नेकपा आचारसंहिताः महिनामा एक दिन वनभोज जानू, जन्मदिन घरमै मनाउनू

A+ A A-

सत्तारूढ दल नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी(नेकपा)ले घरमा सामूहिक रूपमा खाना खानुपर्नेदेखि लिएर कार्यकर्ताले घरबाहिर जन्मदिन मनाउन नपाउनेसम्मको प्रावधान राखेर कार्यकर्ताका लागि आचारसंहिता जारी गरेको छ ।

पार्टी सचिवालयले पारित गरेको आचारसंहितालाई पार्टीको विशेष परिपत्रमार्फत कार्यकर्तामाझ पुर्‍याइएको छ । पार्टी एकताको १९ महिनापछि नेता तथा कार्यकर्ताका लागि जारी १२ पृष्ठको परिपत्रमा बेग्लै आचारसंहिता उल्लेख छ ।

परिपत्रमा पार्टीमा गुटबन्दी गर्न नपाइने, मन मिल्ने, पोजिसन बनाउने, स्वार्थ समूह वा स्वार्थी तत्त्वहरूको झुण्ड निर्माण गरेर पार्टीमा विवाद सिर्जना गर्न नपाइने उल्लेख छ ।

संगठनात्मक कार्ययोजना नाम दिएको बुँदामा भनिएको छ, ‘पार्टीको आधिकारिक नीति र नेतृत्वका विरूद्ध गोप्य रूपमा समूह निर्माण गरी पार्टीलाई नकारात्मक रूपमा प्रभावित गर्ने क्रियाकलाप गुटबन्दी हो । यसले सही विचार कार्यक्रम र योजनालाई कार्यान्वयन गर्न अवरोध सिर्जना गर्दछ र व्यक्तिगत स्वार्थ पूरा गर्ने दुष्कार्यलाई प्रोत्साहन गर्दछ । यसलाई रोक्नुपर्छ ।’

घरमा सामूहिक भोजन

यो परिपत्रअनुसार अब नेकपाका सदस्य दुई ठाउँमा मात्र संगठित हुन पाउनेछन् । अहिलेसम्म नेकपाका नेता कार्यकर्ता तीन/चार ठाउँमा संगठित हुन्थे ।

परिपत्रको बुँदा (ङ) मा पार्टीका नेता कार्यकर्ता तथा सदस्यले पालना गर्नुपर्ने आचारसंहितामा नेकपाका सदस्यहरूले घरमा सामूहिक खाना खानुपर्ने उल्लेख छ । आचारसंहिताअनुसार अब नेकपाका कार्यकर्ताले दिनभर काम गर्नुपर्नेछ भने १६ वर्ष पुगेका घरका अन्य सदस्यसँग मिलेर छलफल गरी कार्यविभाजन गर्नुपर्नेछ ।

जन्मदिन घरमै

नेकपाका कार्यकर्ताले जन्मदिन मनाए पनि घरमा मात्र मनाउनुपर्नेछ । सार्वजनिक ठाउँमा जन्मदिन मनाउन पाउने छैनन् । आचारसंहितामा कुरीति, रूढिवादी संस्कार, भेदभाव, छुवाछुत र महिला हिंसा गर्नेलाई जनप्रतिनिधिमूलक निकायमा उम्मेदवार हुन नदिने उल्लेख छ ।

नेकपाका नेता कार्यकर्ताहरूले भ्रष्टाचार ,कमिसन, करछली, अनियमितताजस्ता अपराध गर्न नहुने उल्लेख छ । कुनै कार्यकर्ताले यस्तो कार्य गरेको थाहा पाउनेबित्तिकै सरकारलाई जानकारी गराउनुपर्ने कर्तव्य आचारसंहितामा तोकिएको छ ।

आचारसंहितामा पार्टीलाई आफ्नो कमाइबाट नियमित रूपमा सदस्यता शुल्क र लेबी बुझाउनुपर्ने उल्लेख छ ।

ज्येष्ठ नागरिकलाई काममा नलगाउनू

आचारसंहितामा बालबालिका, अशक्त र ज्येष्ठ नागरिकलाई काम लगाउनु हुँदैन र उनीहरूसित प्रेम, सहयोग र सद्भावपूर्ण व्यवहार गर्नुपर्ने उल्लेख छ ।

‘परिवारमा गालीगलौज, झगडा, भेदभाव र छुवाछुत पूर्ण रूपले अन्त्य गर्नुपर्छ । चाडपर्व र अन्य कामका लागि खर्च गर्दा मितव्ययी हुनुपर्छ । घरभित्र र बाहिर पनि महिलाप्रति सम्मान प्रकट गर्नुपर्छ,’ आचारसंहितामा भनिएको छ ।

ब्रतबन्ध गरभित्रै गर्नू, तँ नभन्नू

आचारसंहितामा अरूसँग बोलिने भाषा मर्यादित, सरल र मिठासपूर्ण बनाउनुपर्ने उल्लेख छ । ‘कसैलाई पनि हेला होचो, एकारान्त तथा तँ भन्न पूर्ण रूपले बन्द गर्नुपर्छ । छाेराछाेरीको विवाहलाई सरल मितव्ययी बनाउनुपर्छ । जन्मदिन, व्रतबन्ध, पास्नीजस्ता परम्परागत संस्कारलाई घरपरिवारमा मात्र सीमित गर्नुपर्छ,’ आचारसंहितामा भनिएको छ ।

