नेपालमै पहिलो पटक परियोजना बैंकमार्फत विकास योजना

A+ A A-

विकास निर्माणका विभिन्न परियोजनालाई व्यवस्थित गराउनका लागि प्रदेश नं ३ को सरकारले ‘परियोजना बैंक’ स्थापना गरेको छ ।

अत्याधुनिक प्रविधिको सफ्टवेर प्रयोग गरेर ‘जाभास्क्रिप्ट डोम’ अनुसार तयार हुने बैंकको सफ्टवेरमा प्रयोगकर्ता र सर्भरबीचको सञ्चार सुरक्षित गर्न ‘माइ एसक्युएल डाटा बेस’ प्रयोग गरेर विकासको योजनाहरु परिचालित हुनेछन् । सञ्चालकले इन्टरनेटमार्फत योजना कार्यान्वयन भए नभएको जानकारी पाउने, प्रयोगकर्ताको पासवर्ड र अन्तर मन्त्रालय निकायमा गोप्यता रहने, परियोजना बैंकको राष्ट्रिय सूचना केन्द्रमा सबै सूचना सग्रह भएर बस्नेछ ।

यसबाट व्यक्तिले आफूखुशी योजना पार्ने र नपार्ने कुरितिको अन्त्य हुने अपेक्षा गरिएको छ । नेपालमै पहिलो पटक यस्तो बैक स्थापना गरिएको प्रदेश सरकारको दावि छ । अधिकांश विकास आयोजना निर्धारित समयमा पूरा नहुँदा पटक पटक म्याद थप गर्नुपर्ने, योजनाको लागत वृद्धि हुने, अपेक्षित प्रतिफल प्राप्त नहुने समस्या समाधानार्थ यो पहिलो प्रयास भएको बताइएको छ । ‘योजनाहरु पुरा हुन लामो समय लाग्ने समस्याबाट परियोजना बैंक रणनीतिले धेरै सघाउ प¥याउने दावि गरिएको छ ।

आयोजना कार्यान्वयनमा देखिएका समस्या आयोजना कार्यान्वयन पूर्व तयारीमै आएको मानेर यो परियोजना बैंक स्थापना गरिएको प्रदेश नम्बर ३ को आर्थिक मामिला तथा योजना मन्त्रालयले जनाएको छ । यस मार्फत योजनाको छनोट प्रक्रिया व्यवस्थित गर्ने, परियोजना समयमै सम्पन्न हुने वातावरण निर्माण गर्ने, परियोजनाको विश्लेषण गर्ने, तत्काल शुरु गर्न सकिने योजना तयारी अवस्थामा राख्ने तथा योजनामा लगानी सुनिश्चित गर्ने जस्ता चरणमबद्ध काममा यस्तो बैंकको आवश्यकता महशुस गरिएको मन्त्रालयले जनाएको छ ।

परियोजना बैंक स्थापनापछि ल्याइएका योजनाको आवश्यकता र समुदायको माग अनुसार छ छैन, थाहा पाइने, योजना कार्यान्वयन पूर्वका सबै क्रियाकलाप पूरा भए नभएको विश्लेषण गर्न सकिने तथा खल्तीबाट योजना हाल्ने परिपाटी अन्त्य गर्न सहज हुने भएकोले परियोजना बैंक अपरिहार्य भएको प्रदेशका मुख्यमन्त्री डोरमणि पौडेलले यसअघिदेखि नै बताउँदै आएका थिए ।

विकास कहाँ, कहिले, कसरी, कुन चरणमा छ भन्ने जानकारी सहितको विवरण समाविष्ट हुने भएकाले परियोजना बैंक वास्तवमै उपयोगी र अपरिहार्य हुने मन्त्रालयका सचिव केवलप्रसाद भण्डारीले बताए । तीन नंम्बर प्रदेशको आर्थिक मामिला तथा योजना मन्त्रालयको आयोजनामा बजेट खर्च र योजनाको संसोधनका बिषयमा आइतबार भएको छलफल कार्यक्रम परियोजना बैंकको आवश्यकता अपरिहार्यता र चुनौतिबारे प्रष्टपारेका थिए ।

प्रदेशसभा सदस्य तथा नेकपा संसदीय दल प्रदेश नं ३ का प्रमुख सचेतक रामेश्वर फुयाँल परियोजना बैंकको प्रयोग सही ढड्डले गर्न सके परिणाम पनि राम्रो निक्लिने बताए ।

परियोजना व्यक्तिमार्फतभन्दा सस्थागत रुपमा आउने क्रमलाई संस्थागत गर्न, तत्काल शुरु गर्न मिल्ने परियोजना तयारी अवस्थामा राख्न, प्रदेश सरकारले सञ्चालन गर्ने आयोजना र प्रदेश सरकारबाट स्थानीय तहमा जाने सशर्त अनुदान, समपुरक अनुदान र विशेष अनुदानबाट सञ्चालन हुने कार्यक्रम तथा आयोजना छनोट गरेर तोकिएका कार्यक्रम तथा आयोजनामा मात्रै लगानी गर्ने व्यवस्था गर्न परियोजना बैंक स्थापना गरिए हो ।

बैंक निर्माणपछि परियोजनाको माग र आवश्यकताको पहिचान हुने, योजनाको छनोट सही ढड्डले हुने परियोजना कार्यान्वयनमा लान सकिने वा नसकिने स्पष्ट हुने, लगानीको स्रोत सुनिश्च गर्न वा जोखिम लिन सकिने, परियोजना समयमै पूरा गर्न सकिनेमा विश्वस्त हुन सकिने, लगानी नतिजा उन्मुख हुने, परियोजना संविधानले निर्देश गरेको विषय र अधिकार सूची, राष्ट्रिय नीति, प्रदेश सरकारको नीति तथा कार्यक्रम, आवधिक योजना, बजेटको राष्ट्रिय लक्ष्य तथा प्रदेशको रणनीतिक स्तम्भ,राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिबद्धता, लैड्डिक, जलवायु तथा अन्य समावेशिता, गरीबी निवारण तथा रोजगारी सिर्जनाजस्ता विषय यकिन गर्न सकिने उल्लेख गरिएको छ ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, चैत ४, २०७५ ०४:१९