डाक्टर-नर्सका व्यथा : परिवारको दबाब र जिम्मेवारीक‍ो तनाव

A+ A A-

‘बन्दुकविना एक सिपाही युद्धमा होमिन सक्छ ? उसको मनोबल केले उच्च बनाउँछ ? अनुमान गर्नुहोस् त ! सिपाहीका लागि बन्दुक जस्तै हो एक स्वास्थ्यकर्मीका लागि ड्रेस अर्थात् पीपीई, जसले काम गर्न मनोबल बढाउँछ । हाम्रो सुरक्षा कवच हो पीपीई ।

शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पताल टेकुको प्राङ्गणमा एक डाक्टरले यसो भनिरहँदा लाग्यो, उनी आफ्नो पेसागत धर्म र कर्तव्यप्रति कति सजग झन् । सँगसँगै उनको पीडाले निकै दुखी पनि बनायो ।

लकडाउनपछिको सुनसान सडकलाई छिचोल्दै हामी टेकु पुग्दा दिउँसोको १ बजेको थियो ।

टेकुका चिकित्सक जसले परिवार बिर्सेर कोरोना आशंकित मात्रै हेरिरहे

अस्पतालको आकस्मिक कक्षमा खासै बिरामी छैनन् । अस्पताल अहिले कोरोना फोकस्ड भएको छ । भित्र भर्ना भएका केही बिरामी छन् । कोरोना संक्रमित बिरामी पनि त्यही आइसोलेसनमा छन्, जसको रेखदेखमा डाक्टर र नर्सहरू निरन्तर खटिएका छन् ।

अनिदो अनुहार । रात तन्द्रामै बितेझैँ । झुस्स दाह्री । बोल्दाबोल्दै बीचमा गला अवरुद्ध हुन्छ । सम्झन्छन् आफ्नो परिवारलाई । परिवारसँग भेट नभएको पनि महिना दिन पुग्न लागेको रहेछ ।

एक्लोपनको आभास गर्छन् उनी ।

‘कहाँ घर जानु ! कोरोना भाइरसका बिरामीको उपचार यहीँ हुने हो । देशभरबाट परीक्षणका लागि स्याम्पल यहीँ आइपुग्छ । हेर्नुस् त, कति देशमा डाक्टर, नर्स मरिसके । हामी पनि त त्यस्तै हौं । कतै सरेको रहेछ भने के गर्नु ? परिवारलाई त जोगाउनुपर्‍यो नि !’

उनी आफ्नो भन्दा परिवारको चिन्ता गर्छन् ।

‘बेलाबेलामा घरबाट आमाबुबाले फोन गर्नुहुन्छ । के छ भनेर सोध्नुहुन्छ । ठीक छ भनेर टार्नुपर्छ । घरमा टेन्सन त दिनु भएन नि, होइन,’ उनी हाँस्छन् पीडा मिश्रित हाँसो ।

‘तपाईंहरूलाई के समस्या छ त ?’, हामीले सोध्यौँ ।

यो हाम्रो नर्मल ड्युटी हो । आफ्नो कर्तव्य निभाएका छौँ । शपथ खाएर यो पेसा रोजेका हौँ । तर, पहिले आफ्नो ज्यान हो । आफ्नो ज्यानको सुरक्षा गरेर अरूको ज्यान बचाउने हो , उनी आफ्नो धर्म बुझाउँछन् ।

‘के भयो भने तपाईंहरूको मनोबल बढ्छ त ?’

अहिले पनि डटेर काम गरिरहेका छौँ । सानासाना कुरा भयो भने हाम्रो मनोबल बढ्छ । काम गर्न पनि ऊर्जा आउँछ । ठूलो कुरा खोजेका छैनौँ । हाम्रो ज्यानको सुरक्षाका लागि सामान पहिलो आवश्यकता हो ।

त्यसपछि खान, बस्नको प्रबन्ध चाहेका छन् उनले वा उनीहरूले । परिवारसँग टाढिएर बसेका छन् उनीहरू । राज्यले खान, बस्न दिने भनेको छ । बिहान-बेलुका खान त दिएको छ तर बिहानको खाजा र दिउँसोको खाजा नपाएको गुनासो छ उनको । खाजा खाने ठाउँ छैन । कतै पसल खुलेको भए आफैँ किनेर खाने थियौँ तर सबै बन्द छ , उनी भन्छन् ।

