लगानी सम्मेलनमा प्रदेश ३ हावी, हेपियो कर्णाली

A+ A A-

केन्द्रीकृत शासन प्रणालीमा हेपिएको भनिएको कर्णाली प्रदेश सरकारले अहिले गरेको लगानी सम्मेलनमा पनि पछि परेको छ । संघीय प्रणाली कार्यान्वयनमा आएपछि विदेशी लगानी भित्र्याउन सरकारले आयोजना गरेको लगानी सम्मेलनमा कर्णाली प्रदेशका आयोजना संख्या सबैभन्दा कम देखिएका छन् ।

लगानी बोर्डले लगानी सम्मेलनको लागि सोकेसिङ गरेको ५० परियोजनामा कर्णाली प्रदेशका जम्मा ३ आयोजना मात्रै छन् । केन्द्रीकृत शासन प्रणालीमा राजधनी नै रहेको ३ नम्बर प्रदेशका सबैभन्दा बढी आयोजना लगानी सम्मेलनमा सोकेसिङ गरिएको छ ।

बोर्डले सार्बजनिक गरेको आयोजना तथ्यांक अनुसार प्रदेश १ का ५ आयोजना, प्रदेश २ का ५ आयोजना, प्रदेश ३ का १३ आयोजना, गण्डकी प्रदेशका ४ आयोजना, प्रदेश ५ का ४ आयोजना, कर्णाली प्रदेशका ३ आयोजना र सूदुरपश्चिम प्रदेशका ७ आयोजना लगानी सम्मेलनमा सोकेसिङ गरिएको छ ।

यी हुन् सूदुरपश्चि प्रदेशका आयोजना
पश्चिम सेती तथा एसआर ६ जलाशय (१२०० मेगावाट क्षमताको) आयोजना लगानी सम्मेलनमा राखिएको छ । सो आयोजना बनाउन २.०२ विलियन अमेरिकी डलर खर्च लाग्ने सरकारको अनुमान छ ।

यस्तै सेती नदी (एसआर६) जलाशय (६५२ मेवा) क्षमताको आयोजना पनि लगानी सम्मेलनमा राखिएको छ । यो आयोजनाको लागत १.१७ विलियन अमेरिकी डलर हुने भनिएको छ ।

सो प्रदेशको अर्काे आयोजनामा पश्चिम सेती जलाशय (७५० मेवा) क्षमताको आयोजना पनि छ । यसको लागत १.०९ विलियन अमेरिकी डलर हुने भनिएको छ । यस्तै २५८मिलियन डलर लगात अनुमान गरिएको धनगढी क्षेत्रीय अन्तराष्ट्रिय विमानस्थल, ४३ मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको अन्तर प्रदेश यातायात आयोजना, ३.१४ मिलियन अमेरिकी डलर लगात अनुमान गरिएको अत्तरिया एकिकृत कृषि परियोजना छन् ।

बोर्डका अनुसार १८७ मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको खप्तड पर्यटन परियोजना पनि सूदुरपश्चिम प्रदेशमा छ ।

कर्णाली प्रदेशका आयोजना
कर्णाली प्रदेशमा ७३९ मिलियन अमेरिकी डलर लगानी आवश्यक देखिएको ४१० मेगावाट क्षमताको नल्सिङगाड जलविद्युत आयोजना लगानी सम्मेलनमा राखिएको छ । यस्तै ३.१५ मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको सुर्खेत एकिकृत कृषि परियोजना र १०० मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको शे फोक्सुन्डो लक्जरी रिसोर्ज छन् ।

प्रदेश ५ का आयोजना
केन्द्र सरकारले प्रदेश ५ बाट ४ आयोजना लगानी सम्मेलनमा राखेको छ । यस्ता आयोजनामा २.३ विलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको रामग्राम तिलौराकोटको रापिड पब्लिक ट्रान्सपोर्ट आयोजना, ६.५५ मिलियन लागत अनुमान गरिएको तिलोत्तमाको एकिकृत कृषि पूर्वाधार आयोजना र ८.५ मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको बुटवलको फोहोरमैला व्यवस्थापन आयोजना छन् । सरकारले ३९ मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरेको गौतमबुद्ध प्रशुतिगृह पनि लगानी सम्मेलनमा सोकेसिङ गरेको छ ।

