सुनसरीको धरान उपमहानगरपालिकाका प्रमुख हर्कराज राई (साम्पाङ) को कार्यशैली हेरेर धेरैले इटहरी उपमहानगरका पूर्वमेयर द्वारिकलाल चौधरीलाई सम्झिरहेका छन् । २०७४ सालको निर्वाचनमार्फत नेकपा एमालेबाट मेयर निर्वाचित द्वारिकलाल छोटो समयमै अराजकताको पर्यायजस्तै बन्न पुगेका थिए । उनी आफूभन्दा ठूलो सुशासन पक्षधर कोही छैन भन्दै कर्मचारीलाई थर्काउने, मन नपर्दा हटाउने गर्थे । आर्थिक अनियमितता र आफ्नो निर्णयमाथि प्रश्न उठाउने पत्रकारलाई ‘नाकको डाँडी भाँचिदिने’ धम्की दिन्थे । उनी आफूलाई ‘डिक्टेटर’का रूपमा प्रस्तुत गर्थे । विधि र प्रक्रियालाई आफूअनुकूल मान्ने र कुल्चिने उनको स्वभाव थियो ।
यही शैली र स्वभावका कारण २०७९ सालको चुनावसम्म द्वारिकलाल राजनीतिक रूपमा ‘पत्तासाफ’ बन्न पुगे । उनलाई चुनाव जिताएका सहकर्मीहरूले उनको साथ छोडिदिए । पदको उन्मादले अराजक बन्ने हुँदा उनले एमाले पार्टी छोड्नुपर्यो । एमालेमा किनाराकृत भएसँगै असोज २०७९ मा माओवादी केन्द्रमा प्रवेश गरेका उनी हाल गुमनामप्राय: छन् ।
धरानको ‘हर्कराज’
इटहरीको शिरमा रहेको धरान उपमहानगरपालिकाका मेयर हर्कराजको ‘अराजकता’ द्वारिकलाललाई बिर्साउने खालको छ । मेयर भएर आएपछि उनले कर्मचारी, सहकर्मी, सञ्चारकर्मीलाई दुर्व्यवहारदेखि प्रहरी, अदालतप्रति निरन्तर ‘विषवमन’ गरिरहेका छन् । आफ्ना निर्णयमाथि प्रश्न उठाउनेलाई उनले सामाजिक रूपमा नङ्ग्याइदिने र बेइज्जत गरिदिने धम्की दिने गरेका छन् । कतिपयले उनलाई इटहरीको द्वारिकलालभन्दा कैयौँ गुणा अराजक मान्छन् ।
हालै मात्र समाचारको विषयलाई लिएर उनले पत्रकार गोपाल दाहाल र पत्रकार महासंघ सुनसरीका अध्यक्ष जनकऋषि राईको पत्रकारिता अन्त्य गरिदिने धम्की दिएका छन् । पत्रकार दाहालले खोज पत्रकारिता केन्द्रका लागि गरेको रिपोर्टिङमा धरानमा हर्कराजको मनमोजी शासन, अपारदर्शी काम, अराजक व्यवहार र जवाफहीनताको उजागर गरेका छन् । आफ्नाबारे उठाइएका धेरै प्रश्नलाई पन्छाउँदै मेयर राईले द्वन्द्वकालमा नक्कली माओवादी बनेर चन्दा उठाएको आरोपको खण्डन गर्न बिहीबार पत्रकार सम्मेलन गरेका थिए ।
जबकि, खोज पत्रकारिता केन्द्रको रिपोर्टमा साम्पाङले अपारदर्शी र मनमोजी ढंगले विभिन्न परियोजनाका लागि चन्दा उठाइरहेको उल्लेख छ । एकातिर, सुम्निमा पारुहाङ पार्क निर्माणका लागि भन्दै मेयर राईले चन्दा उठाइरहेका छन्, अर्कातिर, सोही क्षेत्रको आसपास उनीनिकट व्यक्तिहरूले शंकास्पद तरिकाले जग्गा प्लटिङको काम गरिरहेको समाचारमा उल्लेख छ । चन्दा उठाउँदा पनि उनले विधि, प्रक्रिया र कानुन पालना गरेका छैनन् ।
‘नक्कली माओवादी भएर चन्दा उठाएको बाहेक तपाईंमाथि अरु पनि आरोप छन् नि ?’ भन्ने प्रश्नमा उनले रिपोर्ट पूरै नपढेको जवाफ दिए । सोसल मिडियामा अलि बढी नक्कली माओवादीको विषय उठेकाले प्रस्ट पार्न खोजेको उनको भनाइ थियो ।
जबकि, मेयर राईले रिपोर्टतिर इशारा गर्दै चन्दा लिइरहेको फोटो पोस्ट गरी लेखेका छन्, ‘विरोधीले विरोध गरे पनि चन्दा आउने क्रम जारी छ ।’
