कोरोना कहर : विश्व अनुभव र नेपाल

A+ A A-

चीनको वुहानबाट गत डिसेम्बर अन्तिमतिर देखिएको कोरोना भाइरस आज विश्वभर फैलिएको छ । आज विश्व कोरोनाको सन्त्रासमा छ । चीनले पहिला हेलचेक्र्याइँ गर्दा त्यहाँ नै महामारीको रूप लियो । जब चीनले एक्सन लियो, छिट्टै यसमाथि विजय प्राप्त गर्‍यो ।

आज चीन विश्वका लागि प्रेरणास्रोत बनेको छ । उसले लकडाउन गरेको वुहान भर्खर मात्र खुला गरेको छ । हाम्रो आज लकडाउनको पाँचौँ दिन भएको छ । हाम्रो पूरा जनसंख्या पनि वुहानको भन्दा कम छ ।

चीनले यसबीचमा कहीँबाट सहानभूति पायो त कहीँबाट धेरै आलोचना पनि । आज विश्वका शक्तिशाली देशहरू उसको विरुद्धमा लागेका छन् । अझ अमेरिका र चीनको त को शक्तिशाली भएर उदाउने भन्नेमा होड नै चलेको विश्वमा चर्चा हुन थालेको छ ।

जे होस्, विश्व राजनीतिमा नेपालको भूमिका न्यून नै हुन्छ । अहिलेको महामारीमा हामीले लिने भनेको विश्वबाट शिक्षा हो र कोरोनाको रोकथाम र नियन्त्रण गर्नु हो । आज विशेष गरेर चीनले कोरोनाको महामारी आाफ्नो देशमा रोकिसकेको छ ।

उसले कोरानाविरुद्धको लडाइँमा सफलता पाएको छ । आज इटालीलगायतका देशमा चीनले प्रत्यक्ष रूपमा सहयोग पनि गरिरहेको छ । उसले नेपाललाई सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता जनाएको छ । यो समयमा चीनको अत्यधिक सहयोग र अनुभवको आधारमा नेपाललाई क्षति हुनबाट बचाउन सकिन्छ ।

आज विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनले पनि चीनको धेरै प्रशंसा गरेको छ । आज जसरी चीनले कोरोनामाथि विजय प्राप्त गरेको छ, त्यसरी युरोप र अमेरिकाले काम गर्न नसकेको विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनले जनाएको छ । आज कोरोना भाइरसका कारण मृत्यु हुनेमा चीनभन्दा बढी इटाली र स्पेन भएका छन् ।

अमेरिका पनि संक्रमण हुनेमा चीनभन्दा अगाडि पुगिसकेको छ । चीनले यो अढाई महिनाको दौरानमा मृत्यु हुनेको संख्या करिब ३ हजार ३ सयमा नै रोकिदियो । यो उसको ठूलो सफलता हो ।

चीन नेपालको सबैभन्दा नजिकको छिमेकी हो । भौगोलिक रूपमा नजिक छ चीन । उसले अपनाएको उपचार पद्धति र सावधानी मात्र हामीले अपनाउन सकेमा नेपाल क्षति हुनबाट बच्न सक्छ ।

नेपालले पूरा देश लकडाउन गरेको छ तर यो मात्र समस्याको समाधान होइन । सधैँ यसरी ने लकडाउन गरेर बस्ने हो भने देशको आर्थिक अवस्था कस्तो हुन्छ ? त्यो सबैले अनुमान गरेको कुरा हो । यस कारण लकडाउन पहिलो प्राथमिकता हो तर सामाधान होइन । हाम्रा लागि सबैभन्दा समस्याको कुरा मेडिकल उपकरणहरूको छ ।

यसको सबैभन्दा ठूलो बजार पनि चीन हो । यी उपकरण समयमा नै भित्र्याउनुपर्छ । आज विश्वलाई नै सहयोग गर्न हिँडेको चीनले नेपाललाई पनि सहयोग गर्न कुनै कञ्जुस्याइँ गर्नेछैन । त्यही भएर समयमा नै हामीले चीनसँ धेरै कुरामा सहयोग र सरसल्लाह माग्न सक्छौँ ।

