍याली रद्द गराउन, पछि धकेल्ले वा आयोजना भएकालाई पनि बिचैमा रोक्न सफल भएका छन् ।

७. के एन्टिफामा महिला पनि छन् ?

परम्परागत रुपमा सडकमा विरोध प्रदर्शनमा अधिक पुरुषहरु सामेल हुन्छन् । तर क्यालिफोर्निया र अन्य ठाउँमा भएको प्रदर्शनका समयमा धेरै संख्यामा एन्टिफासँग जोडिएका महिलाहरु पक्राउ गरेको छ ।

उनीहरुको भनाई छ, ‘आप्रवासन, सस्तो स्वास्थ्य सेवा, गर्भपतनको अधिकार र मतदानको अधिकारले महिला सबैभन्दा बढी प्रभावित भएकी छन् ।’ ‘रिफ्युज फासिज्म’ नामको एन्टिफा समूहसंग जोडिएकी सनसारा टेलर भन्छिन्, ‘महिलाहरु यसमा अधिक सामेल भएका छन् । किनकि यी मुद्दाको असर उनीमाथि हुन्छ ।’

(बीबीसी रिपोर्टको भावानुवाद)

प्रकाशित मिति: मंगलबार, जेठ २०, २०७७ १८:०८