पाँच वर्ष पुगेकालाई विद्यालय पठाउनू

आचारसंहितामा पाँच वर्ष पुगेका बालबालिकालाई अनिवार्य रूपमा विद्यालय पठाउनुपर्ने उल्लेख छ ।

महिनामा एक दिन वनभोज गर्नू

नेकपाले कार्यकर्ताका लागि जारी गरेको आचारसंहितामा महिनामा एक दिन गाउँ वा टोलका सबै परिवारका बीच वनभोज वा सहभोज गर्नुपर्ने उल्लेख छ । र, यस्ता कार्यक्रमहरूमा मद्यपान, धुम्रपान र छाडा व्यवहार गर्न प्रतिबन्ध नै लगाउनुपर्ने नियम बनाइएको छ । मनोरन्जनका निम्ति शुभकामना आदान–प्रदान, मेलमिलाप, सार्वजनिक महत्त्वका विषयमा छलफल, नाचगान, नाटक, प्रवचन आदि सञ्चालन गर्न भने आचारसंहिताले राेक लगाएको छैन ।

हेर्नुहोस् परिपत्र

विशेष परिपत्र –७
नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा), केन्द्रीय सचिवालयको २०७६ साउन ३१ मा सम्पन्न बैठकले संगठन विभागको प्रमुखमा कमरेड वामदेव गौतम र उपप्रमुखमा कमरेड जनार्दन शर्मालाई मनोनयन गरेको थियो । त्यसैगरी सचिवालयको २०७६ असोज २९ मा सम्पन्न बैठकले कमरेडहहरू अष्टलक्ष्मी शाक्य, भानुभक्त ढकाल र हरि अधिकारीलाई विभागको सदस्यमा मनोनित गरेको थियो ।

यसरी गठन भएको पाँच सदस्यीय संगठन विभागको मिति २०७६ असोज ३० मा सम्पन्न पहिलो बैठकले पार्टी नियमावलीमा संशोधन, संगठित सदस्यता नवीकरण, संगठनात्मक कामलाई गतिदिन तत्काल गर्नुपर्ने काम र पार्टीका नेता, कार्यकर्ता तथा सदस्यले पालन गर्नुपर्ने आचारसंहिता जस्ता विषयहरूमा कार्ययोजना तयार गरी केन्द्रीय सचिवालय समक्ष प्रस्तुत गरेको छ । २०७६ पुस १३ मा सम्पन्न केन्द्रीय सचिवालयको बैठकले संगठन विभागद्वारा प्रस्तुत उक्त कार्ययोजनालाई परिमार्जनसहित पारित गर्नुका साथै अत्यावश्यक विषयहरूमा महत्वपूर्ण निर्णयहरू गरेको छ । तत्सम्बन्धमा आवश्यक जानकारी एवं कार्‍यान्वयनका लागि यो विशेष परिपत्र–७ जारी गरिएको छ ।

(क) पार्टी नियमावलीमा संशोधन

पार्टी नियमावलीको परिच्छेद– ७, १३. ग) २४ मा निम्नानुसार संशोधन गर्ने र अनुमोदनका लागि केन्द्रीय कमिटीसमक्ष प्रस्तुत गर्ने :

क) को सुरूमा ‘पार्टीका सबै तहका कमिटी तथा’ भन्ने वाक्यांश थप्ने ।
ञ) को ‘स्थानीय’ भन्ने वाक्यांशको सट्टा ‘पार्टीका सबै तहका’ भन्ने वाक्यांश उल्लेख गर्ने । त्यही वाक्यको ‘नियमावली’ भन्ने वाक्यांश पछि ‘तथा राजनीतिक दल सम्बन्धी कानून’ भन्ने वाक्यांश थप्ने ।
ठ) पछि देहाय बमोजिम ‘ड), ढ), ण), त), थ)’ थप्ने :
ड) केन्द्रीय कमिटी मातहतका पार्टी कमिटीहरूमा समस्या उत्पन्न भई समाधान हुन नसकेको अवस्थामा सोको समाधान गर्न, पार्टीको विधान, नियमावली र संगठनात्मक सिद्धान्त बमोजिम कमिटीहरू संचालित भए/नभएको जाँचबुझ गर्न, पार्टी सदस्य तथा कमिटीहरूको चेतना, क्षमता र कामका बारेमा जानकारी लिन र सम्बन्धित कमिटी एवं पदाधिकारीहरूलाई आवश्यक सुझाव दिन कुनै पनि कमिटीको बैठकमा भाग लिन सक्ने ।
ढ) आवश्यकता अनुसार पार्टीद्वारा प्रत्यक्ष संचालित जनवर्गीय, सामुदायिक र अन्य संगठनहरूको अनुगमन, निरीक्षण र मूल्यांकन गरी सम्बन्धित संगठन तथा तिनका पदाधिकारीहरूलाई सुझाव दिन सक्ने ।
ण) केन्द्रीय कमिटी मातहतका कमिटी सदस्यहरूले पार्टी स्कूलद्वारा संचालित कक्षाहरूमा नियमित रूपमा भाग लिए वा नलिएको बारे जाँचबुझ गरी सम्बन्धित कमिटीका पदाधिकारीहरूलाई आवश्यक सुझाव दिन सक्ने ।
त) केन्द्रीय कमिटी मातहतका पार्टी कमिटी, संगठित सदस्य र सदस्यका लिखित गुनासा, उजुरी र सुझाव ग्रहण गर्न तथा आवश्यक कारवाहीका लागि सम्बन्धित कमिटीलाई सुझाव दिन सक्ने ।
थ) केन्द्रीय कमिटीका निर्देशनहरू पालना गर्ने ।

