विकास, राजनीति र रवीन्द्र अधिकारी

A+ A A-

विकासको सर्वमान्य परिभाषा छैन । यो परिवर्तनशील भएकाले अनेकौँ आवश्यकता र परिस्थितिअनुसार विकासकै मान्यतामा पनि फेरबदल आइरहन्छ । एउटा विशेषताको घटना र परिस्थितिबाट अर्को विशेषतामा रूपान्तरण हुने आन्दोलनको प्रक्रिया नै विकास हो ।

विकासलाई विभिन्न दृष्टिकोणबाट परिभाषित गरेको पाइन्छ । अर्थशास्त्रीय दृष्टिकोणमा प्रति व्यक्ति आम्दानी तथा कुल गार्हस्थ उत्पादनमा हुने वृद्धि नै विकास हो । सामाजिक जीवनस्तरको सुधार हुनु नै विकास हो भन्ने समाजशास्त्री तर्क छ ।

राजनीतिशास्त्रअनुसार विकासको अवधारणालाई सर्वभौमसत्तासँग जोडेको पाइन्छ, जसअनुसार विकास भनेको जनता सर्वभौमसत्ता सम्पन्न हुनु, देशमा योग्य, सक्षम, गतिशील एवम् क्षमतावान् नेतृत्व हुनु, नागरिक स्वतन्त्रता, मानवअधिकारसहित जनतामा भौतिक उपलब्धताको सहजता हुनु हो ।

विभिन्न विद्वानहरूले विकासलाई आआफ्नै ढंगले परिभाषित गरेका छन् । विद्धान् एडवार्ड वायडनरले विकासलाई आधुनिकताको दिशातर्फ उन्मुख र विशेषतः देश निर्माण तथा सामाजिक एवम् आर्थिक प्रगतितर्फ उन्मुख वृद्धिको प्रक्रिया भनेका छन् । प्रगतिको दिशामा हुने परिवर्तन र त्यसले ल्याउने सकारात्मक परिवर्तनको स्वरूपलाई डब्लु वेइडनरले विकास मानेका छन् । विद्वान् गुलेटका अनुसार जीवन निर्वाह, आत्मसम्मान र छनोटको स्वतन्त्रतालाई मानिस र समाजको विकासका ३ आधारभूत तत्त्वका रूपमा लिएका देखिन्छ ।

विश्व बैंकको विश्व विकास प्रतिवेदन, १९९१ ले राम्रो शिक्षा, स्वास्थ्य र पोषणको उच्चता, कम गरिबी, स्वच्छ वातावरण र समृद्धि, अवसरको बढी समानता, व्यक्तिगत स्वतन्त्रता र सम्पन्न सांस्कृतिक जीवनको साध्यको रूपमा विकासलाई लिएको छ । संयुक्त राष्ट्रसंघको मानव विकास प्रतिवेदन, २००९ अनुसार विकासको आधारभूत उद्देश्य मानिसहरूको छनोटलाई विस्तार गर्नु हो । समग्र विकासका विविध पक्षहरू हुन्छन् । जस्तै ः भौतिक पूर्वाधार विकास, आर्थिक विकास, सामाजिक विकास, सांस्कृतिक विकास, भाषिक विकास, बौद्धिक विकास, चिन्तन विकास एवम् मनोवैज्ञानिक विकास ।

यी विविध पक्षहरू विकासका आयाम हुन्, जो एकअर्कासँग अन्तरसमन्वय एवम् समपूरक रहने गर्छन् । यिनै आयाम तथा अवयवहरूको सकारात्मक दिशातर्फ हुने परिवर्तनले विकासलाई परिभाषित गर्छ । पूर्ण प्रकारका विकासका पक्षहरू क्रमिक रूपमा उन्नत हुँदै जानु नै विकास हो । सम्पूर्ण पक्षहरूको सर्वाङ्गीण र समानुपातिक विकास नै समाजको साँचो विकास हो ।

