कोरोना संक्रमितको उपचार गर्न यस्तो छ ७ सरकारको तयारी

A+ A A-

सरकारले पछिल्लो समयमा कोरोना भाइरस नियन्त्रण तथा रोकथाम गर्न उच्चस्तरीय समन्वय समिति बनाएको छ । सो समिति बनेको एक महिना भन्दा बढी समय भइसकेको छ ।

यो समितिका साथै स्वास्थ्य मन्त्रालय पनि अहिले कोरोना भाइरस नियन्त्रयण तथा रोकथाम गर्न लागिपरेको छ । अझ समन्वय समितिको बैठक दैनिक रुपमा बस्ने गरेको छ । सीमामा आएर नेपालीहरु अलपत्र अवस्थामा छन् । तर समिति आज पनि काम गरिरहेको बताउदै आएको छ ।

नेपालमा विश्वमा फैलिइरहेको गतिमा कोरोना भाइरस फैलिएको छैन । जुन आफैंमा सुखद पक्ष हो । नेपालमा ९ जना कोरोना भाइरसका बिमारी भेटिएका छन् । कोरोना भेटिएकामध्ये ८ जना विदेशबाट आएका हुन् भने एक जना नेपालमा नै संक्रमित भएका हुन् । एक जना कोरोना भाइरस संक्रमणबाट मुक्त भएका छन् ।

आज देशका अन्य भागबाट मात्र होइन, राजधानीकै सरकारी अस्पतालले समेत अलिक बढी ज्वरो आएका बिरामीको जाँच नगरेका समाचार बाहिर आइरहेका छन् । केही दिनअघि मात्रै शिक्षण अस्पतालमा ज्वरो आएका बिरामीको ज्वरो समेत जाँच नगरेको विषय बाहिर आएको छ ।

कोरोना संक्रमण फैलिन नदिन सरकारले लकडाउन गरेको छ । लकडाउन सरकारको भन्दा बढी जनस्तरको माग थियो । तर आज अस्पताल व्यवस्थापक भन्दा पनि अस्पताल भएका नेकपाका नेताहरु र केहि मन्त्रीहरुले नै बनाएका अस्पतालका फोटाहरु सार्वजनिक गर्ने तर सर्वसाधरणहरु उपचार गर्न जादा चेक नै नगरी अर्को अस्पताल रिफर गर्ने होडबाजी चलेको छ ।

नेपालमा कोरोना भाइरसले धेरै ठूलो रुप लिएको छैन । यसलाई यत्तिकै राख्न सकियो भने ठूलो उपलब्धि हुनेछ । होइन भने अहिलेको अस्पतालको अवस्थाले कोरोनाको रोकथाममा सरकार सफल त परै जाओस सामान्य पनि उपचार गर्न सक्ने अवस्थामा रहेको देखिदैन ।

सरकारले कोरोना भाइरस फैलिएको तीन महिना पूरा हुँदा पनि आवश्यक उपकरणहरु ल्याउन सकेको छैन । डाक्टर नर्सहरु उपचारमा खटिएर मात्रै कोरोनाको रोकथाम र उपचार सम्भव छैन ।

स्वास्थ्यमन्त्रालयका प्रवक्ता विकास देवकोटाका भन्छन्, ‘स्वस्थ्य मन्त्रालयले आवश्यक तयारी गरिरहेको छ । ७ वटै प्रदेशमा उपकरणहरु पठाएका छौं । यदि कहिँ थप माग भएमा हामी दिन तयारी अवस्थामा बसेका छौं ।’

देवकोटाले भने, ‘हामीले चीनबाट ल्याएका स्वास्थ्य उपकरण सबै प्रदेशमा वितरण गरेका छाैं । त्यसले अहिले काम चलाउदै छौं । थप उपकरण ल्याउने काम भइरहेको छ । आवश्यकता अनुसार सबैलाई दिदै जाने छौ ।’

यदि तयारी हुँदाहुँदै पनि कयौं निजी र सरकारी अस्पतालले बिरामीको उपचारमा उदासीनता देखाउदै आएका छन् ।