(ख) संगठित सदस्यता नवीकरण

निम्नानुसारको समय सिमा र कार्यविधिअनुरूप संगठित सदस्यता नवीकरण सम्पन्न गर्ने :

१. २०७५ जेठ २ सम्म कायम रहेका पार्टी सदस्यहरूलाई संगठित सदस्य मानी २०७६ चैत मसान्तभित्र संगठित सदस्यता नवीकरण सम्पन्न गर्ने ।

२. केन्द्रीय संगठन विभागले २०७५ जेठ २ सम्म कायम रहेका संगठित सदस्यको विवरण २०७६ माघ मसान्तभित्र सम्बन्धित प्रदेश कमिटी-उपत्यका विशेष कमिटी-सम्पर्क समन्वय कमिटीमार्फत जिल्ला कमिटी-विशेष जिल्ला कमिटी-प्रदेश सम्पर्क कमिटीलाई उपलब्ध गराउने । समग्र प्रवासको विवरण प्रवास समन्वय कमिटीलाई उपलब्ध गराउने ।

३. संगठित सदस्यता नवीकरण प्रयोजनका लागि जिल्ला कमिटीले प्रत्येक गाउँपालिकाको केन्द्र र नगरपालिकाको वडा केन्द्रमा संगठित सदस्यको विवरणसहित जिल्ला कमिटी सचिवालय सदस्यको संयोजकत्वमा ५ सदस्यीय कार्यदल खटाउने । उपत्यका विशेष कमिटी, सम्पर्क समन्वय कमिटी र प्रवास समन्वय कमिटीले आ–आफ्ने विशेषताअनुरूप संगठित सदस्ता नवीकरण केन्द्र तोक्ने र सचिवालय सदस्यको संयोजकत्वमा ५ सदस्यीय कार्यदल खटाउने ।

४. २०७५ जेठ २ सम्म कायम रहेका संगठित सदस्य स्वयम् उपस्थित भएर आवश्यक प्रमाण र २०७६ चैतसम्मको सदस्यता शुल्क तिरेको नगदी रसिद वा बैंक भौचरसहित संगठित सदस्यता नवीकरणका लागि कार्यदलसमक्ष निवेदन दिने ।

५. कार्यदलले केन्द्रीय संगठन विभागद्वारा उपलब्ध गराइएको विवरणमा नामावली समावेश भएको संगठित सदस्यको निवेदन मात्र ग्रहण/दर्ता गर्ने । निवेदकमध्ये योग्य ठहरिएका व्यक्तिको संगठित सदस्यता नवीकरण गर्न प्रस्ताव तयार गर्ने र जिल्ला कमिटी/विशेष जिल्ला कमिटी/जिल्ला सम्पर्क कमिटीसमक्ष प्रस्तुत गर्ने । जिल्ला कमिटी-विशेष जिल्ला कमिटी/जिल्ला सम्पर्क कमिटीले उक्त प्रस्तावको आधारमा संगठित सदस्यता नवीकरण सम्बन्धमा निर्णय गर्ने ।

६. जिल्ला कमिटी/विशेष जिल्ला कमिटी-जिल्ला सम्पर्क कमिटीले नवीकरण गरिएका संगठित सदस्यको विवरण र केन्द्रीय कमिटी तथा प्रदेश कमिटी/उपत्यका विशेष कमिटी/सम्पर्क समन्वय कमिटीको हक हिस्साको संगठित सदस्यता शुल्क प्रदेश कमिटी/उपत्यका विशेष कमिटी/सम्पर्क समन्वय कमिटीमा बुझाउने । प्रदेश कमिटी-उपत्यका विशेष कमिटी/सम्पर्क समन्वय कमिटीले आवश्यक छानवीन गरी संगठित सदस्यता नवीकरणसम्बन्धी जिल्ला कमिटी/विशेष जिल्ला कमिटी/जिल्ला सम्पर्क कमिटीको निर्णयलाई अनुमोदन गर्ने ।

विधानमा तोकिए बमोजिमको संगठित सदस्यता शुल्क केन्द्रीय लेखा शाखामा र संगठित सदस्यको विवरण केन्द्रीय संगठन विभागमा बुझाउने । समग्र प्रवासको हकमा प्रवास समन्वय कमिटीले संगठित सदस्यता नवीकरणसम्बन्धी निर्णय गर्ने । प्रवास समन्वय कमिटीले विधानमा तोकिए बमोजिमको संगठित सदस्यता शुल्क केन्द्रीय लेखा शाखामा र संगठित सदस्यको विवरण केन्द्रीय संगठन विभागमा बुझाउने ।

७. केन्द्रीय कमिटी, केन्द्रीय आयोगहरू, केन्द्रीय सल्लाहकार परिषद्, केन्द्रीय ज्येष्ठ कम्युनिस्ट मञ्च, केन्द्रीय विभागहरू र केन्द्रीय कार्‍यालयका पदाधिकारी तथा सदस्यहरूको संगठित सदस्यता नवीकरण केन्द्रीय संगठन विभागको कार्‍यालयले गर्ने ।