विशेष उद्देश्य प्राप्तिका लागि, दिगो परिवर्तका लागि गरिने संघर्ष जसमार्फत अगार्मी परिवर्तन हुन्छ, त्यसैलाई राजनीति भनिन्छ । युवामा देश देखिन्छ, बालबालिकामा बुझिन्छ । महिलाको अनुहारमा देश झल्किन्छ, वृद्धका गालामा सिमाना भेटिन्छ ।

देश भेट्टाउने र छाम्ने माध्यम नै राजनीति हो । राजनीति राज्य गर्ने साधन हो, जसले राष्ट्रको आकार र संरचना तय गर्छ । राजनीति समृद्ध समाज प्राप्तिको माध्यम हो । राज्यको नीतिभित्र रहेर राज्य सञ्चालनमा अहम् भूमिका निर्वाह गर्ने, नेतृत्व प्रदान गर्ने र बृहत् राष्ट्रिय र मानव हितमा समर्पण रहनुको अर्थ नै राजनीति हो । सम्पूर्ण क्षेत्रलाई शासन र अगुवाइ गर्ने नै राजनीति हो । राजनीति एउटा सामाजिक विज्ञान हो, जो राज्य सरकार र अन्य राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय राजनीतिक घटनाहरूको अध्ययनसित सम्बन्धित छ । राजनीतिलाई विज्ञानहरूकै महारानी अर्थात् गुरु विज्ञान पनि भनिन्छ ।

राजनीति र विकासको घनिष्ठ सम्बन्ध छ । प्रत्येक एउटा पिछडिएको युगबाट तुलनात्मक रूपमा विकसित युगमा प्रवेश गर्न राजनीतिको महत्त्वपूर्ण भूमिका रहने गरेको छ । विकासका लागि व्यापक र देशव्यापी जनचेतना तथा राजनीतिक भूमिकाको आवश्यकता पर्छ । वास्तवमा भन्ने हो भने राजनीतिको अन्तिम उद्देश्य नै विकास हुन्छ । यसरी राजनीति र विकासबीच मितेरी साइनो गाँसिएको छ, लगनगाँठो कसिएको छ, पवित्र साँठगाँठ देखिएको छ र वाञ्छित समीकरण भएको छ ।

स्वच्छ, स्थायी एवम् जनसमर्पित राजनीति र त्यसैको उपज विकास, ‘समृद्ध नेपालः सुखी नेपाली’ भन्ने यात्राको एक अथक एवम् अमर यात्रीका रूपमा स्वर्गीय रवीन्द्र अधिकारीलाई सम्झिने गरिन्छ । व्

यक्तिगत हितलाई तिलाञ्जलि दिएर राष्ट्रिय एवम् सामूहिक हितका लागि समर्पित नेता अधिकारीको जन्म २२ वैशाख २०२६ मा कास्की भरतपोखरी गाविस, जामुनाबोटमा आमा लक्ष्मी अधिकारी र बुबा ईन्द्रप्रसाद अधिकारीका जेष्ठ सुपुत्रको रूपमा भएको थियो । गाउँकै ब्रह्मा ज्योति प्रा.वि. शान्ति पधँेरा गैह्रागाउँबाट प्राथमिक शिक्षा र शान्ति उदय मा.वि.बाट माध्यमिक शिक्षा हासिल गरेका अधिकारी नेकपा एमाले निकट विद्यार्थी सङ्गठन अनेरास्ववियुको राननीतिमा सक्रिय थिए ।

जेहेन्दार, लगनशील, अध्ययनशील र अनुशासित अधिकारी २०४५ सालमा पृथ्वीनारायण क्याम्पसको स्ववियु सदस्य, २०५३ सालमा त्रिवि केन्द्रीय क्याम्पस कीर्तिपुरका स्ववियु सभापति हुँदै त्यही सालमा स्ववियु काउन्सिल नेपालको संयोजकमा निर्वाचित भई राजनीतिक क्षेत्रमा लोकप्रिय विद्यार्थी नेताका रूपमा स्थापित भएका थिए ।

