कुरा गर्न मन भए नम्बर दिए हुन्छ नि !

A+ A A-

‘शङ्खमूल, नयाँ बानेश्वर, बबरमहल, माइतीघर । ओ, रत्नपार्क... रत्नपार्क ... ! ओ दाजु, शङ्खमूल जाने यता हो । ओ दिदी, अलिक भित्र छिर्नुहोस् न मान्छे हाल्नुप¥यो !

०००

माघको ठन्डी । कानमा कालो टप । मैलोले कटकटिएको पातलो ज्याकेट । खुट्टामा चप्पल । घाँटीमा मैलोको कत्लाले सङ्केत गर्छ– उनले ननुहाएको पनि वर्षौं भइसक्यो । जिङरिङ्ग परेको जुल्फी । गाडीको ऐनामा हेरेर आफ्नो जुल्फी हल्लाउँछन् अनि मुसुक्क मुस्कुराउँछन् ।

उनी हुन्, राजेश रम्तेल । राजेश ‘रत्नपार्क टु शङ्खमूल’, ‘शङ्खमूल टु रत्नपार्क’को एक माइक्रोका सहचालक हुन् ।

१० वर्षका राजेश माइक्रोको सहचालक भएको २ वर्ष भएछ ।

समय र परिस्थिति उनको वसमा चल्थ्यो भने उनी यतिबेला किताब र कापी बोकेर विद्यालयमा हुन्थे । उनको उमेरका साथी किताब, कापी र कलमको साथमा कक्षा कोठामा चिच्याइरहेका हुन्छन् ।

विडम्बना, राजेश ‘रात्नपार्क... रत्नपार्क... !’ भनेर चिच्याइरहेका छन् ।

हरेक दिन यसरी नै नचिच्याए उनको पेट खाली हुन्छ । बिहान, बेलुकाको पेटका लागि उनी यसरी नै हरेक दिन चिच्याउन विवश छन् । तर, उनको यो विवशता सुनिदिने स्वार्थी शहरमा कोही पनि छैनन् ।

साँझमा शङ्खमूलबाट रत्नपार्क जाँदा प्रायः म यही माइक्रोमा पर्छु । त्यही बालकको आवाज मेरो कानमा बजारिन्छ ।

मनमनै सोच्छु, ‘यो बालक सहचालक बन्नु रहर हो कि बाध्यता ?’

पूर्ण रूपमा शरीरको विकास पनि नभएको राजेश किन सहचालक बन्नुपरेको होला ? अनेकन प्रश्न मेरो मनमा उठे । प्रत्येक दिन त्यही गाडीमा आउने–जाने भएकाले राजेशले मलाई चिन्न थालेका थिए ।

एक दिन माइक्रोमा धेरै यात्रु थिएनन्, म अनि अरू २ जना मात्र थियौँ । सधैँजसो सिट भरिएपछि पनि उभ्याएर टन्नै यात्रु राख्ने राजेश थोरै यात्रु हुँदा निराश देखिन्छन् ।

त्यही मौकामा मैले राजेशलाई सोधेँ, ‘तिम्रो छुट्टी हुन्छ कि हुँदैन ?’

‘किन दिदी ? कुरा गर्न मन भए नम्बर दिए हुन्छ नि !’, उसले ‘नम्बर दिए हुन्छ नि’ भन्दा म अवाक् भएँ । केहीबेर मौन बसेँ ।

शङ्खमूलबाट गुडेको माइक्रो सिंहदरबार पुगेर ब्रेक लाग्यो । ब्रेक लाग्नुको कारण थियो– ‘ट्राफिक जाम ।’

सिंहदरबारलाई नै गिज्याइरहेको थियो राजेशको कुराले, जहाँबाट ऐन, कानुन बन्छ, भोका नाङ्गा जनताको भाग्य र भविष्यको फैसला हुन्छ । संविधानले शिक्षा बालबालिकाको नैसर्गिक अधिकार भनेको छ । बालबालिकालाई काममा लगाउनु अपराध हो । बालबालिकाको आधारभूत आवश्यकता पूरा गर्नु राज्यको दायित्व हो ।

तर, त्यसैको गेट अगाडि स्कुल जानुपर्ने बालक गाडीको ढोका ढक्ढक्याउँदै चिच्याइरहेको छ तर राज्य बेखबर जस्तै छ ।

माइक्रो सिंहदरबारबाट रत्नपार्कतर्फ तेर्सियो । रत्नपार्क नपुग्दै राजेश भोलि भेटेर कुरा गर्न राजी भए ।

भोलिपल्ट

रत्नपार्कको भीडभाड । मान्छे र सवारी साधनको कोलाहल । चिसो स्याँठमै आइपुगे, राजेश । सडकमै चियाको चुस्कीसँगै उनले आफ्नो कथाको पोको फुकाए । उनको कथा सुन्दै जाँदा गुलियो चिया पिउँदा पनि मन अमिलो हुन्थ्यो ।

राजेशको घर बर्दिवास रहेछ । गरिब परिवार । बुबा डकर्मी । आमा ंगाउँमै अर्कोको घरमा काम गर्ने । ३ वर्षकी एक बहिनी । कक्षा २ सम्म बर्दिवासमै उनले पढ्ने अवसर पाए । गरिबीका कारण उनले २ कक्षाभन्दा बढी पढ्न पाएनन् । त्यसपछि उनी पैसा काउन काठमाडौं छिरे ।