८. प्रदेश कमिटी र प्रदेशका सल्लाहकार परिषद्, ज्येष्ठ कम्युनिस्ट मञ्च, विभागहरू र प्रदेश कार्‍यालयका पदाधिकारी तथा सदस्यहरूको संगठित सदस्यता नवीकरण प्रदेश कमिटीको कार्‍यालयले गर्ने ।

९. जिल्ला कमिटी र जिल्लाका सल्लाहकार परिषद्, ज्येष्ठ कम्युनिस्ट मञ्च, विभागहरू र जिल्ला कार्‍यालयका पदाधिकारी तथा सदस्यहरूको संगठित सदस्यता नवीकरण जिल्ला कमिटीको कार्‍यालयले गर्ने ।

१०. संगठित सदस्यको अभिलेखको छापाप्रति र डिजिटल प्रति तयार गर्ने ।

११. केन्द्रीय संगठन विभागले संगठित सदस्यको अभिलेख अद्यावधिक गरी नवीकृत संगठित सदस्यलाई संगठित सदस्यता नम्बर प्रदान गर्ने ।

१२. केन्द्रीय संगठन विभागमा अद्यावधिक गरिएको संगठित सदस्यको अभिलेखको प्रमाणित प्रतिलिपी सम्बन्धित प्रदेश कमिटी-उपत्यका विशेष कमिटी-सम्पर्क समन्वय कमिटी-प्रवास समन्वय कमिटी, जिल्ला कमिटी-विशेष जिल्ला कमिटी/जिल्ला सम्पर्क कमिटी, ईलाका कमिटी, पालिका कमिटी, शाखा कमिटी, वडा कमिटी, प्रारम्भिक कमिटीलगायत सबै तहका पार्टी कमिटीमा पठाउने ।

१३. नवीकृत संगठित सदस्यको विवरणमा निम्न विषयहरू उल्लेख गर्ने : नाम, ठेगाना, जन्ममिति, सदस्यता प्राप्त मिति, वर्ग, लिङ्ग, जाति समूह, शैक्षिक योग्यता, पेसा, कैफियत ।

१४. केन्द्रीय संगठन विभागबाट संगठित सदस्यता नम्बर उल्लेख गरिएको विवरण प्राप्त भएपछि संगठित सदस्यलाई जिल्ला कमिटी/विशेष जिल्ला कमिटी-जिल्ला सम्पर्क कमिटीको अध्यक्षद्वारा प्रमाणित गरिएको संगठित सदस्यता–पत्र प्रदान गर्ने । प्रवासको हकमा प्रवास समन्वय कमिटीको अध्यक्षद्वारा प्रमाणित गरिएको संगठित सदस्यता–पत्र प्रदान गर्ने ।

१५. संगठित सदस्ता नवीकरणका लागि निवेदन पत्र, संगठित सदस्यको विवरण फारम र नगदी रसिदको नमुना अनुसूचीमा संलग्न गरिएको छ । संगठित सदस्यता–पत्र केन्द्रीय कार्‍यालयबाट उपलब्ध गराइनेछ ।

१६. संगठित सदस्यता नवीकरणसम्बन्धी सम्पूर्ण कार्यको अनुगमन, संयोजन र नेतृत्व केन्द्रीय संगठन विभागले गर्ने ।

(ग) संगठनात्मक कार्ययोजना

पार्टीका प्रदेश कमिटी/उपत्यका विशेष कमिटी/सम्पर्क समन्वय कमिटी/प्रवास समन्वय कमिटी र जिल्ला कमिटी/विशेष जिल्ला कमिटी/जिल्ला सम्पर्क कमिटीहरूले आ–आफ्नो तहमा एक महिनाभित्र संगठन विभाग गठन गर्ने र निम्नानुसारको कार्ययोजना निर्माण गरी कार्‍यान्वयन गर्नेः

१. पार्टीका प्रदेश कमिटी/उपत्यका विशेष कमिटी/सम्पर्क समन्वय कमिटी/प्रवास समन्वय कमिटीले आफ्नो कमिटीका पदाधिकरी तथा सदस्य संख्या र उनीहरूको विवरण तयार गर्ने । जिल्ला कमिटी र सो अन्तरगत हालसम्म निर्माण भएका पार्टी कमिटी र तिनमा संगठीत सदस्यहरूको विवरणसहितको प्रतिवेदन २०७६ चैत मसान्तभित्र केन्द्रीय संगठन विभागमा उपलब्ध गराउने ।

२. संगठित सदस्यको नवीकरण कार्य सम्पन्न भएपछि कमिटीविहीन संगठित सदस्यहरूलाई २०७७ असार मसान्तसम्ममा पार्टी कमिटी, निकाय वा विभागमा संगठित गर्ने ।