२०५६ सालमा अनेरास्ववियुको केन्द्रीय अध्यक्ष बनेका अधिकारी २०६४ र २०७० सालको संविधानसभा सदस्यमा प्रत्यक्षतर्फ कास्की क्षेत्र नं.– ३ बाट निर्वाचित भएका थिए भने २०७४ सालको प्रतिनिधिसभाको चुनावमा जनसमुदायको मन जित्न सफल भई कास्की क्षेत्र नं.– २ बाट निर्वाचित भएर नेपाल सरकारको संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री बनेका थिए ।

‘विकासका लागि राजनीति’ भन्ने मान्यतासहित सङ्घर्षको मैदानमा उत्रिएका रवीन्द्र अधिकारीले राजनीतिक जागरण, राष्ट्र निर्माण एवम् समाज विकासमा उल्लेखनीय भूमिका निर्वाह गरेका छन् । प्रतिगमनविरोधी आन्दोलनमा ४ पटक पक्राउ परी हिरासतसमेत बसेका अधिकारीले यातायातलगायत सार्वजनिक क्षेत्रमा ३२ प्रतिशत सहुलियत आन्दोलनको प्रमुख अगुवाइ गरे । ‘हत्यारा बस्ने दरबारमा होइन, जेलमा हो’ भन्दै तत्कालीन युवराज पारस शाहविरुद्ध ५ लाख २३ हजार हस्ताक्षर दरबारमा बुझाउने अभियानको अगुवाइ, सीमा सुरक्षा अभियानअन्तर्गत बहुचर्चित कालापानी मार्चको नेतृत्व, शिक्षामा भएको निजीकरण र व्यापारीकरणविरुद्ध लामो सङ्घर्ष गरेका छन् ।

प्राविधिक शिक्षाको विकास र गुणस्तरीयता, सबैका लागि गुणस्तरीय शिक्षा जस्ता राजनीतिक एजेण्डामार्फत् राष्ट्र र जनतालाई टेवा पुर्‍याउँदै विकासको राजनीतिमा अग्रसर रहेका थिए उनी । ‘भाषण गरेर मात्र विकास सम्भव छैन’ भन्ने मान्यतासहित अधिकारीले शिक्षा र योजनाका माध्यमले मात्र विकास सम्भव छ भन्ने भावनालाई आत्मसात् गर्दै २०४५ सालमा १ वर्ष माध्यमिक शिक्षक, मन्त्री हुनुअघिसम्म पनि विभिन्न क्याम्पसहरूमा अतिथि प्राध्यापकको रूपमा भूमिका निर्वाह गरेका थिए ।

उनले ‘संविधान, लोकतन्त्र र पुनर्संरचना’, ‘समृद्ध नेपाल’ जस्ता पुस्तक प्रकाशन गरी सामाजिक, शैक्षिक एवम् राजनीतिक जागरणसमेत गरेका छन् ।

राजनीति राज्यको नीति हो । राजनीति भनेको समृद्ध समाज प्राप्तिको माध्यम हो । विकासको समान पहुँचविना न्याय र समानता सम्भव छैन । मूलतः नेपाल जस्तो विकासका पूर्वाधार
कम भएको मुलुकमा सानो आकार तर आममा विकास गर्न सकिने वस्तुवादी र व्यावहारिक विकास अवधारणा अङ्गीकार गर्न जरुरी छ भन्ने दृष्टिकोण अधिकारीमा भेटिन्थ्यो । उनको नेपाली राजनीति क्षेत्रभित्रका अनेकौँ समस्या र विकासका चुनौतीहरू फराकिलो रूपमा औँल्याएका छन् ।

उनका अनुसार कसैको निगाह भयो भने विकास हुने, कसैले उपेक्षा गर्‍यो भने विकास नहुने अवस्था अहिले नेपालले भोगिरहनुपरेको छ । कहाँ के विकास गर्ने भन्ने हाम्रो एकीकृत योजना छैन । आफ्नो पार्टीलाई प्रचारमा ल्याउने खालको कार्यक्रम ल्याउने र अर्को पार्टीको सरकार बन्नेवित्तिकै त्यसलाई पनि आफ्नै पार्टीको प्रचार गर्ने खालको कार्यक्रम चाहिने हाम्रो विकासे परम्परा छ ।

