गाउँमा 'सिंह' आयो, 'दरबार' आएन

A+ A A-

स्थानीय तहमा जनप्रतिनिधि आएपछि हरेक ठाउँमा सडकको पहुँच पुगेको छ ।

सडकको पहुँच पुगेसँगै धेरै स्थानीयहरूलाई सहज भएको छ । सामान ओसारपसार गर्न पनि सवारीसाधनकै प्रयोग हुने गरेको छ । तर, डडेल्धुरामा भने ग्रामीण भेगमा सडकको पहुँच नहुँदा र भएका पनि कच्ची सडकका कारण सवारीसाधन नचल्दा समस्या हुने गरेको छ ।

कतिपय स्थानमा सडक पुगे पनि कच्ची सडक भएकाले पानी पर्न थाल्यो कि सवारी आवतजावत बन्द हुन्छ । सडक बन्द भएपछि स्थानीयहरूले खच्चड, घोडाकै भरमा सामान ढुवानी गर्ने गरेका छन् । डडेल्धुराका ग्रामीण भेगमा गाउँबाट बजारसम्म र बजारका उपभोग्य सामग्री गाउँसम्म लैजाने कार्य खच्चडबाटै भएको पाइन्छ ।

दैनिक उपभोग्य सामग्रीसँगै अन्य आवश्यक खाद्य पदार्थ पनि खच्चडकै सहारामा गाउँसम्म पुर्‍याउने गरेको स्थानीय व्यापारीले बताए । स्थानीय सर्वसाधारणहरू सुत्केरी अवस्था वा बिरामी हुँदा पिठ्यूँमा बोकेर, स्ट्रेचर वा घोडामा सडकछेउ वा स्वास्थ्य संस्थासम्म पुर्‍याउनुपर्ने अवस्था रहेको भागेश्वर गाउँपालिकाका स्थानीयको दु:खेसो छ ।

अन्य समयमा गाउँ सदरमुकामसम्म गाडीको सहजता भए पनि धेरैजसो दुर्गम लेकाली बस्तीहरूमा सडक पुर्‍याउन नसकिएको भागेश्वर गाउँपालिकाका अध्यक्ष कौशिलाकुमारी भट्टले बताइन् । पातलो बस्ती र दुर्गम स्थानको बसाइका कारण सडक लैजान धेरै खर्चिलो हुने उनको भनाइ छ ।

तर, उनीहरूको सहजताका लागि कतिपय स्थानसम्म सडक पुगेको भए पनि वर्षातका कारण सडक बिग्रँदा पुरानै साधनहरू अवलम्बन गर्नुपर्ने परिस्थिति आएको अध्यक्ष भट्टले बताइन् । भागेश्वरका दुर्गम गाउँजस्तै पीडा आलिताल गाउँपालिका र परशुराम नगरपालिकामा पनि रहेको छ ।

टाढाटाढा महाभारत र महाकाली किनार तथा छेउछाउका मानिसहरू खच्चड, घोडा र भेडाकै भरमा सामग्री ढुवानी गर्दछन् । उनीहरूलाई सदरमुकामसम्म पुग्न पनि दिनभरको बाटो हिँडेर आउनुपर्ने बाध्यता छ । परशुरामका बसौटी, कुर्ज्यानी, छेला कुँडाजस्ता दुर्गम गाउँहरूमा गाडीको पहुँच पुग्न सकेको छैन ।

तर, केही स्थानमा अहिले सडकबाटो पुर्‍याउने कार्य भइरहेको परशुरामका मेयर भीमबहादुर साउदले बताए ।

‘नगरपालिकाभित्रैका धेरै गाउँबस्ती पुग्न दिनभर हिँड्नुपर्छ,’उनले भने, ‘दुःख पर्दा उनीहरूले खच्चड घोडाकै साहारा लिनुपर्ने बाध्यता छ । अब चाँडै सडक बाटो पुर्‍याउने योजना बनाई अगाडि बढेका छौँ ।’