यो विषयमा पनि सरकार आजबाट यस्तो गर्ने डाक्टर र अस्पताललाई आवश्यक गर्नु परेको कारण सोध्ने र कारणले चित्त नबुझे अगाडि बढेर आवश्यकता अनुसार कारबाही गर्ने प्रवक्ता देवकोटा बताउँछन् ।

बागमती प्रदेश

बागमती प्रदेशको राजधानी रहेको हेटौंडा अस्पतालले एक जना बिमारीलाई आईसीयू नहुँदा ६ घण्टा राखेर उपचार गरेपछि चितवन पठाउनु परेको बताउछन् हेटौडा अस्पतालका मेडिकल डिप्लोमेन्ट टिमका प्रमुख हरिबहादुर खडका ।

उनले भने, ‘हो हिजो एक जना ज्वरो आएका बिरामी आएका थिए । हामीले ६ घण्टा राखेर चेकजाँच गरेका हौं । उनको अवस्था सारै नाजुक भएको थियो आईसीयुमा राखेर उपचार गर्नु पर्ने अवस्था भएकाले चितवन पठाएका हौं । हामीले चेकजाँच नै नगरेका होइनौं ।’

कोरोना भाइरसको नियन्त्रण तथा रोकथामका लागि अहिले सबै प्रदेश सरकारलाई संघीय सरकारले स्वास्थ्य उपकरण दिएको छ । स्वास्थ्य मन्त्रालयका प्रवक्ताले पनि अझै व्यवस्था गदै जाने बताएका छन् । तर बागमती प्रदेशको राजधानी रहेको हेटौंडा अस्पतालमा एउटा पनि आईसीयु छैन ।

कोरोना भाइरसको सिरियस विमारीलाई आईसीयुमा नै राखेर उपचार गर्नु पर्ने हुन्छ । प्रदेशको राजधानी रहेको अस्पतालमा नै आईसीयु छैन भने सरकारले कति तयारी गरेको छ भन्ने कुरा यहिबाट प्रष्ट हुन्छ । डाक्टर खड्का भन्छन्, ‘आईसीयु बनाउने क्रममा छांै । केहि समय लाग्छ ।’

यो प्रदेश संघीय राजधानीसँगै जोेडिएको भएकाले यहाँ केन्द्रीय राजधानी अन्तर्गत भने वीर, त्रिवि शिक्षण अस्पताल, टेकु अस्पताल, ललितपुरको पाटन अस्पतालमा अहिलेपनि कोरोनाको परीक्षण भइरहेको छ ।

प्रदेश सरकारले कोरानाको उपचार गर्ने भन्दै विभिन्न समयमा आफ्नो प्रगति सार्वजनिक गरेका छन् । तर प्रदेश राजधानीका अस्पतालमा नै आईसीयुु छैन । हेटौंडामा आईसीयू नहुँदा चितवन रिफर गरेको बिरामी अस्पताल पुग्ने बित्तिकै मृत्यु भएको छ ।

बागमती प्रदेशको राजधानी हेटौडामा पर्सनल प्रोटेक्सन इक्युपमेन्ट (पीपीइ) र किट आंशिक रुपमा आएका छन् । पुग्ने गरी आइसकेको छैन । आजबाट हेटौंडामा रहेको किटजन्य रोग नियन्त्रण महाशाखाबाट दुई जनाको कोरोनाको परीक्षण सुरु भएको डा.खडकाले बताए ।

उनले भने ‘हामीले अस्पतालबाट बिरामीको स्वाब पठाइदिने हो परीक्षा अर्कै विभागले गर्ने हो । आजबाट परीक्षण सुरु भएको छ । परीक्षण गर्ने जनशक्ति काठमाडौंबाट आएको छ ।’

एकैपटक कोरोना देखिएर उपचार अथवा नियन्त्रणमा लाग्नु भन्दा पनि अहिले नै जति सक्दो पहिलो चरणमा कन्ट्याक्ट भएका व्यक्ति, उनीहरुको घरपरिवार, सम्पर्कमा आएका व्यक्तिको परीक्षण गर्न उपयुक्त समय रहेको डा.रविन खड्का बताउँछन् ।