कतिपय अवस्थामा साझा कार्यक्रमलाई पनि फलानो पार्टीकै हो भन्ने र त्यो पार्टीले पनि आफ्नै दाबी गर्ने परम्परा हामीसँग छ । यो परम्पराले विकासमा राजनीतिसँग हामी बाँडिएका छौँ । हामी जनता विकास भनेर काकाकुल जस्तै भएका छौँ । विकासका सम्भावना त्यसै खेर गएका छन् । हाम्रो देशको भूगोलअनुरूप विकट विविधताहरू छन् । ती दूरदराजका जनताकहाँ सरकार नपुग्ने, सुगम स्थानमा सुविधाहरू दोहोरिइरहने समस्या छ ।

प्रशासन क्षेत्र दिन कटाउने र मानो पचाउने जस्तो झारा टार्ने प्रवृत्तिबाट ग्रस्त छ । प्रशासकहरू राजनीतिक व्यक्तित्वहरूको तुच्छ स्वार्थका लागि अनपेक्षित रूपमा प्रयोग भइरहेका छन् । ‘समृद्ध नेपाल’ पुस्तकमार्फत् उनले ‘कुशल नेृतृत्व र दूरगामी दृष्टिकोणको अभाव रहनु, स्रोतका लागि दातामा निर्भर रहनु, अत्यन्त महत्त्वाकाङ्क्षी लक्ष्य निर्धारण गर्नु, योजनैपिच्छे प्राथमिकता फेर्दै जानु, कार्यान्वयन तथा अनुगमनमा र मूल्याङ्कन संयन्त्र कमजोर हुनु, योजनाबद्ध विकास असफलताका प्रमुख कारण हुन् ।’

कुशल राजनीतिज्ञ रवीन्द्र अधिकारीले राननीतिक क्षेत्रभित्रको समस्या र विकासका चुनौतीहरू मात्र औँल्याएका छैनन्, उनले सकारात्मक परिवर्तनको गोरेटो खन्दै सारा नेपालीलाई समृद्ध नेपालतर्फ लम्किन दिशानिर्देशसमेत गरेका छन् ।

परनिर्भरता, अन्तरनिर्भरता र आत्मनिर्भरताबारे चिन्तन, जलविद्युत विकासको मार्गचित्र, पर्यटन स्थिति विकास र सम्भावना, फास्ट ट्र्याकः चुनौती र सम्भावना, औद्योगिक विकास र विदेशी लगानी, सामाजिक–आर्थिक रूपान्तरणका लागि उद्यमशीलता जस्ता एजेण्डामार्फत् समृद्ध नेपालको परिकल्पना गरेका अधिकारीले राष्ट्रिय हितमा समर्पित थुप्रै सपनाहरू देखेका थिए ।

उनका अधुरा सपनाहरू तथा उनले औँल्याएका समस्या र चुनौतीहरूलाई क्रमशः चिर्दै स्वच्छ, सफा, जिम्मेवार, राष्ट्रहितमा समर्पित राजनीतिक यात्राको सुरुवात गर्दै विकसित नेपाल निर्माणमा जुट्नु सारा नेपालीको लक्ष्य बन्नुपर्छ ।

अबको राजनीति विकास, न्याय र समृद्धिका लागि हुनुपर्छ । जुन नेतृत्वसँग विचार र व्यवहारको तारतम्य छ, जुन नेतृत्व नेपाल र नेपालीका लागि समस्या बुझ्न र सम्भावना खोज्न आफैँ समर्पित र विश्वस्त छ, जसले असल नियत र उपाय भएका मान्छेहरूलाई सँगसँगै लिएर समाधान खोज्न सक्छ, ऊबाट व्यवहारमा नै नेतृत्व सम्भव छ र परिवर्तन पनि सम्भव छ । त्यसैले यस्ता गुण भएका राजनीतिज्ञलाई अब जनताले विश्वास गरी नेतृत्व प्रदान गर्नुपर्छ ।

