फूलको अभावले तिहारमा कृत्रिम फूलमाला छ्यापछ्याप्ती

A+ A A-

तिहार भित्रिएसँगै सुदूरपश्चिमका गाउँ सहर कृत्रिम फूलमालाले रंगिन बनेका छन् । तिहारमा सकभर मखमकली र सयपत्री माला लगाइन्छ । तर मखमली र सयपन्त्री फूलको स्थान कृत्रिम मालाले लिन थालेको छ ।

प्लाष्टिकबाट बनेका माला धेरै समयसम्म टिक्ने झट्ट हेर्दा आर्कषक देखिने भएकाले पनि कृत्रिम फूलको प्रयोग गर्नेको सख्या बढेको धनगढीका व्यापारी प्रकाश थापाले बताए ।

गाउँमा समेत फूलको अभाव हुन थालेपछि कृत्रिम फूलको माग ग्रामिण क्षेत्रमा पनि बढेको उनको भनाई छ । मखमली फूलको अभाव भएपछि तिहारमा कृतिम फूलका मालाले बजार पाएको छ ।

सिमावर्ती भारतीय बजारबाट ल्याइएका सुगन्ध विनाको कागजका फूल किनेर दाजुभाईलाई लगाउनु परिरहेको धनगढी सन्तोषी टोलकी सिला बिष्टले बताइन् ।

उनले भनिन्, ‘सक्कली फूलको माला बजारमा किन्न पनि पाईदैन, घरमा पनि नभएकोेले प्लाष्टिकका फूलले काम चलाउनु पर्ने भएको छ ।’

बजारमा कृत्रिम फूल

दसैं सकिएसँगै तिहारको रौनक रहेका बेला भारतबाट कैलालीमा अधिक मात्रामा कृत्रिम फूलमाला भित्रिएका छन् ।

कैलालीको धनगढी, अत्तरिया, सुखड, लम्की, टीकापुर र सुदूरपश्चिम प्रदेशका अन्य जिल्लाका मुख्य बजारहरु अहिले कृत्रिम फूलका मालाले सजिएका छन् ।

फूलको तुलनामा ओइलाउने तथा बिग्रने डर नहुने र कृत्रिम माला सस्तो समेत हुने भएकाले तिहारमा यसको प्रयोग बढ्दै गएको स्थानिय व्यापारी अशोक श्रीपाइलीले बताए ।

उनका अनुसार यो वर्ष कृत्रिम मालाको व्यापार राम्रो छ । उनले भने, ‘एउटा मालाको मूल्य ४० देखि १ सय २० रुपैँयासम्म पर्छ ।’ धेरै महंगो भन्दा ४० देखि ६० रुपैयाँ सम्मका मालाको माग बढी हुने गरेको छ ।

७ हजार क्विन्टल कृत्रिम माला आयात

कैलालीको त्रिनगर नाका भएर चालू आर्थिक वर्ष २०७६/०७७ को साउनदेखि असोजसम्मको अवधिमा भारतबाट ३० लाख ६५ हजार ४ सय मूल्यको ७ हजार ५ सय ४६ क्विन्टल कृत्रिम माला भित्रिएको कैलाली भन्सार कार्यालयले जनाएको छ ।

कृत्रिम फूलमाला आयातमा १४ लाख ८१ हजार ६ सय ६१ रुपैयाँ राजस्व संकलन भएको कैलाली भन्सार कार्यालयका भन्सार अधिकृत कुमार गौतमले बताए ।

धनगढीमा भारतको नयाँ दिल्ली र पलियाबाट कृत्रिम फूलमाला आयात भइरहेको उनको भनाइ छ । धनगढीमा असोज र कात्तिक महिनामा सबैभन्दा बढि कृत्रिम फूलमाला आयात भएको उनले बताए ।

गत वर्ष सोही अवधीमा १ हजार ३ सय २८ क्विन्टल कृत्रिम फूलमाला भित्रिएको थियो । सो अवधिमा ४ लाख ६१ हजार २ सय रुपैयाँ बराबरको कृत्रिम फूलमाला भित्रिएकोमा १ लाख ६४ हजार २ २२ रुपैयाँ राजस्व संकलन भएको कैलाली भन्सार कार्यालयले जनाएको छ ।

३ महिनामा दोब्बर आयात

कैलाली भन्सार नाकाबाट गत आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ मा ३ हजार ९ सय ४६ क्विन्टल कृत्रिम फूलमाला आयात गरिएको कैलाली भन्सार कार्यालयले जनाएको छ ।

भन्सार कार्यालयको तथ्यांकअनुसार गतबर्ष आयात भएको कृत्रिम फूलमालाको खरिद मूल्य १५ लाख २८ हजार ७ सय ३२ रुपैयाँ रहेको थियो भने ५ लाख ५४ हजार १ सय ४१ रुपैयाँ राजस्व संकलन भएको थियो ।