३. सबै तहका पार्टी कमिटीले आफ्नो कमिटीका पदाधिकारी तथा सदस्यहरूको व्यक्तिगत विवरण तथा मूल्याङ्कन फाईल खडा गर्ने । उक्त फाईलमा निजको व्यक्तिगत विवरण, कार्यसम्पादनको प्रभावकारिता र अनुशासनको पालनाजस्ता विषयहरूमा सम्बन्धित कमिटीको अर्धवार्षिक मूल्यांकन संलग्न गर्ने । सम्बन्धित पदाधिकारी वा सदस्यले जिम्मेवारीअनुरूप अभिलेख राख्ने । केन्द्रीय संगठन विभागले मूल्याङ्कन फर्म तयार गरी प्रदेश, जिल्ला, पालिकालगायत सबै तहका पार्टी कमिटी समक्ष पठाउने ।

४. पार्टी स्कूल विभागसँगको समन्वयमा प्रदेश कमिटी-उपत्यका विशेष कमिटी-सम्पर्क समन्वय कमिटी/प्रवास समन्वय कमिटी र जिल्ला कमिटी/विशेष जिल्ला कमिटी/जिल्ला सम्पर्क कमिटीको योजनामा आ–आफ्नो कार्यक्षेत्र अन्तर्गतका सबै तहका पार्टी कमिटीका पदाधिकरी तथा सदस्य र संगठित सदस्यहरूलाई पार्टीको विधान, राजनीतिक प्रतिवेदन तथा माक्र्सवाद–लेनिनवादका आधारभूत ज्ञानमा आधारित प्रशिक्षण दिने । प्रशिक्षण कार्यक्रमको अन्तमा सहभागीहरूलाई परीक्षामा सामेल गर्ने ।

५. पार्टीको आधिकारिक नीति र नेतृत्वका विरूद्ध गोप्यरूपमा समूह निर्माण गरी पार्टीलाई नकारात्मक रूपमा प्रभावित गर्ने क्रियाकलाप गुटबन्दी हो । गुटबन्दीले सही विचार, कार्यक्रम र योजनालाई कार्‍यान्वयन गर्नमा अवरोध सिर्जना गर्दछ र व्यक्तिगत स्वार्थ पुरा गर्ने दुश्कार्यलाई प्रोत्साहन गर्दछ । पार्टीमा अराजकता र अनुशासनहीनता सिर्जना गर्दछ र पार्टीलाई असफल बनाउँछ ।

त्यसैले कम्युनिस्ट पार्टीमा गुटबन्दीलाई क्यान्सर जत्तिकै खतरनाक रोग मानिन्छ । नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) को काँधमा जनताको जनवाद कार्‍यान्वयन गर्ने, नेपाली जनता र राष्ट्रलाई विकसित देशको समकक्ष पुर्‍याउने र नेपाली विशेषताको समाजवाद निर्माण गर्ने जिम्मेवारी आएको छ । यसकै निम्ति दुई ठूला पार्टीका बीच एकीकरण भएको हो र नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) निर्माण गरिएको हो ।

गुटबन्दी हावी भयो भने पार्टीले आफ्नो जिम्मेवारी पुरा गर्न सक्दैन । पार्टीमा गुटबन्दीपूर्ण क्रियाकलाप बढ्न नदिन कमिटीका पदाधिकारीले वैधानिक व्यवस्था बमोजिम प्रस्ताव तयार गर्ने, निर्धारित समयमा पार्टी कमिटीको बैठक बस्ने, बैठकमा प्रत्येक सदस्यलाई खुलस्त रूपमा विचार व्यक्त गर्न दिने, बैठकमा व्यक्त विचारको आधारमा कसैप्रति कुनै किसिमको असमान व्यवहार नगर्ने, व्यक्तिको योग्यता र पार्टी कामको आवश्यकताको बीचमा सन्तुलन हुनेगरी जिम्मेवारी निर्धारण गर्नेजस्ता कुरामा ध्यान दिनुपर्दछ । सबै तहका कमिटी र समस्त पार्टीलाई वैधानिक व्यवस्था, स्थापित पद्धति र संस्थागत निर्णयका आधारमा परिचालित गर्नुपर्दछ ।

त्यसैगरी, कुनै पनि कमिटीको पदाधिकारी वा सदस्यले पार्टीको नीति, निर्णय वा नेतृत्वका विरूद्ध अनुकूलका पात्रहरूको खोजी गर्ने, उनीहरूलाई पार्टीको वैधानिक व्यवस्था विपरीत भेला, बैठक वा समानान्तर गतिविधिमा उतार्ने, कमिटी प्रणालीलाई चुनौति दिँदै मन मिल्नेहरूको बैठक बस्ने र पोजिसन बनाउने, स्वार्थ समूह वा स्वार्थी तत्वहरूको झुण्ड निर्माण गरेर पार्टीमा दबाव सिर्जना गर्ने, पार्टी निर्णयको विरूद्ध सार्वजनिक रूपमा चुनौती दिने वा अवज्ञा गर्नेजस्ता स्वेच्छाचारी, अनुशासनहीन, स्वार्थी र पार्टीहीत विपरीतका क्रियाकलापलाई कडाइका साथ रोक्नुपर्दछ । त्यस्तो क्रियाकलापको नेतृत्व गर्ने वा संलग्न हुने पात्रलाई अनुशासनको दायरामा ल्याउनुपर्दछ ।