समाचार निराधार भए कानुनी प्रक्रियामा किन नगएको भन्ने प्रश्नमा उनले आफूलाई अदालत र प्रहरी प्रशासनप्रति विश्वास नभएको बताए । धरानमा आफूले राम्रो मात्रै काम गरे पनि अदालत र प्रहरी प्रशासनबाट सहयोग नपाएको उनको दाबी छ । कतिसम्म भने उनले संघीय ऐन मान्दिनँ भन्नेसम्मका अभिव्यक्ति दिए । आफू निर्वाचित जनप्रतिनिधि भएको र आफूअनूकल ऐन, कानुन बनाउने उनको भनाइ थियो ।
यति मात्र होइन
मेयर राईले पत्रकारलाई धम्क्याएको यो पहिलोपल्ट भने होइन । गत असारमा प्रश्न सोधेकै आधारमा उनले सुनसरीको इटहरीबाट सञ्चालित पूर्वेली न्युज डटकममा कार्यरत सञ्जिता धमलामाथि दुर्व्यवहार गरेका थिए । एक सार्वजनिक सुनुवाइ कार्यक्रममा धमलाले धरानमा पैसा लिएर जनप्रतिनिधिले नागरिकताको सिफारिस दिने गरेको दाबी गरेकी थिइन् । त्यसपछि मेयर हर्कले फेसबुकमा तारन्तार स्टाटस लेख्दै प्रमाण लिएर आउन चुनौती दिए ।
आफ्ना कुरा प्रस्ट्याउन मेयरको कार्यकक्षमा पुगेकी सञ्चारकर्मी धमलालाई राईले दुर्व्यवहार गर्दै नेपाल प्रहरी र नगर प्रहरी लगाएर कार्यकक्षबाट बाहिर निकालिदिएका थिए । यो घटनाको विरोधमा सुनसरीस्थित प्रेस चौतारी नेपाल, नेपाल प्रेस युनियन, प्रेस सेन्टर नेपाल र समाजवादी प्रेस संगठनले आपत्ति जनाएका थिए । उनले आफूलाई खबरदारी गर्ने स्थानीय मिडियालाई समेत तथानाम गाली गरेर स्टाटस लेख्ने गरेका छन् ।
स्टाटस लेखेकै आधारमा कर्मचारीलाई धम्की
फेसबुक स्टाटसमा अरुलाई सिधै धम्क्याउने मेयर राईले आफ्नो आलोचनामा फेसबुक स्टाटस लेखेकै आधारमा नेपाल टेलिकमका कर्मचारी, धरान– ६ का शिव धमलालाई पनि आफ्नो कार्यकक्षमा बोलाएर धम्क्याएका थिए । ‘धरान छोडेर जा’ भन्दै प्रहरी लगाएर धमलालाई मेयरले कार्यकक्षबाट बाहिर निकाल्न लगाएका थिए ।
उपमेयरमाथि इगो
पत्रकार सम्मेलनमा उनले उपमेयर बेघाप्रति अविश्वास पनि प्रकट गरे । केही साताअघि बेलायत भ्रमणमा जाँदा उपमेयरलाई आफ्नो इगोकै कारण कार्यवाहक नदिएको उनी स्वयम्ले पुष्टि गरे । उपमेयरले आफूलाई शुभयात्रासमेत नभनेकाले कार्यवाहक नदिएको उनको जिकिर थियो ।
३० असोजमा एक साता लामो भ्रमणमा बेलायत जानुअघि राईले कार्यवाहक प्रमुखको जिम्मेवारी वडा नम्बर ११ का अध्यक्ष लोकेन्द्र फागोलाई दिएका थिए । स्थानीय तह प्रमुख वा अध्यक्षले ७ दिनभन्दा बढी कार्यालयमा अनुपस्थित हुनुपरेमा उपप्रमुख वा उपाध्यक्षलाई कार्यवाहक दिनुपर्ने व्यवस्था स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन, २०७४ ले गरेको छ । तर, उपमेयरलाई नदिएर राईले कार्यवाहक तोकेपछि उपमेयर बेघाले अदालतमा मुद्दा नै हालेका थिए । उच्च अदालत विराटनगरले कार्यवाहक मेयरसम्बन्धी निर्णय कार्यान्वयन नगर्न अन्तरिम आदेश दिएको थियो ।
मतदाता आजित
हर्कराजले चुनाव जितेकै वर्ष भदौमा स्थानीय ब्लास्ट पत्रिकाले नगर प्रमुख राईको शब्द र शैलीका कारण धरानका नागरिक लज्जित भएको भनेर समाचार लेखेको थियो । २०७९ को स्थानीय निर्वाचनमा भोट हालेका मतदाताहरू आफ्नो शैलीका कारण आजित भइसकेको कुरा केही महिनाअघि राई स्वयम्ले पुष्टि गरेका थिए । गत २४ साउनमा उनले फेसबुकमा लेखेका थिए, ‘जसका लागि यत्रो दुःख गरेँ, तिनैले मरिजाओस् भन्न थाले ।’