चीनमा कोरोना भाइरसले संक्रमितको संख्या धेरै थियो । उसले १० दिनमा वुहानमा ठूलो मेकसिफ्ट अस्पताल बनाएर विश्वलाई नै चकित बनाइदिएको छ । उसले अन्तिमा आएर कोरोना भाइरसको संक्रमणलाई कति महत्त्वका साथ लिएको छ भन्ने सन्देश पनि थियो । यही अस्पतालबाट नै वुहानमा धेरैमा संक्रमण रोकेको थियो चीनले ।

नेपालमा पनि आवश्यकता परे यस्तो अस्पताल बनाउने तयारीमा बस्नुपर्छ । यसका लागि सहयोग चीनले गर्न सक्छ । यसरी गर्‍यो चीनले कोरोना नियन्त्रण चीनको वुहानबाट सुरु भएको कोरोना भाइरसले १ दिनमा १३ हजारजति मानिसलाई संक्रमणको चपेटामा पारेको थियो । तर, यो अवस्था आज उल्टिसकेको छ ।

आज वुहानमा कोरोनाका बिरामी अपवादको रूपमा भेटिएका छन् । वुहानको लकडाउन खुला गरिसकेको छ । आज मानिसहरू वुहानबाट बाहिर निस्कन थालेका छन् । हो, चीनले अहिले पूर्ण रूपमा विदेशीहरूलाई चीन प्रवेशमा रोक लगाएको छ ।

चीनको सरकारी समाचार एजेन्सी सिह्न्वाका अनुसार आज चीनमा जुन कोरोनाका बिमारी भेटिएका छन्, ती सबै बाहिरबाट आएका हुन् । यसका लागि चीनको राजनीतिक नेतृत्व नै सबैभन्दा अगाडि खटेको थियो । त्यही भएर त विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनले पनि चीनको र राष्ट्रपति सी चिनफिङको प्रशंसा गरेको छ । सङ्गठनले भनेको छ कि आज विश्वले कोरोना भाइरससँग लड्न चीनबाट सिक्नुपर्छ ।

चीनले संक्रमण फैलिएपछि साधन, स्रोतको धेरै उपयोग गरेर नियन्त्रण गरेको हो । अस्थायी अस्पताल बनेपछि बिरामीको उपचारमा सहज भयो । अस्थायी अस्पतालमा मात्र १३ हजार बेड थिए । चीन सरकारले आफैँ घरघरमा गएर बिरामी खोजेको थियो । तर, यहाँ त विदेशबाट आएकाहरूलाई पनि सरकारले क्वारेन्टाइनमा राख्ने व्यवस्था गरेन, जसका कारण आज नेपालमा कोरोना भाइरस फैलिन सक्ने डर सबैमा छ ।

चीनको राज्य व्यवस्थाको प्रशंसा आज विश्वभर भइरहेको छ । कयौँ पत्रपत्रिकाले चीनको प्रशंसा गर्दै सम्पादकीय नै लेखेका छन् । चीनले आफ्नो पूरा प्रशासन यो महामारीमा परिचालन गरेर नै सफलता हात पारेको थियो ।

आज विश्वभर अनुमान लगाइँदै छ कि कोरोना नियन्त्रण गर्न चीनले औषधि बनाएको छ । आज चीन कोरोनाविरुद्धको भ्याक्सिन बनाउने काममा जुटेको छ ।

स्पेनलाई सहयोग गर्दै चीन कोरोना भाइरसले इटालीपछि सबैभन्दा बढी प्रभावित देश हो स्पेन । संक्रमणसहित मृत्यु हुनेको संख्या पनि स्पेनमा धेरै छ । स्पेनमा संक्रमण हुनेको संख्या पनि ६० हजारभन्दा माथि छ । चीन अहिले विश्वका लागि सहयोग गर्न तयार रहेको छ । उसले विश्वका ८२ देशहरूमा किटको सप्लाई गर्ने घोषणा गरेको छ ।

भर्खर मात्र अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प र चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङले कोरोना भाइरसका विरुद्ध लड्न मिलेर जाने प्रतिबद्धता जाहेर गरेका छन् । सीले स्पेनका प्रधानमन्त्री पेद्रो साँचसँग पनि यो विषयमा कुराकानी गरेको मिसन चाइना टु इयुले जनाएको छ । स्पेनका प्रधानमन्त्रीले चीन र स्पेन सँगै कोरोनाविरुद्ध लड्ने बताएका समाचार आएका छन् ।