कृषिप्रधान देश भए पनि कृषि उत्पादनमा नेपाल आत्मनिर्भर हुन सकेको छैन । कृषि आर्थिक उन्नतिको आधार हो । सरकार र राजनीतिक पार्टीले कृषिका लागि अल्पकालीन र दीर्घकालीन योजना बनाउनुपर्छ । कृषि यन्त्रीकरण गरेर उत्पादन बढाउनेतर्फ लाग्नुपर्छ । यन्त्रीकरण सँगसँगै व्यावसायिकतातर्फ अघि वढ्नुपर्छ ।

कृषिमा युवा जनशक्तिलाई आकर्षित गर्न तत्कालै अनुदान नीतिलाई अङ्गीकार गर्नुपर्छ । सरकारले बजेटमा व्यवस्था गरेर अनुदान दिने र कृषि उपजको न्यूनत्तम मूल्य तोकेर संरक्षण गर्न सकेमा कृषिमा आकर्षण बढ्छ । कृषिको सम्मान आत्मनिर्भरताको बलियो आधार हो र आत्मनिर्भरता विकासको मेरुदण्ड हो ।

अब एकीकृत भूउपयोग नीतिसँगै भौगोलिक अवस्थाको अध्ययन अनिवार्य गराइनुपर्छ । जैविक विविधताको दृष्टिकोणले महत्त्वपूर्ण कृषिका लागि उर्वर, पर्यावरणका दृष्टिले महत्त्वपूर्ण भूमि र क्षेत्रको संरक्षण नीति लिनुपर्छ । यस प्रकारको भूउपयोग नीतिको कार्यान्वयनले सुरक्षित वस्ती विकासका साथसाथै आर्थिक, सामाजिक विकासमा महत्त्वपूर्ण योगदान पुग्नेछ ।

नेपाली समाज विविधतायुक्त मात्र छैन, विभेद र असमानताले पनि गाँजिएको छ । राजनीतिक पहुँच र आर्थिक अवसरहरूको वितरण असमानतामा आधारित छ । विभेद र असामानताका अनगिन्ती पाटा छन् । जस्तो कि वर्गीय, लैङ्गिक, जातीय, धार्मिक, क्षेत्रीय र भौगोलिक पहिचानजन्य आदि ।

नेपालमा २०६२/२०६३ को जनआन्दोलनपछि राज्य व्यवस्थाका विभिन्न संरचनामा भएको समावेशीकरणले समानता र विभेदलाई केही न्यून गरेको भए पनि समुदायका गरिब र विपन्नलाई समेट्न सकेको छैन । विकास गरिब र विपन्न वर्गका लागि हुनुपर्छ । सामाजिक, सांस्कृतिक, जातीय, लैङ्गिक हिसाबले सीमान्तकृतहरूलाई राज्यको मूल प्रवाहमा ल्याउनु नै आजको विकास हो । उनीहरूलाई नै केन्द्रमा राखेर विकास योजना र कार्यक्रम तर्जुमा हुनुपर्छ ।

राष्ट्र विकासको रथ तान्ने आधारभूत शक्ति भनेको युवा वर्गको शक्ति हो । त्यसैले स्वर्गीय अधिकारी युवा अवस्थामा हामी माझ ओझेल परे पनि अब लाखौँ रवीन्द्रहरू राजनीतिमा जन्मिनु आवश्यक छ । युवाहरू विकासका ऊर्जा हुन्, जसको आदम्य आँट र हिम्मत विकासमा राम्ररी प्रयोग हुन सकेमा मुलुकले पनि विकासको गतिमा तीव्रता प्राप्त गर्छ ।