त्यसैगरी, आलिताल गाउँपालिकामा पनि धेरैजसाे बस्तीका मानिसहरू पसल तथा घरायसी सामग्री लैजानुपरे मानिस वा खच्चड कै भरमा बोकाउने गर्छन् । मजदुरीमा मानिसबाट ढुवानी गर्नुपर्ने वा खच्चड र घोडाको सहायताबाट सामान लैजानुपर्ने बाध्यता रहेको आलितालका स्थानीय रघुवीर धामीले बताए ।

‘माहाभारतको छेउसम्म गाडी पुगेको छैन । गाउँपालिका सदरमुकामसम्म पुग्न पनि ३/४ घण्टा हिँड्नुपर्ने हुन्छ,’ उनले भने, ‘नजिकका ग्रामिण क्षेत्रमा यायातका सवारीसाधन संचालन भए पनि वर्षातको पानीले बाटो बिगार्दा चाडपर्वमा खपत हुने सामग्री पनि खच्चडबाट नै बोगाउने गरेका छौँ ।’

गाडी नचल्दा खच्चड व्यवसायीले काम पाए

ग्रामीण भेगमा गाडी नचल्दा खच्चड व्यवसायीले काम पाएका छन् । अहिलेको समयमा डडेल्धुराका खच्चड व्यवसायीले बढी काम पाउने गरेको भागेश्वर गाउँपालिका–४, आरूकुडाका खच्चड व्यवसायी हरि भाटले बताए ।

वर्षा हुनेबित्तिकै जिल्लाका मुख्य सडकबाहेक ग्रामीण सडक अवरूद्ध हुने गरेका छन् । ग्रामीण सडक अवरूद्ध हुँदा ग्रामीण क्षेत्रमा दैनिक उपभोग्यदेखि अन्य सामग्री बोक्ने एक मात्र साधन खच्चड रहेकाे अर्का खच्चड व्यवसायी भीम ठगुन्नाले बताए ।

ग्रामीण बस्ती आलितालको भित्री सैन, कुर्जानी, भागेश्वरको वलडालगायतका क्षेत्रसम्म सामग्री ढुवानी गर्नका लागि खच्चडबाट दैनिक उपभोग्य सामग्री लैजाने गरेको खच्चड व्यवसायी बताउँछन् ।

खच्चडको माद्यमबाट सामग्री ढुवानी गर्दा पुर्‍याउनुपर्ने स्थानको दूरी हेरेर पैसा लिने गरेका छौँ । समान्यतया किलोको ७ रूपैयाँदेखि १० रूपैयाँसम्म लिन्छौँ,’ उनले भने, ‘डडेल्धुरामा एक दर्जन खच्चड व्यवसायी छौँ । सडक अवरूद्ध हुनेबित्तिक्कै हामीले रोजगारी पाउँछौँ ।’

१ सयभन्दा बढी खच्चड जिल्लाका दुर्गम ग्रामीण क्षेत्रमा दैनिक उपभोग्य सामग्रीदेखि अन्य सामग्री ढुवानी गर्न प्रयोग गरिन्छ । दैनिक उपभोग्य सामाग्रीहरूमा चामल, दाल, नुन, तेल, आटा जस्तै निर्माण सामाग्रीमा सिमेन्ट ढुवानीमा बढी खच्चड प्रयोग हुन्छ ।

अन्य समयमा सल्लाको खोटो बोक्ने काम पनि खच्चडबाट हुने गरेको व्यवसायी ठगुन्नाले बताए ।

यातायातका सवारी साधन संचालनमा आउन नसक्दा खच्चडबाट ढुवानी हुँदा दैनिक उपभोग्य सामग्रीको मूल्यवृद्धि पनि हुन्छ । सडक अवरूद्धसँगै यातायातका सवारीसाधन संचालनमा नआउँदा स्थानीय बासिन्दाले दैनिक उपभोग्य सामग्री पनि महँगो दरमा खरिद गर्न बाध्य छन् ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, फागुन ६, २०७६ १५:४३