राजेश दुःखमा पनि खिस्स हाँस्छन् ।

काठमाडौं आएपछि उनका धेरै रात काठमाडौंका सडकमा रहेको विभिन्न प्रतीक्षालयमा बिते ।

उमेर पनि सानो । पढाइ पनि छैन । तैपनि कामको खोजीमा काठमाडौंमा भौँतारिन थाले उनी ।

अन्ततः उनले काम पाए, सहचालकको । दिनको ५ सय रुपैयाँ भत्ता । एक छाक खाना फ्री ।

त्यसपछि उनीसँगै उनका बुबा पनि काठमाडौं आए । शङ्खमूलमा उनीहरूको डेरा छ । महिनाको ७ हजार रुपैयाँ भाडा तिर्छन् डेराको । उनका बुबा डकर्मी, बिहान काममा गएपछि बेलुका मात्रै डेरामा फर्किन्छन् तर सधैँजसो रक्सी खाएर, टिल्ल परेर ।

उनी भने डेरामा कहिलेकाहीँ पुग्छन् किनकि धेरैजसो उनी साथीहरूसँगै गाडीमै सुत्छन् ।

२ वर्षमा राजेशले ३० हजार रुपैयाँ बचत पनि गरेका रहेछन् । घरको खाटमा च्यातिएको डस्नाभित्र लुकाएर राखेका रहेछन् त्यो पैसा ।
राजेश चियाको चुस्कीसँगै खुलेर भन्दै छन् ।

बुबा धेरै रक्सी पिउने । रक्सीको मातमा आमालाई पिट्ने । त्यसैले उनलाई बुबाको भन्दा आमा र बहिनीको माया धेरै लाग्छ । राजेशको सपना छ– आमालाई खुसी दिने र बहिनीलाई पढाउने । त्यसका लागि राजेश पैसा कमाउन चाहन्छन् ।

गाडी चलाएर पैसा कमाउने अनि विदेश जाने उनको सपना छ । तर, उमेर नपुगेकाले अहिले राजेश ‘खलासी’ बन्न नै विवश छन् । आफ्नो सपनामै हराउँछन्, राजेश ।

माइक्रोमा खलासी भनेर अरूले गिज्याउँदा राजेशको मन दुख्छ । पढेलेखेकाले नै उनलाई गिज्याउँदा आफू नपढे पनि शिक्षित रहेको अनुभूति गर्छन् राजेश ।

सुकिला कपडा लगाएका र मेकअप गरेकाहरूले भाडा दिँदा नछोए हुन्थ्यो जसरी दिन्छन् । कति यात्रुले ‘ओई केटा, पैसा ला । कपाल त खत्रा पालेछस्’ भनेर राजेशलाई घृणा गर्छन् । भाडा छुटका लागि जब विद्यार्थी कार्ड देखाउँथे अनि भन्थे, ‘डेट त बुझ्न सक्छस् नि केटो !’

त्यस्तो भन्दा र नक्कली कार्ड देखाउने कति यात्रुलाई उनले गाडीबाट ओरालेका पनि छन् । राजेश जुल्फी हल्लाउँदै मख्ख पर्छन् ।

राजेश काठमाडौंमा मज्जाले रमाइरहेका छन् । उमेर बढ्दै जाँदा उनका रहर पनि बढिरहेका छन् ।

‘अहिले पनि म माइक्रो फाँडी हान्न सक्छु तर के गर्नु, बच्चै छस् केटा भन्छन् ड्राइभरहरूले’, राजेशको आफ्नै शैली छ शब्द प्रयोगको पनि । आफ्नो हिम्मत देखाउँछन् उनी ‘फाँडी हान्न सक्छु’ भन्दै ।

‘तिमीलाई पढ्न मन लाग्दैन ?’, प्रश्न सोध्न नभ्याउँदै उनले भने, ‘यत्रो कुरा भनिसके अब के सोध्ने हो र ! पढेर पनि के गर्ने हो र ?’, प्रतिप्रश्न गर्दै राजेश मौन बस्छन् ।

राजेशले एकछिनपछि मौनता तोडे ।

‘मेरो गाडीमा बिहान ९–१० बजे गाडी चढ्नेहरू सब खत्रा देखिन्छन् । धेरै पढेको जस्तो । तर, क्या हेपेर बोल्छन् । त्यो छ नि माइतीघर, बबरमहलतिर झर्नेहरू लास्ट मातेका हुन्छन् यार !’

आफू हेपिएको भान राजेशलाई हुन्छ तर आफ्नो काममा उनी गर्व पनि गर्छन् ।

‘म सानो भएर, नपढेर होला, गरिब भएर होला, भाडा माग्दा नि बिल्ला हान्छन् । गाडीबाट झर्दा नि झर्केर बोल्छन् । त्यस्ताले पढ्नु भन्दा त बरु मै ठीक, हाम्रो ड्राइभर दाइ नै ठीक, सबैलाई हजुर हजुर भनेर बोल है बाबू भनेर त सिकाउनुहुन्छ ।’

शिक्षितहरुको व्यवहार देख्दा राजेश छक्क पर्छन् ।

जसले जे भने पनि मसक्क मस्किएर टार्ने राजेशको स्वभाव रहेछ । राजेश त प्रतिनिधि पात्र मात्र हुन्, राजेश जस्ता धेरै बालबालिका गाडीमा सहचालक छन् । बालबालिकाकालाई काममा लगाउनुहुँदैन भनेर पाँच तारे होटलमा ठूला–ठूला सभा सम्मेलन हुन्छज् । देशमा जनताका छोराछोरी राष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री बने तर राजेश जस्ता बालबालिका सडकमै चिच्याएको आवाज सुनिदिने कोही छैनन् ।

ड्राइभर बन्ने सपना बुनेका राजेशले पढ्ने अवसर पाउने हो भने भोलि देश चलाउने ड्राइभर पो बन्थे कि !

प्रकाशित मिति: शनिबार, माघ १८, २०७६ ०७:३९