प्यानको नाममा नियामकले नै बढाइदियो शेयर ब्रोकरको कमिसन

A+ A A-

पुँजी बजारको नियामक निकाय धितोपत्र बोर्डले लगानीकर्तालाई च्यापेर शेयर ब्रोकरको कमिसन बढ्ने गरी नयाँ व्यवस्था गरेको छ ।

बोर्डले स्थायी लेखा नम्बर (प्यान) अनिवार्य गर्ने नाममा ब्रोकरको कमिसन बढ्ने प्रबन्ध मिलाइदिएको हो । यसअघि एक दिनमा ५ लाख रुपैयाँभन्दा बढीको शेयर कारोबार गर्ने व्यक्तिले अनिवार्य रुपमा प्यान लिनुपर्ने निर्णय गरेको बोर्डले सो निर्णय परिवर्तन गर्दै एक पटकमा ५ लाख रुपैयाँभन्दा बढीको शेयर कारोबार गर्ने लगानीकर्तालाई मात्रै प्यान अनिवार्य गरिएको जानकारी दिएको छ ।

चालु आर्थिक बर्षको बजेटको मध्यावधि समीक्षामा आगामी १ बैशाखदेखि शेयर खरिद गर्ने व्यक्तिसँग अनिवार्य रुपमा प्यान हुनुपर्ने व्यवस्था गरिएको थियो । बजेटको मध्यावधि समीक्षामा यस्तो व्यवस्था गरिएको केही दिन पछि नै धितोपत्र बोर्डले दैनिक ५ लाख रुपैयाँभन्दा बढीको कारोबार (शेयर खरीद वा विक्री) गर्ने लगानीकर्तासँग प्यान हुनै पर्ने व्यवस्था गरेको थियो ।

तर, बोर्डले आज (विहिबार, ७ चैत) मा नयाँ निर्णय बारे जानकारी गराएको छ । नयाँ निर्णयमा एक पटकमा ५ लाख रुपैयाँभन्दा बढीको कारोबार गर्ने व्यक्तिसँग प्यान हुनै पर्ने भनिएको छ ।

‘प्यान नभए पनि ५ लाख रुपैयाँभन्दा जति बढीको पनि कारोबार गर्न सक्ने छुट नयाँ व्यवस्थाले दियो, तर यसो गर्दा कारोबार रकमका आधारमा कमिसन बढी तिर्नुपर्ने व्यवस्थाले कारोबार लागत बढी पर्ने भयो,’ एक लगानीकर्ताले शेयर लगानीकर्ताले भने ।

‘बि.सं. २०७६ बैशाख १ गतेबाट दोस्रो बजारमा एक पटकमा रु.५ लाख वा सोभन्दा बढी कारोवार (खरीद वा विक्री) गर्ने लगानीकर्ताहरुलाई स्थायी लेखा नम्बर (प्यान) अनिवार्य गर्ने र सोभन्दा कम लगानी गर्ने तथा साना लगानीकर्ताहरुलाई प्रोत्साहित गर्न हाललाई ऐच्छिक रुपमा गर्न सक्ने व्यवस्था गरिएकोमा कतिपय लगानीकर्ताहरुलाई यस वारेमा केही द्वुविधा भएको वुझिएकोले यसलाई प्रष्ट गरिएकोे छ । दोस्रो बजारमा धितोपत्र खरीद वा विक्री गर्दा दिनभरीको कारोवार वा पटक पटकको कुल कारोवारको नभई एक पटकमा रु ५ लाख वा सोभन्दा बढीको कारोवार गरेमा मात्र स्थायी लेखा नम्बर अनिवार्य हुने व्यहोरा जानकारी गराइन्छ,’ बोर्डले जारी गरेको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ ।

बोर्डको यस्तो व्यवस्थाले शेयर ब्रोकरको कमिसन बढ्ने भएको छ । बोर्डले शेयर कारोबार रकमका आधारमा कमिसन दर कम वा बढी गरेको छ । बोर्डले ब्रोकरको कमिसनको लागि गरेको व्यवस्था अनुसार एउटा कारोबारमा ५० हजार रुपैयाँसम्मको कारोबार गर्दा कारोबार रकमको ०.६ प्रतिशत कमिसन ब्रोकरलाई तिर्नुपर्छ । ५० हजार १ रुपैयाँदेखि ५ लाख रुपैयाँसम्मको कारोबारमा कारोबार रकमको ०.५५ प्रतिशत कमिसन ब्रोकरले पाउँछन् ।

यस्तै ५ लाख १ रुपैयाँदेखि २० लाख रुपैयाँसम्मको कारोबारमा कारोबार रकमको ०.५ प्रतिशत कमिसन ब्रोकरले पाउँछन् भने २० लाख १ रुपैयाँदेखि १ करोड रुपैयाँसम्मको कारोबारमा ब्रोकरले ०.४५ प्रतिशत कमिसन लाग्छ । एक करोड १ रुपैयाँदेखि माथिको कारोबारमा ०.४ प्रतिशत कमिसन लाग्छ ।

‘एकै दिन मलाई ५० लाख रुपैयाँको शेयर किनबेच गर्नुपर्ने भयो भने अब १० पटक गरेर किनबेच गर्छु, यसले प्यानको औचित्य छैन भन्ने प्रमाणित नै भयो,’ ती लगानीकर्ताले भने ।

ब्रोकरले शेयर कारोबारकर्तासँग लिएको यस्तो कमिसन रकमबाट नेपाल स्टक एक्सचेन्ज (नेप्से), धितोपत्र बोर्ड ब्रोकरले लिने गरेका छन् ।

बोर्डको नयाँ व्यवस्थाले कमिसन रकम बढी तिर्नुपर्ने अबस्था आएको लगानीकर्ताको भनाइ छ । तत्काल प्यान नभएका लगानीकर्ताले पनि एक दिनमा जतिपनि शेयर किन्न सक्ने अवस्था रहेको तर यस्तो गर्दा कमिसन बढी तिर्नुपर्ने लगानीकर्ताको भनाइ छ ।

‘प्यान नभए पनि ५ लाख रुपैयाँभन्दा जति बढीको पनि कारोबार गर्न सक्ने छुट नयाँ व्यवस्थाले दियो, तर यसो गर्दा कारोबार रकमका आधारमा कमिसन बढी तिर्नुपर्ने व्यवस्थाले कारोबार लागत बढी पर्ने भयो,’ एक लगानीकर्ताले शेयर लगानीकर्ताले भने ।

अर्का लगानीकर्ता भने बोर्डको नयाँ व्यवस्थाले प्यानको औचित्य नै सकिएको बताउँछन् ।

एक पटकमा ५ लाख रुपैयाँको सीमा राखिएको र एकै दिन जति पटक पनि कारोबार गर्न सकिने सुविधाले प्यान लगाउनु नै औचित्यहिन छ भन्ने आफूहरुको तर्क प्रमाणित भएको उनको भनाइ छ ।

‘एकै दिन मलाई ५० लाख रुपैयाँको शेयर किनबेच गर्नुपर्ने भयो भने अब १० पटक गरेर किनबेच गर्छु, यसले प्यानको औचित्य छैन भन्ने प्रमाणित नै भयो,’ ती लगानीकर्ताले भने ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, चैत ८, २०७५ ०३:१५