नेपाली युवा, युवतीहरूले काम, माम र रोजगारीका लागि छिमेक वा टाढाका मुलुकमा भौँतारिनुपर्ने दुर्नियत भोग्नुपरेको छ । ‘कान्छा’ र ‘बहादुर’का नाममा होटल र गल्लीहरूमा भाडाका सिपाही र लाहुरेहरूका नाममा विदेशी सेनामा आफ्नो युवा जोस रित्याएर बुढ्यौलीको रित्तो भाँडो लिई स्वदेश फर्कने नेपालीको संख्या निकै छ । आज आफ्नो देशरूपी घरको छानो चुहिएको छ तर कतिपय नेपाली युवाहरूलाई विदेशी घरको ढलान र भित्ताहरूको मर्मत गर्न खुट्नुपरेको छ । यो अवस्था रहुन्जेल नेपालले विकासको मार्गमा द्रुत गति लिन सक्ने देखिँदैन । तसर्थ, व्यवस्थित, रोजगारी, सर्वसुलभ शिक्षा अबको राजनीतिक एजेण्डा बन्नुपर्छ ।

नेपालको विकासको निमित्त आर्थिक क्रान्ति ल्याउन पर्यटनको क्षेत्रमा आमूल परिवर्तनको खाँचो छ । विधाताले सृष्टिको सिर्जना गर्दा नै नेपाललाई पर्यटनका लागि बनाएका हुन् कि झैँ लाग्छ । यो देशभित्र रहेका धार्मिक, सांस्कृतिक, प्राकृतिक पक्षहरू पर्यटनका लागि वरदानका रूपमा रहेका छन् । हामीले पर्यटनरूपी कामधेनुलाई सदुपयोग गरेर अर्थतन्त्रलाई हृष्टपुष्ट, पूर्ण र सबल बनाउन सक्छौँ । यसका निमित्त राजनीतिकर्मीहरूले उचित, भिजन, खोज, अनुसन्धानमा जोड दिन जरुरी छ ।

अबको राजनीति रवीन्द्र अधिकारीले भनेझैँ हुम्लाको लिउ, डोल्पाको चौरीपाट, मकवानपुरको ठेकी, जुम्लाको स्याउ सबै विजनेसको नेटवर्कमा बाँध्नका निमित्त हुनुपर्छ । निरक्षरताको उन्मूलनका लागि एक्काइसौँ शताब्दीको आवश्यकताबमोजिमको शिक्षा नीति बनाउनुपर्छ ।

प्राचीन कला र संस्कृतिको संरक्षण गर्दै तिनको विकास र उन्नतिका लागि एउटा दीर्घकालीन नीति तर्जुमा गर्नुपर्छ । माध्यमिक शिक्षा अनिवार्य एवम् निःशुल्क, उच्च शिक्षा सर्वसुलभ र सस्तो तथा विद्यार्थीको रुचिअनुकूल बनाइनुपर्छ । त्यस्तै, स्वास्थ्यको क्षेत्रमा निःशुल्क स्वास्थ्य सेवा अनिवार्य गर्नुपर्छ । स्वास्थ्य संस्थाहरूलाई गाउँ र दुर्गम क्षेत्रको कुनाकुनामा पुर्‍याउनुपछ । यी भिजनसहितको राजनीति नै विकसित नेपालको यात्राका गोरेटा हुन् ।

हालको अवस्थामा नेपाल राष्ट्र नयाँ संघीय युगमा प्रवेश गरिसकेको छ । प्रतिनिधि तथा प्रदेशसभाका निर्वाचनबाट चुनिएका जनप्रतिनिधिहरूले नेपाली जनताको मर्म, उद्देश्य र गतिशीलतालाई बुझेर नेपाल र नेपालीको अस्तित्व रक्षार्थ चालिने प्रत्येक सङ्घर्षमा साथ दिनुपर्छ । अबको समयमा कर्मठ नेपालीहरू दलीयकरणको छापबाट उम्किई कर्ममा समर्पित हुनु नै सबैभन्दा ठूलो राष्ट्रिय आवश्यकता हो ।

जनता र नेताको खेल भेडाको बथान र भूमेमा निश्चित गरिनुहुँदैन । राजनीतिक दुश्चक्रबाट निस्किई स्वावलम्बीको चिनारी दिँदै आफ्नो अस्तित्वका खातिर प्रत्येक नेपालीले कर्मठ हातहरू बाँझा गरामा माटो फोर्नमा लगाउनुपर्छ । चोरी औँलाले नेता र शासन पद्धतिलाई दोष देखाइरहँदा अन्य ३ औँलाले आफूतिरै देखाइरहेको यथार्थ के हामीले नजर अन्दाज गर्न मिल्ला ?

