तृष्णा

A+ A A-

ब्रह्माकै समयदेखि
पृथ्वीको काँधमाथि बाँधेर
तृष्णा नाम गरेको एउटा तिलस्मी राजाहाँस
तान्दै यहाँसम्म ल्याइपुर्‍याएका छौँ ।

लक्ष्मीको अनुकम्पा छ
कुवेरको आशीर्वाद छ
कामदेव र विचित्रवीर्य साथमा छन्
अश्वत्थामा र परशुराम सँगमा छन्
मारहरू र इरोसको साथ छ
सबै तानिरहेका छन् धरती
लगाइरहेका छन् प्रचण्ड जोड ।

राजाहाँसको घाँटी कति हो कति लामो छ
उता पनि छुन्छ, यता पनि
प्वाँख कति हो कति ठूला
यता पनि फर्फर, उता पनि
तीखा नङ्ग्रा, मिहिन आँखा
तीव्र छ यसको छट्पटी पनि
जति बाँधे पनि फुत्काइहाल्छ बन्धन
अनि पुनः बाँध्नुपर्छ
पृथ्वीकै करङ र नलीहाडहरूमा ।

पुर्‍याउनु छ कहाँ हो कहाँ, भविष्यसम्म
गन्तव्यमा नपुग्दै फुत्कन्छ कि भन्ने डर छ ।

यता, यस लोसे धरतीले कहिल्यै
तीव्र गतिमा गुड्नै जानेन
कति हान्नु कोर्रा पनि यस बोधेलाई
पिट्दापिट्दा छाला एक पत्र गइसक्यो
आगो उठिसक्यो अक्करहरूमा
पिप बग्न थालिसक्यो नदीमाथि
औँसा पलाएका छन् घाउहरूबाट
हामी ब्रह्माको दरबारबाट हिँडेको पनि आज हो र ?
हिँड्दा हिँड्दै स्याँ स्याँ गरेर बस्छ धरती
कतै बीच बाटोमा ऐय्या भनेर लड्छ ।

तर पनि
कहिले पछाडिबाट ठेल्दै
कहिले अगाडिबाट तान्दै
जसोतसो बल गरेर हामीले यसलाई
यहाँसम्म ल्याइपुर्‍याएका छौँ ।

अवरोध पनि नभएको कहाँ हो र बीचबीचमा !
केस मुण्डन गरेको एउटा भिक्षुले छेक्यो सारनाथमा
रूखमुनिबाट हानेको ढुंगो लागेर
झण्डै ठहरै भयो राजाहाँस
झण्डै आधा भएर फुट्यो पृथ्वी
एउटा एकखुट्टे जोगीले रोक्यो वरको रूखमुनि
अर्को नाङ्गे महावीरले हान्यो निर्लज्ज जाल
व्यासका सारा सेसान्तर भेला भए जङ्गमा
भाँचे पुलपुलेसा र लगाए तारबार
कसोकसो तोड्दै आयौँ किल्लाहरू
तान्दै आयौँ धरतीको रथ
र, अहिले पसिना ओभाऊन् भनेर
कोसी किनारमा सुस्ताउन बसेका छौँ ।

हामी कसरी निदायौँ नदी किनारमा
सबै जना एकैचोटि ?
छट्पटाएर राजहाँसले कसरी तोड्यो
अधिकांश बन्धन र अब फुत्कनै लागेको छ ?
हामीले अहिले हातले समातेर बाँधिरहन्छौँ उसलाई
तर कतिञ्जेल ?

अलिक पर चोकमा पसल छ
जहाँ किन्नु छ केही थान तिलस्मी रस्सीहरू
चानचुने बँधाइले पुग्दैन, थाहा छ
एक-दुई पोया रस्सीले हुँदैन थाहा छ ।

भएभरको जेथो पोस्यौँ, पुगेन
आमा-दिदी बेच्यौँ, पुगेन
बालबच्चा, अस्मिता र आफ्नै रगत बेच्यौँ, पुगेन
पुर्खाको सबै नासो बेच्यौँ, पुगेन
माटो बेच्यौँ, बाटो र घाटो बेच्यौँ, पुगेन
बन्धक धरतीमाथिको आकाश बेच्यौँ
सुमद्र बेच्यौँ, अन्तरिक्ष बेच्यौँ
र, अन्त्यमा
हामीले आफूले लगाएका लुगा फुकाल्यौँ
त्यसैले बाँध्यौँ राजाहाँसलाई पृथ्वीको गर्धनमा
अनि आँखा बन्द ग¥यौँ ।

केहीबेर त ठीकै थियो
तर अलिक पर पुगेपछि एक झड्का दियो तृष्णाले
र, अधिकांश बन्धन तोडिदियो
अनि उड्यो पृथ्वीसहित र हामीसहित आकाशमा ।

युगौँ भइसक्यो यसै गरी उडेको ।

यसबेला हामी समुद्रमाथि छौँ
तल गर्जन छ लहरहरूको
माथि गर्जन छ मेघको
कुनै पनि बेला फुत्कन सक्छ तृष्णा
र, कुनै पनि बेला खस्न सक्छ पृथ्वी
हामीसहित समुद्रमा ।

हामीलाई थाहा छ, हामीसँग कुनै निकास छैन
टेक्नुपर्ने धरती पनि हामीले आफैँसँग ल्यायौँ
र, अहिले डुबाइरहेका छौँ ।

हामी त गयौँ, गयौँ
तर, बाँकी कोही छ सृष्टिमा भने
कसैले पनि कतै पनि नसमाउनू तृष्णालाई
यो मोहसागरमा
अरू थप पृथ्वीहरू अटाउने कुनै ठाउँ छैन
योभन्दा तल अब खस्ने कुनै ठाउँ छैन ।

अँ, एउटा कुरा भनिदिनू नाचिकेतालाई-
कतिपय मृत्युले यमराजलाई पनि रुवाउँछ
र, त्यसको सुनवाइ
सृष्टिको कुनै पनि इजलासमा हुँदैन ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, वैशाख २७, २०७७ ०९:०८