कोरोना जोखिम : कहिले बन्ला सामान्य अवस्था ?

A+ A A-

कोरोना भाइरसको संक्रमण विश्वव्यापी बन्दै गर्दा विश्वकै प्रमुख स्थलहरू खाली छन् । विद्यालय, विश्वविद्यालयहरू बन्द छन् भने ठूलो उद्योगदेखि खेलकुदसम्म सबै गतिविधि ठप्प भइसकेका छन् ।

संसारका अति व्यस्त शहरहरू यतिबेला मानवीय गतिविधि शून्य अवस्थामा छन् । कोरोना भाइरसका कारण उत्पन्न महामारीका कारण ३ लाखभन्दा बढी संक्रमित भइसकेका छन् । अब यो संक्रमणको अन्त्य कहिले हुन्छ र हामी कहिले सामान्य जीवनमा फर्किन्छौँ भन्ने चासो सबैमा छ ।

बेलायती प्रधानमन्त्री बोरिस जोनसनले बेलायतले कोरोना भाइरसको प्रभावलाई आगामी ३ महिनाभित्र ‘बदल्न सक्ने’ विश्वास व्यक्त गरेका छन् । आगामी १२ सातामा संक्रमित संख्यामा कमी आउन थालेपछि कोरोनाको दुष्चक्र अन्त्य नै भइहाल्छ भनेर भन्न सकिने अवस्था अहिले छैन ।

कतिपय स्वास्थ्यविज्ञहरू भन्छन्, ‘कोरोना भाइरसको प्रभाव अन्त्य हुन लामो समय लाग्न सक्छ । त्यो अवधि सम्भवतः वर्षौं पनि हुन सक्छ ।

कोरोना निययन्त्रणका लागि अहिले हाम्रो जीवन शैलीमा परिवर्तन गर्दै अरूबाट टाढिएर वा दूरी कायम गरेर क्वारेन्टाइनमा बस्न सुझाव दिइएको छ ।

तत्काललाई संक्रमण फैलिन नदिने अर्को विकल्प पनि देखिएको छैन । तर यो दिगो उपाय होइन । यसले सामाजिक र आर्थिक रूपमा ठूलो क्षति निम्त्याउने निश्चित छ ।

यसका लागि अहिलेको प्रतिबन्धात्मक व्यवस्थालाई हटाएर निश्चित समयपछि जनजीवन सामान्यतर्फ फर्काउन सकिन्छ । यसले पुनः कोरोना भाइरसको संक्रमण फैलाउनेछ ।

युनिभर्सिटी अफ एडिनबरामा सरूवा रोग विषयका प्राध्यापक मार्क वुलहाउस भन्छन्, ‘निकासको योजना के हो र हामी कसरी यसबाट बाहिर निस्कन सक्छौँ भन्ने विषय ठूलो समस्या हो । यो विषयमा बेलायतमा मात्रै होइन, कुनै पनि देशसँग योजना छैन ।’

कोरोना भाइरस मानव सभ्यता, वैज्ञानिक आविष्कार र सामाजिक व्यवस्थाको चुनौती बनेर देखिएको छ ।

यो अवस्थालाई पार लगाउन तीनवटा तरिका छन्– धेरै मानिसहरूमा रोगप्रतिरोधी क्षमताको विकास, व्यवहार र समाजको स्थायी परिवर्तन । यी तरिकाले भाइरसको फैलिने गति कम गर्नेछन् ।

यसको उपचार कहिल्यै सम्भव हुँदैन भन्ने होइन । तर, वैज्ञानिकहरूले यसको खोप आविष्कार गर्न कम्तीमा १ वर्ष लाग्ने बताइसकेका छन् । खोपले मानिसको रोग प्रतिरोध गर्ने क्षमता बढाउँछ र बिरामी हुने जोखिम कम हुन्छ ।

