अस्थायी रूपमा मत्थर भयो नेकपा विवाद

A+ A A-

सत्तारुढ नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) का शीर्ष नेताहरूबीच धेरै विषयमा आन्तरिक मतभेद छ । सत्ता सम्हालेको पार्टी आन्तरिक मतभेदबाट गुज्रिरहँदा मुलुकमा कोरोना महामारीसँगै भारतसँग लिपुलेक सीमा विवाद चलिरहेको छ ।

नेकपामाथि चुनौती पनि थुप्रै छन् । पहिलो चुनौती त आन्तरिक विवादलाई साम्य पार्नु नै हो । दोस्रो, मुलुकमा देखिएका समस्यासँग एक ढिक्का भएर जुध्नु ।

वादको प्रमुख कारण पार्टी र सरकारको नेतृत्व गरेका केपी शर्मा ओलीको कार्यशैली र व्यवहार रहेको पार्टीकै कतिपय नेताहरूले बताउँदै आएका छन् ।

यद्यपि, दुई पार्टीबीच एकता भई बनेको नेकपा विवादका कारण धेरै छन् । पार्टीको नेतृत्वमा सरकार हुँदा यसको गुण दोषको भागी पनि पार्टी नै हुन्छ ।

देशमा यति समस्या हुँदा पनि नेकपा एक हुन सकेको छैन । यो आफ्नै आन्तरिक विवादमा बढी जेलिएको छ । न सरकार पार्टीसँग सल्लाह गरेर अगाडि बढेको छ, न त सरकारको नेतृत्व गरेका नेतृत्वकर्ताले पार्टीलाई सरकार सञ्चालन गरेको महसुस नै गराउन सकेका छन् ।

सरकारले केही दिनअघि लिम्पियाधुरासम्मको भूभाग समेटेर नक्सा निकाल्यो । गत बुधबार दिउँसो २ बजे उक्त नक्सा सार्वजनिक हुँदै थियो । त्यही दिन बिहान नेकपाका उपाध्यक्ष तथा संगठन विभाग प्रमुख वामदेव गौतमले नक्सा बनाउने कुरा आफूले पहिला पार्टीमा उठाएको भन्दै सामाजिक सञ्जालमा लेखे ।

उनले सामाजिक सञ्जाल फेसबुकमा लेखेका छन्, ‘नेपालको अतिक्रमित भूमिलाई समेटेर देशको नक्सा जारी गर्नुपर्ने सन्दर्भमा मैले सुरूदेखि नै पार्टीमा जोडदार माग राख्दै आएको म सबैमा स्मरण गराउन चाहन्छु । यसपटक पनि छुटेको नेपाली भूभाग समेटेर नक्सा जारी गर्नुपर्ने प्रस्ताव पार्टीमा मैले नै राखेको यहाँहरू सबैमा जानकारी गराउँछु ।’

नेकपाको २ जेठमा बसेको सचिवालय बैठकले नै लिम्पियाधुरासम्मको भूमि समावेश गरेर नक्सा जारी गर्न सरकारलाई सुझाव दिएको थियो । अर्थात्, यो सिङ्गो पार्टीको निर्णय थियो । तर, यसको जस लिन पात्र अगाडि सरेका छन् ।

नक्सा जारी हुने दिन नै बिहान गौतमले सामाजिक सञ्जालमा लेखेका थिए । ‘यसले प्रस्ट पार्छ कि नेकपा विधि, पद्धति, र सामूहिक नेतृत्वमा चलेको छैन’, लेखक तथा राजनीतिक विश्लेषक उज्ज्वल प्रसाईं भन्छन् ।

नेकपामा अहिले कुनै विचार सिद्धान्त, कार्यक्रम, नीति नै बनेको छैन । अहिले त गुट समूहको र व्यक्ति केन्द्रित राजनीति भएकाले हरेकले एक्लाएक्लै आफ्नो भाग खोज्ने प्रवृत्ति रहेको प्रसाईं बताउँछन् ।

हुन त, नेकपामा अहिले मात्र होइन, सुरूबाट नै धेरै विवाद छन् । यी कहिले सतहमा आउँछन्, कतिपय अवस्थामा नेताका स्वार्थ मिल्दा हराउँछन् । नेताका स्वार्थ बाझिएपछि फेरि विवाद सतहमा आउने गरेको छ ।

‘पार्टी आन्दोलन समाज परिवर्तन गर्नका लागि प्रयोग हुने हो तर नेकपामा त अहिले व्यक्तिका स्वार्थपूर्ति गर्न मात्र पार्टी चाहिएको जस्तो भएको देखिन्छ’, विश्लेषक प्रसाईं भन्छन्, ‘यो अहिले नेताहरूको गठजोडजस्तो देखिन्छ । यस्तोमा नेताहरूले सामूहिकभन्दा पनि व्यक्तिको भूमिका खोज्छन् ।’

गौतमले पनि यसबारे सामाजिक सञ्जालमा लेखेका छन्, ‘.....अनुयायीहरू व्यक्तिकेन्द्रित हुन्छन् र निश्चित व्यक्तिका नामलाई देवत्वकरण गर्न व्यस्त हुने प्रचलन छ । तर, यो निर्णय पार्टीको सामूहिक निर्णय प्रक्रियाअनुसार भएर नेपाल सरकारबाट पनि त्यही अनुमोदन भएको वास्तविकतालाई सबैले स्वीकार गर्नुपर्छ । हामीले राम्रोलाई राम्रो र नराम्रोलाई नराम्रो भन्न सक्नुपर्छ ।’

उनको यो भनाइबाट थप प्रस्ट हुन्छ, नेकपामा एक समूहले नेतृत्वको देवत्वकरण गर्ने प्रयास गरिरहेको छ ।

नेकपाका स्थायी कमिटी सदस्य युवराज ज्ञवाली पनि नक्सा जारी हुुनुमा पार्टीले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको बताउँछन् । उनले भने, ‘भारतद्वारा अतिक्रमित भूमिलाई समेटेर नक्सा जारी गर्न सिङ्गो पार्टीले दिएको सुझावअनुसार सरकारले जारी गरेको हो ।’

नेकपा बनेको २ वर्ष भइसक्दा पनि सामूहिक नेतृत्वको बानी पर्न नसकेकाले समय समयमा विवाद आउने गरेको प्रसाईं बताउँछन् ।

नेकपाको विवाद केही समयका लागि मत्थर भएको छ । लेखक राजेन्द्र महर्जन भन्छन्, ‘कोरोनाको महामारी, सीमा समस्या भएका बेला सत्तामा भएकाले संकट व्यवस्थापनमा काम गर्नुपर्ने हुन्छ ।

अर्को पक्षले सकारकारको कमजोरी मात्र खोजेर बस्ने र बोल्ने हो भने सत्ता लोलुपता देखिने हुँदा कुरा उठाउन सक्दैनन् । जबकि सरकार यस्तो महामारीको समयमा धेरै असफल भएको छ । यसका विरुद्ध धेरै कुरा बोल्नुपर्ने छ तर पार्टीभित्रकाले पनि बोल्न नमिल्ने समय आएको छ ।’

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, जेठ ९, २०७७ १२:२२