चीनको सरकारी समाचार एजेन्सी सिह्न्वाका अनुसार चीनले इटाली र स्पेनमा डाक्टरहरूको टिम र मेडिकल उपकरणहरू पठाएको छ । डाक्टरहरूको टिमले नै कयौँ उपकरणहरू साथै लिएर गएको सिह्न्वाले जनाएको छ ।

चीनबाट स्पेनले मेडिकल उपकरण किन्ने भएको छ । फाइनान्सियल टाइम्सका अनुसार स्पेनले ४ सय ३२ मिलियन युरोको मेडिकल उपकरणा चीनबाट खरिद गर्नेछ ।

दक्षिण कोरिया विश्वको उदाहरण

लगभग ५ करोड जनसंख्या भएको देश दक्षिण कोरिया अहिले पनि कोरानो भाइरससँग सहज रूपमा लडिरहेको छ । स्कुल बन्द छन् । कार्यलयहरू बन्द छन् । सबै काम घरबाट गरिरहेका छन् । सार्वजनिक कार्यक्रम बन्द छन् ।

दक्षिण कोरियामा हरेक दिन २० हजार मानिसको कोरोना संक्रमण भए, नभएको जाँच गरिन्छ । यो आँकडा विश्वका सबै देशको तुलनामा धेरै हो । कोरोना भाइरसको परीक्षण गर्न ९६ वटा ल्याब तयार छन् ।

दक्षिण कोरियामा मृत्यु दर ०.७ प्रतिशत रहेको छ, जबकि विश्वका अन्य देशहरूमा ३.४ प्रतिशत रहेको छ ।

मर्सले सिकायो कोरियालाई

कोरियाका डाक्टरको भनाइ छ कि उनीहरूले सन् २०१५ मा फैलिएको मिडिल इस्ट रेस्पोरेटरी सिन्ड्रोम (मर्स) फैलिँदा नयाँ शिक्षा लिएका हुन् ।

मर्सबाट दक्षिण कोरियामा ३६ जनाको मृत्यु भएको थियो । ३६ जनाको मृत्युले नै दक्षिण कोरियाको स्वास्थ्य क्षेत्रमा धेरै परिवर्तन भयो । त्यही समयदेखि जस्तोसुकै परिस्थितिका लागि पनि उसले आफूलाई सधैँ तयार राख्यो । त्यही तयारी अहिले काम लागेको छ ।

उससँग आज कोरोना भारइसको संक्रमण रोक्न परीक्षण गर्ने प्रशस्त किटहरू छन् । उसले सुरुमा नै चारवटा कम्पनीमा किटहरू उत्पादन गर्‍यो । आज हरेक दिन १ लाख ४० हजार परीक्षण हुन्छ त्यहाँ ।

अहिले यो विश्वका लागि उदाहरणीय बनेको छ । आज दक्षिण कोरियाले धेरै सिकिस्त बिरामीलाई अस्पतालमा ल्यार उपचार गरेको छ । अन्य बिरामीलाई घरमा गएर नै उपचार गरिरहेको छ । वृद्धवृद्धाहरूलाई धेरै हेरचाह गरेको छ । युवाहरूलाई धेरै नडाराउन तर सावधानी अपनाउन भनेको छ ।

दक्षिण कोरियाले अहिलेसम्म कुनै पनि क्षेत्र लकडाउन गरेको छैन । दक्षिण कोरियाले कोरोना भाइरससँग लड्नका लागि ३ कुरा लागू गरेको छ- पहिचान, परीक्षण र उपचार ।

अहिले सिओलका सडकहरूमा मानिसहरूको आवतजावत हुन थालेको बताइएको छ । सबैले मास्क प्रयोग गरेका छन् । हरेक भवनमा थर्मल ट्रेसिङको व्यवस्था छ । हरेक ठाउँमा स्यानिटाइजर राखेका छन् । सबैले अनिवार्य रूपमा प्रयोग गर्नुपर्छ ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, चैत १६, २०७६ १२:१०