दुरुत्साहनका मुद्दा झुटा ठहरिँदै, सफाइ पाउँदै प्रतिवादी

A+ A A-

कैलालीको गौरीगंगा नगरपालिका–५ घर भएका २९ वर्षीय रामबहादुर कलेलविरुद्ध कैलाली जिल्ला अदालतमा २३ जेठमा आत्महत्या दुरुत्साहनसम्बन्धी मुद्दा दर्ता भयो ।

पछि जाहेरवाला पक्षले नै आवेगमा आएर मुद्दा दर्ता गरेको भनी बयान दिएपछि उनी अदालतबाट सफाइ पाएर रिहा त भए तर त्यसकै कारण उनले ५ असोजमा तीन वर्षीया छोरीसहित आत्महत्या गरे ।

दुरुत्साहनको कानुनी व्यवस्था भएपछि अदालतमा आवेगमा आएर मुद्दा दर्ता हुने क्रम बढेको जिल्ला अदालत कैलालीका स्रेस्तेदार भुवन गिरीले बताए ।

उनले भने, ‘जिल्ला अदालतबाट भएको फैसलाको परिणाम हेर्दा अहिलेसम्म त प्रमाण त्यति मजबुत छैन । अर्थात् तत्काल आवेगमा आएर मुद्दा दिएको पुष्टि हुन आउँछ ।’

उनले थपे, ‘यो फैसलाचाँहि अन्तिम फैसला होइन । जिल्ला अदालतले गरेको फैसलामाथि पनि प्रतिवादीले सफाइ पाएको अवस्थामा सरकारी वकिलले पुनरावेदन गर्न सक्ने अवस्था छ । त्यो गर्दा उच्च अदालत त्योभन्दा पनि माथि सर्वोच्च अदालत गइसकेपछि त्यो फैसलाको परिणाम के हुन्छ ? अहिले भन्न सक्ने अवस्था छैन ।’

आत्महत्या दुरुत्साहनको कानुन लागू भएयता कैलाली जिल्ला अदालतमा त्यससम्बन्धी २० वटा मुद्दा दर्ता भएका छन्, जसमा छवटा फैसला भए भने १४ वटा फैसला हुन बाँकी छन् ।

फैसला भएका सबै मुद्दामा प्रतिवादीले सफाइ पाएको स्रेस्तेदार गिरीले जानकारी दिए ।

उनले भने, ‘फैसला भएका मुद्दामा प्रतिवादीले सफाइ पाएको अवस्था छ । जिल्ला अदालतको फैसलासम्मको अवस्था हेर्दा तत्काल कसैले आवेगमा आएर उजुरी दिने र अनुसन्धानको दायरामा ल्याउँदा प्रतिवादीले सफाइ पाइरहेको उनी बताउँछन् ।

मुलुकी अपराधसंहिता लागू भएपछि २०७४ सालमा मुद्दा दर्ताको चाप कम रहे पनि चालू आर्थिक वर्षको हालसम्म १२ वटा मुद्दा दर्ता भएका छन् ।

स्रेस्तेदार गिरी भन्छन्, ‘अदालतमा गत आर्थिक वर्ष २०७५/७६ मा ८ मुद्दा दर्ता भएकोमा सातवटा मुद्दा फैसला हुन बाँकी छन् । फैसला भएको उक्त एउटा मुद्दामा पनि प्रतिवादीले सफाइ पाए ।’

यस्तै, चालू आर्थिक वर्ष २०७६/०७७ मा नयाँ १२ वटा मुद्दा दर्ता भएका छन् । गिरीले भने, ‘गत वर्षको जिम्मेवारी सरेर आएका सातवटा मुद्दामध्ये यो वर्ष २ र गत वर्षका ३ गरी ५ थान मुद्दाको फैसला भइसकेको अवस्था छ । अब १४ वटा मुद्दाको फैसला हुन बाँकी छ ।’

आत्महत्या दुरुत्साहनले घरेलु हिंसा वा कसैलाई आत्महत्या दुरुत्साहन गर्न कम गरे पनि आवेगमा आएर अरूलाई दुःख दिने नियतले अदालतमा झुटा मुद्दा दर्ता गर्ने बढेको अधिवक्ता वीरबहादुर जेठाराको भनाइ छ ।

उनले भने, ‘विशुद्ध आत्महत्या गरेको मान्छेलाई पनि दुरुत्साहन गर्‍यो भन्दै मुद्दा आउन थालेका छन् । तर अनुसन्धान गर्दा सफाइ पाइरहेको अवस्था छ । दुःख दिने नियतले मुद्दा आइरहेका छन् । दुरुत्साहन घरेलु हिंसालाई न्यूनीकरण गर्नेगरी आएको विषय हो । त्यो किसिमले अनुसन्धान गर्न सक्नुपर्दछ ।’

मुलुकी अपराधसंहिता २०७४ को दफा १८४ को २ मा आत्महत्या दुरुत्साहन गर्ने व्यक्तिलाई ५ वर्षसम्म कैद र ५० हजार रुपैयाँसम्म जरिमाना हुने व्यवस्था गरिएको छ ।

अपराध संहिताले तोकेको कसुरमा फैसला भएका आठवटा मुद्दामा अहिलेसम्म कैलालीमा एक जना पनि दोषी ठहर भएका छैनन् ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, पुस १३, २०७६ १२:१९