राष्ट्र बैंकले बैंकहरुलाई भन्योः सिक्का किनेर सर्बसाधारणलाई दिनु

A+ A A-

नेपाल राष्ट्र बैंकले सिक्कको आपूर्ति बढाउन पहल थालेको छ । सानो दरका नोट नहुँदा उपभोक्ता ठगिन थालेको गुनासो आएपछि राष्ट्र बैंकले यस्तो पहल थालेको हो ।

राष्ट्र बैंकले सबै बाणिज्य बैंकहरुलाई १ रुपैयाँ र २ रुपैयाँ दरका सिक्काको आपूर्ति बढाएर सानो दरका नोटको अभाव पूर्ति गर्न लागेको हो । यसका लागि राष्ट्र बैंकले प्रत्येक बाणिज्य बैंकलाई १ रुपैयाँ र २ रुपैयाँ दरका सिक्का गरी १८ लाख रुपैयाँ बराबरका खरिद गरेर आपूर्ति गर्न बैंकहरुलाई निर्देशन दिएको हो ।

बजारमा सानो दरका नोट उपलब्ध नहुदा सर्बसाधारण ठगिएको गुनासो आएपछि १ रुपैयाँ र २ रुपैयाँ दरका सिक्का खरिद गरेर आपूर्ति बढाउन बाणिज्य बैंकहरुलाई निर्देशन दिइएको राष्ट्र बैंकको मुद्रा व्यवस्थापन विभागका प्रमुख लक्ष्मीप्रपन्न निरौलाले बताए ।

‘काठमाडौंको न्यूनतम गाडीभाडा १३ रुपैयाँ तोकिएको हुन्छ, यात्रुसँग पनि चानचुन हुदैन, त्यसैले १५ रुपैयाँ दिन्छन्, गाडीवालाले पनि चानचुन छैन भन्दै यात्रुलाई २ रुपैयाँ फिर्ता दिदैनन्, यो समस्या समाधान गर्न पनि १ रुपैयाँ र २ रुपैयाँ दरका सिक्काको आपूर्ति बढाउनै पर्ने देखियो,’ कार्यकारी निर्देशक निरौलाले शिलापत्रसँग भने ।किराना पसलमा सानमा किन्दा पनि चानचुनको अभावमा बढी मूल्य तिर्नु परेको तथा चकलेट जस्ता अनावश्यक सामान पनि खरिद गरेर ५, १०, वा १५ रुपैयाँ जति पुर्याउने पर्ने वाध्यता रहेको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकले अहिले ५ रुपैयाँभन्दा सानो दरका नोट छाप्दैन ।

बजारमा नोटको आपूर्ति गर्ने दायित्व राष्ट्र बैंकको हो । यसैकारण राष्ट्र बैंकले सबै बैंकहरुलाई सिक्का खरिद गर्न बाध्यकारी निर्देशन दिएको छ ।

‘सक्का कहाँ पाइन्छ भन्ने पनि सर्बसाधारणलाई हुदैन, राष्ट्र बैंकले नोटको आपूर्ति गर्ने पनि बैंक मार्फत नै हो, बैंकका सिक्का पाउने थाहा भयो भने सर्बसाधारणले बैंकमा गएर पनि साटेर सिक्का बोक्ने प्रचलन बढ्ट र ठगिने सम्भावना कम हुन्छ,’ निरौलाले भने ।

उनले काठमाडौं उपत्यकामा मात्रै दैनिक ७ लाख रुपैयाँ जतिको यस्तो कारोबार हुने गरेको अनौपचारिक अध्ययनले देखाएको जानकारी दिए ।

राष्ट्र बैंकले १ रुपैयाँ दरका ८ ड्रम (६ लाख रुपैयाँ बराबर) र २ रुपैयाँ दरका १० ड्रम (१२ लाख रुपैयाँ बराबर) को सिक्का खरिद गरेर आपूर्ति गर्न बैंकहरुलाई निर्देशन दिएको छ ।

राष्ट्र बैंकलाई सिक्का राख्ने ठाउँको अभाव
राष्ट्र बैंकसँग अहिले ठूलो परिमाणमा सिक्का रहेको बताइएको छ । राष्ट्र बैंकले यस्तो सिक्का सुन्धारमा रहेको टक्सार विभागमा राख्ने गरेको छ । २०७२ को भूकम्पको कारण सिक्का राखेको भवन भत्किएकोले व्यवस्थापनमा समस्या भएको बताइएको छ ।

यस्तै सरकारले अहिले धरहरा पुननिर्माणको कार्य अगाडि बढाउँदैछ । धरहरा पुननिर्माणको कार्यको लागि आसपासको क्षेत्र खाली गर्नुपर्ने वाध्यता पनि छ । सोही कारण पनि राष्ट्र बैंकले आफूसँग भएको सिक्का बैंकमार्फत आपूर्ति बढाएर त्यसको व्यवस्थापन गर्न लागेको हो ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, चैत १, २०७५ २०:४३