सुदूरपश्चिममा विशुपर्व : न सिस्नुपानी छ्यापियाे, न त सेल/पुरी नै पकाइयाे

A+ A A-

नयाँ वर्ष नजिकिएसँगै निकै चहलपहल हुने सुदूरपश्चिममा यस वर्ष भने सुनसान छ । नयाँ वर्षमा विशु धूमधामका साथ मनाउने सुदूरपश्चिमेलीहरू यस वर्ष भने कोरोना भाइरस (कोभिड १९) को त्रासमा रहँदा विशुको रौनक देखिन सकेको छैन ।

हरेक वर्षको अन्तिम दिन र नयाँ वर्षको पहिलो दिन गरी २ दिनसम्म विशु पर्व मनाउने प्रचलन छ । पण्डित हर्क उपाध्याय भन्छन्, ‘विशु पर्व मनाउने तयारी भने चैतको सुरूबाटै हुने गथ्र्यो । तर, यस वर्ष कोरोनाको महामारीका कारण यसको कुनै रौनक देखिएको छैन, विशु पर्वको अवसरमा घरहरू रातो माटो र कमेरो माटोले पोतेर चिटिक्क पारिन्थ्यो, सिमेन्ट लगाएका घरहरूमा माचुना र पेन्टको प्रयोग गरिन्थ्यो, आफन्तहरूलाई विशु पर्व मनाउन आउन निम्ता दिइन्थ्यो । तर, यस वर्ष नेपाल लकडाउनको अवस्थामा रहँदा विशुपर्वको रौनक देखिएको छैन ।’

‘बैतडीका हरिस भट्ट भन्छन्, ‘विशुपर्वमा निकै रमाइलो हुन्थ्यो, वर्षको अन्तिम दिन राति सेल, पुरीलगायत अन्य मिष्टान्न परिकारहरू बनाएर खाइन्थ्यो, देवर–भाउजू, नन्द–भाउजू र सालीभेनाहरूले एक–आपसमा सिस्नुपानी छ्यापेर यो पर्व मनाइन्थ्यो । तर, यस वर्ष कोरोनाको त्रासका कारण कुनै तयारी छैन ।’

गतवर्षको विशुपर्व सम्झिँदै डोटीकी सीता कुँवर भन्छिन्, ‘विशुको दिन सिस्नो लगाउँदा शरीरमा भएका रोग व्याधिहरू हराएर जाने विश्वास छ, त्यसैले पनि हामी निकै रौनकका साथ यो पर्व मनाउँछौँ,’ उनले थपिन्, ‘यो पर्वमा देवर नहुने र नन्द नहुने भाउजू, भाउजू नहुने देवर, भिनाजु नहुने साली र साली नहुने भिनाजुले विशु पर्वको दिनमा आफैँले शरीरमा सिस्नो लगाउने गर्छन् ।’

‘कामको सिलसिलामा बाहिर रहेकाहरू विशु मनाउन घर फर्किने भएकाले यस पर्वलाई पारिवारिक जमघट गराउने पर्वको रूपमा पनि लिइन्छ । तर, यस वर्ष देश नै संकटमा परेका बेला विशु मनाउने हाम्रो कुनै योजना छैन,’ उनले भनिन् ।

कैलाली धनगढीका कर्ण शाह भन्छन्, ‘कोरोना भाइरसको संक्रमण नफैलिएको भए यति बेला सुदूरपश्चिममा निकै चहलपहल हुन्थ्यो ।’ उनका अनुसार भारतमा रहेकाहरू यहाँका नाका हुँदै घर फर्किरहेका हुन्थे, घरबाहिर नेपालमै रहेकाहरू पनि घर फर्किसकेका हुन्थे । तर, अहिले सुदूरपश्चिम सुनसान छ । बजारमा किनमेल गर्नेहरूको भीडभाड पनि हुन्थ्यो । तर, देश नै लकडाउनमा रहनाले गर्दा यस वर्ष कुनै रौनक नभएको उनले बताए ।

सरकारले भने सुदूरपश्चिमेलीहरूलाई सावधानीका साथ घरमै पर्व मनाउन अपिल गरिसकेको छ । कैलालीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी यज्ञराज बोहराले विशु पर्व (नयाँ वर्ष) मा मेला र भेला नगरी घरभित्रै बसेर मनाउन सबैलाई अनुरोध गरेका छन् । सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारले पनि घरपरिवारका सदस्यहरूसँग आत्मीयता बाँड्दै घरैमा बसेर पर्व मनाउन अपिल गरेको छ ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, चैत ३०, २०७६ १०:५३