विश्वका करिब ६० प्रतिशत मानिसमा मात्रै पनि नयाँ कोरोना भाइरस प्रतिरोध गर्न सक्ने बनाउन सकियो भने पनि यसको फैलावटमा तीव्र गिरावट आउनेछ ।

अमेरिकामा एक व्यक्तिलाई यसै हप्ता पहिलो पटक खोप परीक्षण गरिएको छ । खोपका बारेमा अभूतपूर्व गृहकार्य भइरहेको छ । तर, यो सफल हुन्छ या हुँदैन भन्ने निश्चित छैन ।

सबैभन्दा सहज अनुमान भनेकै यसको खोप सफल र सहज बनाउँन एक वर्षदेखि डेढ वर्षसम्म लाग्छ भन्ने हो । धेरै देशहरूको अल्पकालीन योजना रोग सर्न सकेसम्म कम गर्ने र अस्पतालका शय्याहरू खाली राख्ने हो ।

अहिले स्थानान्तरण र घुलनसम्बन्धी मानवीय क्रियाकलाप कम गर्ने हो । संक्रमण कम हुँदै गएपछि प्रतिबन्धात्मक व्यवस्थाहरू खुकुलो पार्दै लैजान सकिन्छ । तर कहिले संक्रमण घट्छ भनेरचाहिँ अहिले भन्न सक्ने अवस्था छैन ।

बेलायतका प्रमुख वैज्ञानिक सल्लाहकार सर प्याट्रिक भाल्लेन्स भन्छन्, ‘स्पष्ट समयरेखा कोर्न सकिने अवस्था छैन ।’ तर कोरोना भाइरसको संक्रमण बढ्दै जाँदा मानिसको शरीरमा यसको प्रतिरोध गर्ने क्षमता पनि बढ्दै जान सक्छ ।

प्राध्यापक नील फर्गुसन भन्छन्, ‘हामी कोरोना संक्रमणलाई थोरै मानिसमा मात्र सीमित गर्ने कुरा गरिरहेका छौँ । त्यसका लागि हामीले २ वर्षसम्म यस्तै अवस्था भोग्यौँ भने धेरै मानिसहरूमा रोगप्रतिरोधी क्षमता विस्तार हुन सक्छ किनभने त्यतिबेलासम्म जनसंख्याको ठूलो समुदायलाई संक्रमण भइसकेको हुनेछ ।’

प्राध्यापक वुलहाउस भन्छन्, ‘वैकल्पिक व्यवस्था कहिले भन्ने टु‌ंगो छैन । अर्को विकल्प भनेको हाम्रो व्यवहारमा स्थायी परिवर्तन हो, जसले संक्रमण सर्ने दर कम गर्न सहयोग गर्छ ।’

जसमा हाल कायम गरिएका कतिपय उपाय कायम राख्ने, व्यापक रूपमा परीक्षण गर्ने वा आइसोलेसन अर्थात् एक्ल्याएर राख्ने उपाय हुन सक्छ ।

कोभिड–१९ को सफल उपचार गर्न सक्ने औषधि विकास भए अन्य रणनीतिमा सहयोगी भूमिका निर्वाह गर्न सक्छ । अरूलाई नसरोस एक्ल्याउँदा ‘ट्रान्समिसन कन्ट्रोल’ अर्थात् सर्न नियन्त्रण गर्ने प्रक्रियामा सघाउ पुग्छ ।

औषधि आएको अवस्था प्रतिबन्धात्मक उपाय नगरी थप घटनाहरूसँग जुझ्न सहयोग गर्छ । बेलायतका प्रमुख स्वास्थ्य सल्लाहकार प्राध्यापक क्रिस ह्वीटी भन्छन्, ‘दीर्घकालीन समाधान भनेको खोप नै हो र आशा गरौँ, त्यो सकेसम्म छिटो उपलब्ध हुनेछ ।’

एजेन्सीको सहयोगमा

प्रकाशित मिति: आइतबार, चैत ९, २०७६ १०:४८