कैलाली भन्सार नाका हुँदै गत आर्थिक वर्षभर भारतबाट आयात भएको कृत्रिम फूलमालाभन्दा चालू आर्थिक वर्षको ३ महिनाको अवधिमै दोब्बर बढी आयात भइसेकेको भन्सार अधिकृत गौतमले बताए ।

तिहारका बेला फूलमालाको अत्यधिक माग हुने भएकाले आयात पनि बढ्ने गरेको उनले बताए । तिहारका लागि कृत्रिम फूलमाला आयात अझै जारी रहेको गौतमले जानकारी दिए ।

वर्सेनि माग बढ्दो

कृत्रिम फूलको माग बर्सेनि बढिरहेको तथ्यांकले देखाएको छ । अधिकांशले घर आगनमा फूल नै नरोप्ने र रोपे पनि समयमा नफुल्ने हुँदा कृत्रिय फूलको माग निरन्तर बढिरहेको जनाइएको छ ।

सुदूरपश्चिम प्रदेशको धनगढी लगायतका केही स्थानमा व्यावसायिक रुपमै फूल खेतीको सुरुवात गरिएपनि मागअनुसार उत्पादन नहुँदा आयात बढिरहेको छ ।

सुदूरपश्चिममा फूलखेतीको ठूलो सम्भावना रहेको कैलाली उद्योग वाणिज्य संघका अध्यक्ष पुष्पराज कुँवरले बताए । साथै उनले व्यवसायिक रुपमा खेतीमा लाग्न सुझाव दिए ।

स्वदेशी उत्पादनलाई प्रवद्र्धधन गर्न र प्लाष्टिकजन्य पदार्थको खपत घटाउनकै लागि सरकारले कृत्रिम फूलमालामा चर्को कर लगाए पनि आयातामा कमी आउन नसकेको उनको भनाई छ ।

पछिल्लो समय तिहारमा घरमै फुलेको फूलको माला भन्दा पनि बजारमा पाइने कृत्रिम मालाको प्रयोग बढ्दै गएकोप्रति संस्कृतिप्रेमी चिन्ता व्यक्त गर्छन् ।

उनीहरुका अनुसार आयातित फूल, माला, किन्नुभन्दा घर–आँगनमै फूल हुर्काउन सकिन्छ । बरु व्यावसायिक रुपमै फूलको खेती गरी मनग्य कमाउन सकिने तर्क उनीहरुको छ ।

सयपत्रीमा अझै आयातकै भर

फूलमा नेपाल लगभग आत्मनिर्भर भएपनि मालाका लागि सयपत्री फूल भने अझै भारतबाट आयात गर्नुपर्ने अवस्था रहेको स्थानीय व्यापारी प्रमिला रेग्मीले बताइन् ।

उनले भनिन्, ‘पुष्पगुच्छा बनाइने र विशेषगरी सजावटमा प्रयोग गरिने खालका फूलमा नेपाल लगभग आत्मनिर्भर छ; तर मालाका लागि सयपत्री फूल भने अझै भारतबाट आयात गर्नुपर्ने अवस्था छ ।’

उनले थपिन,‘बर्सेनि फूलको माग वृद्धि भइरहेको छ । तर त्यसअनुसार उत्पादन बढ्ने सम्भावना कम छ, त्यसैले आगामी वर्षहरूमा आयात अझ धेरै हुनसक्छ ।’

फूलमा आत्मनिर्भर हुन्छौ : प्रदेश सरकार

पछिल्लो समय तिहारमा घरमै फुलेको फूलको माला भन्दा पनि बजारमा पाइने कृत्रिम मालाको प्रयोग बढ्दै गएकोप्रति सँस्कृतिप्रेमी चिन्ता व्यक्त गरेका छन् ।

आयातित फूल, माला, किन्नुभन्दा घर–आँगनमै फूल हुर्काउन सकिन्छ । बरु व्यावसायिक रुपमै फूलको खेती गरी मनग्य कमाउन सकिनेतर्क उनीहरुको छ ।

फूलखेती र बजारीकरणका लागि आवश्यक नीति बनाइने सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारले जनाएको छ । पुष्प खेतीको प्रवद्र्धनात्मक कार्यक्रम सञ्चालनको तयारी भइरहेकाले सुदूरपश्चिम प्रदेश सबैखाले फूलमा चाँडै आत्मनिर्भर बन्ने भूमि व्यवस्था तथा कृषि सहकारी मन्त्रालयका प्रवक्ता खगेन्द्र प्रसाद शर्माले बताए ।

फूल खेती विस्तार र फूलको बजारीकरणका लागि व्यवसायीलाई आवश्यक सहयोग गरिने उनले बताए ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, कात्तिक ९, २०७६ १६:१८