गण्डकी प्रदेशका आयोजना
सरकारले लगानी सम्मेलनमा विदेशी लगानीकर्ताको लागि ५.६३ अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको पोखराको एकिकृत कृषि पूर्वाधार आयोजना, ६१ मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको गण्डकी प्राविधिक विश्वविद्यालय, १०० मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको स्की रिसोर्ट मनाङ र ५५ अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको दमौली बहुउद्देश्य पर्यटन आयोजना राखेको छ ।

प्रदेश ३ का आयोजना
लगानी सम्मेलनमा प्रदेश ३ का परियोजना सबैभन्दा बढी सोकेसिङ भएका छन् । यसमा ५.४ विलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको काठमाडौं भ्याली मेट्रो रेल आयोजना, काठमाडौं उपत्यकामा नै १.८ विलियन अमेरिकी डलर लागन अनुमान गरिएको बाहिरी चक्रपथ र २६५ मिलियन अमेरिकी डलर लागन अनुमान गरिएको सामाखुसी टोखा छहरे सडक स्तरोन्नति आयोजना छन् ।

यस्तै १४९ मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको काठमाडौं चक्रपथमा बस रापिड ट्रान्सपोर्ट आयोजना, ४.४३ मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको चितवन र वनेपामा एकिकृत कृषि पूर्वाधार, ७४ मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको धुलिखेल मेडिसीटी, र ३०० मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको हेटौडा स्मार्टसिटी आयोजना पनि लगानी सम्मेलनमा राखिएको छ ।

सरकारले १६ मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको अन्तराष्ट्रिय सम्मेलन केन्द्र भक्तपूर, ५.५ मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको चितवनको रत्ननगरमा फोहोरमैला व्यवस्थापन, ४.३ मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको धुलिखेलको फोहोरमैला व्यवस्थापन र ४५ मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको दोलखा पर्वतीय एकेडेमी पनि लगानी सम्मेलनमा राखेको छ ।

सरकारले १.०२ विलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको १११० मेगावाट जलविद्युत क्षमताको सुनकोशी २ आयोजना, ४३ मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको धुलिखेल ड्रमल्याण्ड र २५ मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको दोलखा फिल्म सिटी पनि लगानी सम्मेलनमा सोकेसिङ गरेको छ ।

प्रदेश २ का आयोजना
लगानी सम्मेलनमा ६.५ विलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको निजगढ अन्तराष्ट्रिय विमानस्थल पनि लगानी सम्मेलनमा राखिएको छ । यस्तै ६.१ मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको पर्साको एकिकृत कृषि पूर्वाधार, ८.३ मिलियन अमेरिकी डलर लागन अनुमान गरिएको सिमराको फोहोरमैला व्यवस्थापन, ६.४ मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको जनकपुरको फोहोरमैला व्यवस्थापन र जनकपुरमा २० मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको जानकी हेरिटेज होटल तथा कल्चरल भिलेज पनि राखिएको छ ।

प्रदेश १ का परियोजना
प्रदेश १ नम्बरमा पर्ने ६७९ मेगावाट क्षमताको तल्लो अरुण जलविद्युत आयोजना लगानी सम्मेलनमा सोकेसिङ गरिएको छ । सो आयोजनाको लागि १.३० विलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको छ ।

यस्तै सो प्रदेश अन्तरगत नै पर्ने १.२१ विलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको तमोर जलाशय (७५६ मेवा), ३६४ मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको विराटनगर क्षेत्रीय अन्तराष्ट्रिय विमानस्थल, ५.४५ मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको मोरङको एकिकृत कृषि पूर्वाधार र ५८२ मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको सुनकोशी ३ जलाशय (५३६ मेवा) आयोजना पनि लगानी सम्मेलनमा राखिएको छ ।

यी हुन अरु आयोजना
सरकारले लगानी सम्मेलनमा ३ विलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको पूर्व–पश्चिम विद्युतीय रेल, २.८ विलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको काठमाडौं–पोखरा रेल र ६५० मिलियन अमेरिकी लागत अनुमान गरिएको रासायनिक मल कारखना पनि लगानी सम्मेलनमा राखिएको छ ।

सरकारले १०० मिलियत अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको शिक्षा, स्वास्थ्य तथा खेलकूद शहर तथा ४१ मिलियन अमेरिकी डलर लागत अनुमान गरिएको तलतलैया पर्यटन परियोजना पनि लगानी सम्मेलनमा सोकेसिङ गरिएको छ ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, चैत १६, २०७५ २३:५७