निष्कर्षमा भन्दा, हामीले पार्टीमा संस्थागत निर्णय, निर्णयको प्रभावकारी कार्‍यान्वयन, गुटबन्दी निर्मूलन र उद्देश्यकेन्द्रित एवं अनुसाशित पार्टी निर्माणमा जोड दिनुपर्दछ । गुटबन्दीको स्रोत माथि हुनाले त्यसलाई अन्त्य गर्न पनि माथिबाटै प्रभावकारी कदम चाल्नुपर्छ ।

(घ) एकीकरणका बाँकी काम र समस्याहरूको समाधान

पार्टी एकीकरणका बाँकी काम र उत्पन्न समस्याहरूको समाधानका सम्बन्धमा निम्नानुसार गर्ने :

१. विभागका प्रमुख तथा उपप्रमुखहरूले आ–आफ्ना विभागका सदस्यका लागि नाम सिफारिस गर्ने । यसरी सिफारिस गर्दा हिजो विभागमा रहेका, पार्टी काममा महत्वपूर्ण योगदान गरेका र सम्बन्धित विषयका विज्ञ–विशेषज्ञहरूलाई प्राथमिकता दिने । सचिवालयले सिफारिसको औचित्य हेरिकन उपयुक्त निर्णय गर्ने ।

२. उपत्यका विशेष कमिटीका इञ्चार्ज, सहइञ्चार्ज र अध्यक्ष, सचिव कमरेडहरूले उपत्यका विशेष कमिटी सदस्यका लागि नाम सिफारिस गर्ने । यसरी सिफारिस गर्दा हिजो कमिटीमा रहेका, पार्टी काममा महत्वपूर्ण योगदान गरेका कमरेडहरूलाई प्राथमिकता दिने । सचिवालयले सिफारिसको औचित्य हेरिकन उपयुक्त निर्णय गर्ने ।

३. उपत्यका विशेष कमिटी इञ्चार्ज, सहइञ्चार्ज र अध्यक्ष, सचिव कमरेडहरूले मातहतका विशेष जिल्ला कमिटीका लागि सदस्यहरूको नामावली तय गर्ने, कार्‍यान्वयन गर्ने र विशेष कमिटीको बैठकमा अनुमोदनका लागि प्रस्तुत गर्ने ।

४. पार्टी विधानले एउटा व्यक्तिलाई बढीमा दुई तहमा संगठित हुन अनुमति दिएको छ । तर कतिपय स्थानमा एउटा व्यक्ति केन्द्र, प्रदेश र जिल्लामा संगठित भएको पाइएको छ । विधानको व्यवस्था प्रभावकारी रूपमा कार्‍यान्वयन गर्ने, यस प्रयोजनका लागि सम्बन्धित व्यक्तिलाई छनोटको सुविधा दिने ।

५. कुनै पनि कमिटीको इञ्चार्ज, सहइञ्चार्ज सो कमिटीका सदस्य हुँदैन । तर तल्लो कमिटीको इञ्चार्ज र सहइञ्चार्ज माथिल्लो कमिटीको सदस्य हुनसक्छ । त्यसर्थ,

प्रदेश कमिटीको इञ्चार्ज, सहइञ्चार्जको जिम्मेवारीमा रहेको केन्द्रीय कमिटीको सदस्य प्रदेश कमिटीको सदस्य नहुने तर जिल्ला कमिटीको इञ्चार्ज, सहइञ्चार्जको जिम्मेवारीमा रहेको केन्द्रीय कमिटीको सदस्य भने प्रदेश कमिटीको सदस्य हुने । प्रदेश कमिटीको अध्यक्ष र सचिवको जिम्मेवारीमा रहेको केन्द्रीय कमिटीको सदस्यबाहेक केन्द्रीय कमिटीको अन्य सदस्य प्रदेश कमिटीको सचिवालय वा कार्‍यालयमा नरहने ।
जिल्ला कमिटीको इञ्चार्ज, सहइञ्चार्जको जिम्मेवारीमा रहेको केन्द्रीय कमिटी वा प्रदेश कमिटीको सदस्य जिल्ला कमिटीको सदस्य नरहने । जिल्ला कमिटीको अध्यक्ष र सचिवको जिम्मेवारीमा रहेको प्रदेश कमिटीको सदस्यबाहेक प्रदेश कमिटीको अन्य सदस्य जिल्ला कमिटीको सचिवालय वा कार्‍यालयमा नरहने ।

६. केन्द्रीय कमिटीले प्रदेश कमिटीको सिफारिसमा रिक्त भएका जिल्ला कमिटीका अध्यक्ष र सचिवको पदपूर्ति गर्ने ।

७. एकीकरणको क्रममा कतिपय जिल्लामा आन्तरिक अन्तरविरोध एवं समस्या उत्पन्न भएर कमिटी नै बन्न नसकेको वा बनाइएका कमिटीहरूको पनि सपथग्रहण सम्पन्न हुननसकेको जानकारी प्राप्त भएको छ । त्यस्ता जिल्लाहरूको यथार्थ स्थिति बुझी समस्या समाधान गर्ने जिम्मेवारी केन्द्रीय संगठन विभागलाई दिइएको छ । संगठन विभागले यो जिम्मेवारी समयमै प्रभावकारी रूपमा सम्पादन गर्ने ।