प्रजातान्त्रिक राजनीतिक पद्धतिमा प्रत्येक जनतालाई नेतृत्व लिने बराबर अवसर छ । यसको वैज्ञानिक एवम् समयोचित प्रयोग गर्न नेपाली जनता सक्षम हुनुपर्छ ।

विकासका निमित्त प्रशासनयन्त्र र न्याय व्यवस्था चुस्त र स्फुर्त हुनपर्छ । प्रशासन दिन कटाउने र मानो पचाउने जस्तो झारा टार्ने प्रवृत्तिबाट मुक्त हुुनुपर्छ । प्रशासकहरू राजनीतिक व्यक्तिहरूको तुच्छ स्वार्थका लागि अनपेक्षित रूपमा प्रयोग हुनबाट रोक लगाउनुपर्छ । ‘चोरलाई चौतारो र साधुलाई शूली’को दुव्र्यवहार हुनुहुँदैन अनि घुसलाई कमिसनको रूपमा न्वारन गरिनुहुँदैन । विकासका निमित्त न्याय सस्तो र प्रशासन सुलभ हुनुपर्छ ।

वर्तमान समयको माग विकासको राजनीति हो । विकास प्रत्यक्ष सरोकार राख्ने र बहुआयामिक विषय भएकाले यससँग राजनीति प्रत्यक्ष रूपमा जोडिएको हुन्छ । विकास सदैव लक्ष्य उन्मुख हुन्छ ।

विकास र राजनीतिमा सकारात्मक भूमिका निर्वाह गर्दै गर्दा १५ फागुन २०७५ मा हेलिकोप्टर दुर्घटनामा परी ताप्लेजुङ जिल्लाको पाथीभराबाट फर्किंदै गर्दा रवीन्द्र अधिकारीको निधन भएको थियो । उनी भौतिक रूपमा हामीमाझ नभए तापनि स्वच्छ राजनीति र स्पष्ट विकासका एजेण्डाका माध्यमबाट उनले तमाम नेपाली जनताको मुटुलाई स्पर्श गरेका छन् ।

उनी माटो र मुटुबीच मीठो सम्बन्ध गाँस्न, राष्ट्रियतालाई मजबुत पार्न सफा राजनितिक प्रतिस्पर्धा चाहिन्छ भन्ने ज्ञान प्रवाह गर्न सफल भएका छन् । स्वर्गीय रवीन्द्र अधिकारीले देखेको सुनौलो नेपालको सपना वर्तमान नेपाल राष्ट्रलाई सुन्दर र समुन्नत राष्ट्रमा रूपान्तरित गर्ने सामूहिक अठोट एवम् प्रतिबद्धताकै प्रतिबिम्ब हो ।

तसर्थ रवीन्द्रपथमा अग्रसर हुँदै उक्त अठोट र प्रतिवद्धतासहित समृद्ध नेपालका लागि सारा नेपाली जनता सङ्घर्षको यात्रामा अगाडि बढ्नु नै उनीप्रतिको हार्दिक श्रद्धासुमन हुनेछ ।

विट मार्दै गर्दा श्रद्धेय रत्नशमशेर थापाका सशक्त शब्दमा स्वर सम्राट नारायण गोपालले गाएका शब्दहरू मस्तिष्कमा प्रतिध्वनित भइरहेका छन्– जाग लम्क चक्क हे नौ जवान हो, आफ्नै ढंगले नयाँ रंगले देश सिँगार्न यो ...।

(परियार रिट्ज कलेज अफ इन्जिनियरिङ एण्ड म्यानेजमेन्टमा अध्ययनरत छन् ।)

प्रकाशित मिति: शनिबार, फागुन २४, २०७६ ०८:२९