उनी बोल्दै थिए परबाट एक जना दिदीको आवाज आयो, ‘डाक्टरसा ब खाना खान आउनुहोस् ।’

‘बिहानदेखि केही खाएको छैन । खाना खान लागेँ है त !’ भन्दै उनी आफ्नो बाटो लागे ।

टेकुको आकस्मिक कक्ष अगाडि नीलो ड्रेसमा थिइन् एक डाक्टर । प्रस्टसँग उनको अनुहार देखिएको छैन तर उनको आवाज भने प्रस्टै सुनिएको थियो ।

‘तपाईंलाई कोरोना संक्रमण होइन, सामान्य ज्वरो-खोकी हो । औषधि लेखिदिएकी छु । यो खानूू, ठीक हुन्छ । ठीक भएन भने फेरि आउनू है त,’ आकस्मिक कक्षको गेटबाटै उनले ती बिरामीको उपचार गरेर घर फर्काइन् ।

कपन हरहर महादेवबाट गएकी ती बिरामीले आफ्नो परिचय दिन मानिनन् । डाक्टरले सामान्य हो भनेपछि ती बिरामी घर फर्किइन् । तर, बिरामीको अनुहारमा डर र त्रास भने कायमै देखिन्थ्यो । कारण- कोरोना फोबिया ।

रुघा, खोकी र ज्वरो आउनेवित्तिकै हिजोआज कोरोना फोबियाले बिरामी टेकु अस्पताल पुग्छन् । कोरोना भाइरसको परीक्षण टेकु अस्पतालबाट हुने भएकाले पनि बिरामी त्यहीँ जानुकोे विकल्प छैन ।

डाक्टरको पछाडि उभिएका थिए एक पुरुष । एउटा डब्बा बोकेका थिए । हतासमा देखिन्थे ।

‘तपाईं के कामले आउनु भएको नि ?’, ती पुरुषलाई हामीले सोध्यौँ ।

छोरोको कोरोना टेस्ट गर्न स्याम्पल लिएर आएको हुँ । कहाँ देखाउनुपर्ने हो यो ? , उनी छट्पटिए ।

उनी रहेछन् ज्ञानबहादुर कटुवाल । छोरो सिकिस्त बिरामी । वीर अस्पतालको शय्यामा छोरालाई छाडेर उनी कोरोनाको परीक्षण गर्न स्याम्पल बोकेर टेकु आएका रहेछन् ।

ज्ञानबहादुर डाक्टरसँग विलाप गर्छन्, ‘यो कहाँ देखाउने हो ?’

ऊ त्यो पल्लो ब्लकमा जानुहोस् । ल्याब त्यता छ , मानौँ कि ती डाक्टरलाई बोल्ने फुर्सद छैन ।

छोरोलाई हस्पिटलमा छाडेर आएका ती व्यक्ति को हो, के हो ? रोग पनि अनेक भन्ददै ल्याबतिर दौडन्छन् ।

उनको मन भने वीर अस्पतालमै हुन्छ ।

त्यसपछि हामीले महिला डाक्टरसँग कुरा गर्‍यौंँ ।

कोरोना संक्रमण बिरामीको उपचार गर्ने डाक्टरको मनमा यो बेलामा कस्ता कुराले डेरा जमाएको छ डाक्टरसा ब ?

हाम्रो प्रश्नमा ती डाक्टरले मुस्कुराउँदै भनिन्, ‘हामी पनि मान्छे नै हो । जस्तो अरूको मन, त्यस्तै त हो नि हाम्रो पनि । के फरक हुन्छ र ! तर हामीले अहिले जे गरेका छौँँ, त्यो हाम्रो धर्म हो । डराएर भाग्नु त भएन नि !’