खानेपानीको एजेन्डामा जितेका उनले त्यसमा दीर्घकालीन काम गर्नुको साटो उपभोक्ताको खल्तीमै असर पर्ने गरी महसुल बढाएका थिए । उनको अध्यक्षतामा रहेको खानेपानी बोर्डले महसुल बढाएको विषयमा नागरिकले आन्दोलन गरेका थिए ।
‘जसले ऋण लिए, उसैले आज विदेशी ऋण नतिर्न आह्वान गर्दा हौसिएर मलाई मुर्दावादको कामना गरेको देख्दा खुसी लागेको छ, धन्यवाद ती जनतालाई, जसले मेरो मृत्युको कामना गर्दै मुर्दावादको नारा लगाइरहेका छन्,’ उनले फेसबुकमा लेखेका थिए ।
नागरिक आजित नहोऊन् पनि किन, आफूलाई विश्वले चिनेको श्रमदाता भएको दाबी गर्ने हर्कराजले धरानमा शिक्षा, स्वास्थ्य र सुशासनको क्षेत्रमा काम गर्न सकेका छैनन् । शिक्षा प्रणाली सुधारका लागि काम गर्नुको साटो उनले श्रमदान नगर्ने बालबालिका (विद्यार्थी) लाई फेल गराइदिने नियम बनाउने बताएका थिए ।
पहिलापहिला स्थानीय मुद्दाबारे मात्रै स्टाटस लेख्ने हर्क अचेल आलोचकविरुद्ध दिनमै दर्जनभन्दा बढी स्टाटस लेख्छन् । उस्तै परे दुई/तीन पल्टसम्म फेसबुक लाइभमा समेत देखिन्छन् । र, उनलाई फलो गर्ने सबैले उनको समर्थनमा ‘ताली’ बजाउन पनि छाडेका छन् । विगतमा उनका खातिर बोल्नेमध्ये अधिकांशले आज उनैलाई गाली गरिरहेका छन् ।
लफडैलफडामा दुई वर्ष
उनको धेरैजसो समय विवाद, भनाभन र आफ्नै लफडामा अल्झेर खेर गइरहेको देखिन्छ । वार्तामार्फत समाधान गर्न सकिने विषयलाई समेत उनले गिजोल्ने गरेका छन् । गत वर्ष धरानलाई उनले साम्प्रदायिक हिंसानजिकै पुर्याएका थिए । जानकारहरूका अनुसार, त्यो बेला प्रहरी प्रशासनले बेलैमा निषेधाज्ञालगायत निर्णय लागू नगरेको भए धरानमा अप्रिय घटना हुन सक्थ्यो ।
आलोचकलाई अपशब्द
उनी आफू स्वतन्त्र हुनुलाई नै सर्वज्ञ र निष्कलंक मान्छन् । आफूमाथि कसैले प्रश्न उठाउनुलाई दलीय पूर्वाग्रह ठान्छन् । मेयर हुनुअघि हर्कराज स्थानीय मुद्दालाई लिएर एक्लै भए पनि आन्दोलन गर्थे । आफ्ना कुरा नसुनेको भन्दै मेयरलाई उनी निरंकुश भन्थे । तर, स्वयम् मेयर हुँदा सयौँको संख्यामा प्रदर्शन गरिरहेकाहरूलाई उनले ‘झोले, चोर, फाटाहा’ जस्तो शब्द प्रयोग गरेर अपमान गरिरहेका छन् । आफूजस्तै निर्वाचित भएर आएका अरु जनप्रतिनिधिलाई होच्याउनु, अपमान गर्नु उनका लागि सामान्यजस्तै हो । आफूमाथि प्रश्न गर्ने, आफ्नो निर्णयमा असहमत हुनेलाई फेसबुकमार्फत उनले सत्तोसराप गर्ने गरेका छन् ।
सार्वजनिक सम्पत्ति तोडफोड गर्नेलाई मुद्दा हाल्ने हर्कराज मेयर हुनुअघि खानेपानी मुहानमा पुगेर पाइप फुटाएको आरोपमा पक्राउ परेका थिए । आफ्नो निर्णयमाथि प्रश्न उठाउनेलाई छाडा भन्ने उनले मेयर हुनुअघि धरान खानेपानी बोर्डका तत्कालीन कार्यकारी निर्देशक राजु पोखरेललाई फोनमा तथानाम गाली गरेका थिए ।
प्रकाशित मिति: शुक्रबार, मंसिर २१, २०८१ १६:४६
-1737456800.jpeg)
-1743661115.jpg)
-1743579183-1743604118.jpg)