(ङ) पार्टीका नेता, कार्यकर्ता तथा सदस्यले पालन गर्नुपर्ने आचारसंहिता

हामीलाई इतिहासले जनताको जनवाद कार्‍यान्वयन गर्ने, समृद्धि हासिल गर्ने र समाजवाद निर्माण गर्ने ऐतिहासिक जिम्मेवारी प्रदान गरेको छ । हामी सही नीति र प्रभावकारी संगठनात्मक प्रबन्धका साथ अघि बढेका छौं । यसका लागि पार्टीका नेता, कार्यकर्ता र सदस्यहरूले निम्नानुसारको आचारसंहिता पालन गर्न जरूरी छ :

१. प्रत्येक पार्टी सदस्यले श्रमप्रति आस्था र श्रमजीवीप्रति सम्मान प्रकट गर्नुपर्छ । उनीहरू जुनसुकै प्रकारको श्रमीक बन्न तयार हुनुपर्छ । आफुले गरेको श्रमबाट आर्जित कमाइबाट राज्यलाई कर तिर्नु र जीवन निर्वाह गर्नुपर्छ । पार्टीलाई आफ्नो कमाइबाट नियमित रूपमा सदस्यता शुल्क र लेबी बुझाउनुपर्छ ।

२. सबै तहका नेता, कार्यकर्ता र सदस्यले आफ्नो परिवारमा श्रमप्रति आस्था र श्रमजीवीप्रति सम्मान प्रकट गर्ने भावना विकास गर्नुपर्छ । बेलाबेलामा परिवारका सदस्यहरू सबै जुटेर पारिवारिक बैठक बसी हार्दिकपूर्ण वातावरणमा सबैले सबैलाई सल्लाह, सुझाव दिने र आलोचना गर्ने स्थिति निर्माण गुर्नपर्छ । १६ वर्ष पुगेका परिवारका सबै सदस्यहरूका बीच दिनभरि गर्नुपर्ने घरका कामहरू सम्पन्न गर्न कार्यविभाजन गर्नुपर्छ । कार्यविभाजन गर्दा सबभन्दा अफ्ठेरो काम आफूले लिनुपर्छ ।

परिवारका सदस्यहरू सबैसँगै बसेर खाना खानुपर्छ । बालबालिका, अशक्त र ज्येष्ठ नागरिकलाई काम लगाउनुहुँदैन र उनीहरूसित प्रेम, सहयोग र सद्भावपूर्ण व्यवहार गर्नुपर्छ । परिवारमा गालीगलौज, झगडा, भेदभाव र छुवाछूत पूर्णरूपले अन्त्य गर्नुपर्छ । चाडपर्व र अन्य कामका लागि खर्च गर्दा मितव्ययी हुनुपर्छ । घरभित्र र बाहिर पनि महिलाप्रति सम्मान प्रकट गर्नुपर्छ ।

परिवारका सदस्य र अरूसँग बोलिने भाषा मर्‍यादित, सरल र मिठासपूर्ण बनाउनुपर्छ । कसैलाई पनि हेलाहोचो, एकारान्त तथा तँ भन्न पूर्णरूपले बन्द गर्नुपर्छ । छोरी, छोराको विवाहलाई सरल मितव्ययी बनाउनुपर्छ । जन्मदिन, ब्रतबन्ध, पास्नीजस्ता परम्परागत संस्कारलाई घरपरिवारमा मात्र सीमित गर्नुपर्छ ।

३. सकेसम्म घरका सबै काम आफ्नै परिवारका सदस्यहरूको सहयोगमा सम्पन्न गर्नुपर्छ । नसक्ने अवस्थामा मात्र बाहिरबाट सहयोगी राख्नुपर्छ । सहयोगीलाई सम्मानजनक पारिश्रमिकको व्यवस्था गर्नुपर्छ । आफूले काम गरिरहेको अवस्थामा नै सहयोग लिनेगरी काममा लगाउनुपर्छ । खानपिन, बस–उठ गर्दा कुनै किसिमको भेदभाव नहुनेगरी परिवारका अन्य सदस्यहरूसँग गरिने व्यवहारसरह सम्बन्ध विकास गर्नुपर्छ । बालबालिकालाई घरेलु श्रमिकका रूपमा राख्नुहुँदैन ।

४. पार्टी सदस्यले आफूमा व्यक्तिवादी, स्वार्थी भावना विकसित हुन नदिन कुनै किसिमको व्यवसाय वा उद्योग संचालन गर्दा सकेसम्म सामूहिक नेतृत्वमा संचालन गर्नुपर्छ । उनीहरूले संचालन गर्ने व्यवसायमा संलग्न श्रमजीवीहरूलाई न्यूनतम रूपमा पनि कानूनबमोजिमको पारिश्रमिक र सुविधा र सम्मानपूर्ण व्यवहार गर्नुपर्छ ।

५. समाजमा रहेका कुरिती, रूढीवादी संस्कार, भेदभाव, छुवाछूत र महिला माथि हुने हिंसाका विरूद्ध सधैँ खडा हुनुपर्छ । त्यस किसिमका गलत व्यवहार अन्त्य गर्न सांस्कृतिक सचेतना अभियान संचालन गर्न सधैँ प्रयत्न गर्नुपर्छ । कुनै पनि पार्टी सदस्यले महिला हिंसा र छुवाछूतपूर्ण व्यवहार गरेको प्रमाणित भएमा तुरून्तै पार्टीबाट निष्काशन गर्नुपर्छ र त्यस्तो व्यक्तिलाई जनप्रतिनिधिमूलक निकायमा उम्मेद्वार बन्न बन्देज लगाउनुपर्छ ।