लाग्यो, साहसी डाक्टरसँग साक्षात्कार गर्दै थिएँ ।

‘युद्धमा होमिएको सिपाही अन्तिमसम्म लड्छ, मैदानबाट भग्दैन नि, होइन ?’, यति भनेर उनी आफ्नो काममा लागिन् ।

त्यसपछि हामी अर्को बिल्डिङमा गयौँ, जहाँ ४-५ जना डिब्बा बोकेर लाइन बसेका थिए । सबै जना कोरोनाको स्याम्पल लिएर आएका रहेछन्, विभिन्न अस्पतालबाट । सबै हतारमा देखिन्थे । रिपोर्ट के आउने हो ? डर र त्रास पनि उत्तिकै ।

अघि भेटिएका ज्ञानबहादुर पनि त्यही लाइनमा थिए । उनी चर्कोो स्वरमा बोल्दै थिए ।

‘के भयो दाइ?’, हामीले सोध्यौँ ।

‘हेर्नु न, वीरले फर्म भरेर पठाउनुपर्ने रहेछ । फर्म नभरी स्याम्पल मात्र पठायो । फेरि वीर जानुपर्ने भयो । एक पटकमा हुने काम कति पटक ओहोरदोहोर गर्नुपर्ने । पहिले नै भन्नुपर्छ नि !’, आक्रोशित हुँदै उनी वीर अस्पताल फर्किए ।

स्याम्पल लिने कक्षमा थिए, डाक्टर र नर्स । कोरोना परीक्षणका लागि भटाभट स्याम्पल लिइरहेका थिए । छेउमा थिइन्, एक नर्स । उनको ड्युुुटी सकिएर घर जान लागेकी रहिछन् ।

‘डर लाग्दैन ?’, ती नर्सलाई सोध्यौँ ।

पीपीई लगाएका छौँ । सुरक्षा सतर्कता अपनाएर नै काम गरेका छौँ । खासै डर त छैन तर रिस्कमै काम गरिरहेका छौँ’, उनले भनिन् ।

कोरोना संक्रमणको परीक्षणका लागि टेकुमा दैनिक ३०-४० जनाको स्याम्पल आउने गरेको रहेछ ।

‘दिनदिनै परीक्षणका लागि स्याम्पल आउने क्रम बढ्दो छ,’ उनले भनिन्, ३०-४० वटा स्याम्पल दैनिक आइरहेका छन् ।’

यी त टेकु परिसरका डाक्टर र नर्स हुन् ।

हामीले अन्य अस्पतालमा काम गर्ने डाक्टर र नर्सको मनोबल कस्तो होला भनेर जान्न खोज्यौँ तर कोही बोल्न मानेनन् । कसैले अस्पताल प्रशासनले यो समयमा नबोल्नु भनेको छ भनेर टारे । तर, एक नर्स आफ्नो अनुभव सुनाउन राजी भइन नाम नखुलाउने शर्तमा ।

उनी काठमाडौंको एक अस्पतालमा कार्यरत छन् । उनलाई पनि कोरोनाको डर र त्रास उत्तिकै रहेछ । कतै एन्जाइटी हुने त होइन भन्ने चिन्ता पनि उनमा रहेछ ।

बिहान घरबाट जाँदा बेलुका घर नफर्किने पो हो कि भन्ने लाग्छ । तर, यत्रो वर्ष काम गरेको आफ्नो प्रोफेसनको माया पनि लाग्छ , उनले भनिन्, परिवारले जागिर छोड भन्नुहुन्छ । हेरक दिन ड्युुुटी जानेबेला घरमा फाइट गर्नुपर्छ । एक पटक बुबाआमासँग जुध्नुपर्छ तर यो बुबाआमाको माया हो ।

उनी केहीबेर मौन बस्छिन् ।

‘ड्युुुुुटीमा कसले के गरिरहको छ ? थाहा हुन्न । घरको धेरै सम्झना आउँछ । मलाई केही भयो भने परिवारलाई के होला ? म नभए परिवार कसरी बस्छ होला भन्ने कुरा मनमा खेल्छ । मलाई मात्र होइन, अधिकांश डाक्टर, नर्सको एउटैै समस्या हो , उनले भनिन्, धेरै कुरा नगरौँ है, एन्जाइटीले अट्याक गर्छ ।

याे पनि...

डाक्टर-नर्सका व्यथा : परिवारको दबाब र जिम्मेवारीक‍ो तनाव

टेकु प्रयोगशालाको लोभलाग्दो मनोबल

सरकार ! घर जान दिने कि सडकमै मरौँ ?

खाेकीका बिरामीले ४ वटा अस्पताल चहार्दा पनि पाएनन् उपचार

कोरोना संक्रमितको उपचार फोन र भिडियो कलबाट

प्रकाशित मिति: आइतबार, चैत १६, २०७६ १७:१४