उनी भन्छन्, ‘पहिलो चरणमा विदेशबाट आएका चाहे हवाइ मार्ग होस चाहे सीमानाका हुँदै आएकाहरुको, उनका परिवार र सम्पर्कमा आएका व्यक्तिहरुको परीक्षण गर्न सकेका हामी धेरै सफल हुन्छौं । यो गर्न आवश्यक छ ।’

यस्तो गरेमा एकपटक अस्पतालमा चाप पनि कम हुने, उपचार गर्न पनि सहज हुने र कोराना भाइरस फैलिन पनि रोकथाम हुने खड्का बताउँछन् ।

चिकित्सकका अनुसार मध्यम खालका बिमारीलाई अक्सिजन दिएर उपचार गर्नु पर्ने हुन्छ । सुरुमा नै आइसीयु अथवा भेन्टिलेटरमा राखेर उपचार गर्नुपर्दैन । बिरामीको अवस्था हेरेर उपचारको पद्धति प्रयोग गर्नु पर्छ ।

यसका लागि पनि सुरुमा नै उपचार पाएमा बिमारीलाई पनि छिटो सन्चो हुने र अस्पताललाई पनि कम दबाबमा काम गर्नु पर्ने हुन्छ । यसका लागि पनि अस्पतालसँग अक्सिजनलगायतका उपचाारका सामग्री हुन आवश्यक छ । होइन भने सरकारले जति तयारी गरेको छ भनेपनि परेको समयमा बिमारीले उपचार नपाउने अवस्था आउने विज्ञहरु बताउँछन् ।

प्रदेश १

प्रदेश १ मा ५० बेडको कोरोना भाइरस उपचार अस्पताल निर्माण गरेको सामाजिक विकास मन्त्री जीवन घिमिरेले बताए ।

उनले भने, ‘५० बेडको कोरोनाको उपचार गर्ने गरी अस्पताल तयार गरेका छौं । यसमा १० वटा आईसीयु बेड निर्माण गरेका छौं । सकेसम्म नेपालमा फैलिन नदिनमा नै हाम्रो ध्यान केन्द्रित छ । यदि कसैमा देखि हालेमा उपचार गर्न कुनै कसर छोड्ने छैनौं ।’

प्रदेश १ मा मेची र कोशी अस्पतालमा तथा बीपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानमा पनि आइसीयु रहेको र उपचारमा कुनै कमी हुन नदिने घिमिरेले बताए ।

सुदुरपश्चिम प्रदेश

सेती प्रादेशिक अस्पताल धनगढीमा कोरोना भाइरसको उपचार गर्ने भनेर २३ आइसोलेशन बेड छन् । कोरोनाकै उपचार गर्नलाई आइसीयु भने एक बेड पनि नरहेको अस्पतालका प्रवक्ता जगदिश जोशीले बताए ।

उनले भने, ‘जनरल रुपमा अस्पतालमा ५ वटा आईसीयू र एक भेन्टिलेटर छ । कोरोना भाइरसको उपचार गर्नलाई मात्र ५ वटा आइसीयु र २ भेन्टिलेटर बनाउने भनिएपनि अहिलेसम्म बन्न सकेको छैन । सामानको समस्या रहेको छ ।’

प्रदेश ५

प्रदेश ५ ले कोरोना भाइरसको उपचारका लागि ४ वटा अस्पताल तोकेको छ । भैरहवाको भीम अस्पताल, बुटलस्थित धागो कारखाना, दाङको केन्द्रीय आयुर्वेद विद्यापिठकोको भवन । दाङमा रहेको सुशील कोइराला प्रखर क्यान्सर अस्पतालमा उपचार गर्ने व्यवस्था प्रदेश सरकारले मिलाएको डा.उमाशंकर चौधरीले बताए ।

उनले भने, ‘प्रदेश सरकार कोरोनाको उपचार गर्न तयारी अवस्थामा छ । यो प्रदेशमा ३१ वटा अस्पताल रहेका छन् । आवश्यकता पर्दा सबैमा उपचार हुन्छ । जसमा ३ सय ५५ आइसोलेशन बेड, २ सय २० आइसियु र १ सय ६ भ्यान्टिलेटर रहेका छन् । अहिले भने चार वटा अस्पतालमा उपचार हुने छ ।’

प्रकाशित मिति: शनिबार, चैत २२, २०७६ १८:२३