६. पाँच वर्ष पुगेका बालबालिकालाई अनिवार्य विद्यालय पठाउनुपर्छ । घरमा सिक्ने सिकाउने उपयुक्त वातावरण सिर्जना गरी हुर्काउनुपर्छ ।

७. पार्टी सदस्यले नेपालको संविधान र प्रचलित कानूनलाई निःशर्त पालना गर्ने र कानून बमोजिम कर तिर्ने आचरणको विकास गर्नुपर्छ । ऋण, सापटी वा आर्थिक लेनदेनमा विचार पुर्‍याएर काम गर्नुपर्छ । भ्रष्टाचार, कालोबजारी, गैरकानूनी कमिशन, करछली, अनियमितताजस्ता अपराध नगर्ने, गर्न नदिने तथा आफुसँग प्राप्त सूचना सरकारलाई उपलब्ध गराउने कर्तव्य निर्वाह गर्न नमूना बन्नुपर्छ ।

८. समाजवादी संस्कृतिको आधार सामूहिक जीवन प्रणाली हो । सामूहिक जीवनको सुरूवात परिवारबाट हुन्छ । तर परिवारमा मात्र आधारित हुने हो भने परिवारका निम्ति मात्र सोच्ने र काम गर्ने स्वार्थी प्रवृत्तिको विकास हुन्छ । उत्पादनमा सामूहिकता, वितरणमा सामूहिकता र उपभोगमा पनि सामूहिकता कायम गर्न सकियो भने सामूहिक जीवन प्रणाली विकास गर्न सकिन्छ ।

त्यसर्थ, महिनामा एक दिन गाउँ वा टोलका सबै परिवारजनका बीच बनभोज वा सहभोज गर्नुपर्दछ र सामूहिक भावना सिर्जना गर्नुपर्दछ । त्यस्ता कार्यक्रमहरूमा मद्यपान, धुम्रपान र छाडा व्यवहार गर्न प्रतिबन्ध नै लगाउनुपर्छ । मनोरन्जनका निम्ति शुभकामना आदान–प्रदान, मेलमिलाप, सार्वजनिक महत्वका विषयमा छलफल, नाचगान, नाटक, प्रवचन
आदि संचालन गर्नुपर्छ ।

९. प्रत्येक सदस्यले आफ्नो दैनिकीमा सादा जीवन र उच्च विचारलाई प्राथमिकतामा राख्नुपर्छ । आफूले मात्र होइन आफ्नो परिवार, गाउँ, टोल, सहरबजार, स्कूल, कलेज सबै ठाउँ र संस्थानहरूमा यस किसिमको जीवनशैलीका निम्ति प्रोत्सोहन गर्नुपर्छ । आफ्नो जीवनलाई सधैं जनताबीच खुल्ला किताब जस्तै राख्न प्रयत्न गर्नुपर्छ ।

१०. समाजमा रहेका कुरिती, कुसंस्कार र अन्धविश्वासजस्ता चलन समाप्त गर्न अग्रगण्य भूमिका खेल्नुपर्छ । समाजबाट बालविवाह, बहुविवाह, दाइजो, बोक्सी, छाउपडी, उचनीचि, छुवाछुत, जातपात र जातिभेद जस्ता कुसंस्कार र कुरिती अन्त्य गर्न सक्रियतापूर्वक लाग्नुपर्छ । यस किसिमका दुश्कार्यबाट आफूलाई सुधार गर्न नचाहने तथा दुरूत्साहन गर्नेलाई कानूनबमोजिम सँजायको भागीदार बनाउन सहयोग गर्नुपर्छ ।

११. उपरोक्त आचारसंहिता कार्‍यान्वयन गर्ने र गराउने जिम्मेवारी सबै पार्टी कमिटीहरूको हो । मुख्य जिम्मेवारी केन्द्रीय कमिटी, प्रदेश कमिटी र जिल्ला कमिटीको हो । पार्टीको सिद्धान्त, कार्यक्रम, नीति र विधान, नियमावली, निर्णय तथा आचारसंहिता पालना गर्नु प्रत्येक पार्टी सदस्यको कर्तव्य हो । यसको पालना नगर्ने तथा पटक–पटक सचेत गराउँदा पनि नसुध्रने सदस्यलाई कानूनसंग सम्बन्धित सवालमा कानून बमोजिम, पार्टी अनुशासनसँग सम्बन्धित सवालमा पार्टी विधान, नियमावली र निर्णय बमोजिम कारवाही गर्नुपर्दछ ।

कमरेडहरू, झट्ट हेर्दा प्राविधिक जस्तो लाग्ने यी निर्णयहरू पार्टीले झेलिरहेका राजनीतिक तथा संगठनात्मक समस्याहरूको समाधानका लागि महत्वपूर्ण छन् । त्यसर्थ आउनुहोस्, पार्टीलाई गतिशील र अभिभारा बहन गर्नका लागि समर्थ तुल्याउन उपरोक्त निर्णयहरूको प्रभावकारी कार्‍यान्वयनमा सक्रियतापूर्वक जुटौं ।

हार्दिक क्रान्तिकारी अभिवादनसहित !

प्रकाशित मिति: सोमबार, माघ ६, २०७६ १४:२२