खगराजको क्याबिनेटमा गुटबन्दी: पृथ्वीसुब्बालाई देखाउन आफ्नालाई मन्त्री, दलभित्र असन्तुष्टि

खगराजको क्याबिनेटमा गुटबन्दी: पृथ्वीसुब्बालाई देखाउन आफ्नालाई मन्त्री, दलभित्र असन्तुष्टि

A+ A A-

नेकपा एमालेका उपमहासचिव पृथ्वीसुब्बा गुरुङ र स्थायी कमिटी सदस्य एवं मुख्यमन्त्री खगराज अधिकारीबीचको आन्तरिक शक्ति संघर्ष गण्डकी प्रदेशको मन्त्रिपरिषद् विस्तारले झनै उत्कर्षमा पुग्ने देखिएको छ ।

अधिकारीले सोमबार अघिल्लोपटक क्याबिनेटमा समेटेका दुई मन्त्री फेरि लैजाँदा पृथ्वीसुब्बा पक्षका रोशनबहादुर गाहा थापालाई बाइपास गरेपछि दलभित्रकै ठूलो पंक्ति असन्तुष्ट छ । गाहालाई मन्त्री नबनाएसँगै अघिल्लोपटक सरकारमा आर्थिक मामिलामन्त्री बनेकी, कार्यक्षमता कमजोर मानिएकी स्याङ्जाकी सीताकुमारी सुन्दास र मुख्यमन्त्रीकै निर्वाचन क्षेत्र कास्की-१ कै वेदबहादुर गुरुङलाई मन्त्रीमा दोहोर्‍याएपछि दलभित्र असन्तुष्टि बढेको हो ।

अहिले मन्त्री बनेका दुई सांसद एमालेभित्र मुख्यमन्त्री अधिकारीनिकट हुन् । यसअघि आन्तरिक मामिला तथा कानुनमन्त्री रहेका रोशन गाहा थापालाई छुटाएकोमा पृथ्वीसुब्बा समूह असन्तुष्ट छ । `मिलाएर लैजान्छु भन्नुभएको थियो,´ पृथ्वीसुब्बा पक्षका एक सांसदले शिलापत्रसँग भने, `पहिलाका दुई जना जाने अनि एक जना छुटाउने भनेको यो पार्टीभित्रको हाँगोकै संकेत हो । मिलाएर लैजानुपर्ने हो । फरक टिमको एक जना समेट्नुपर्ने थियो ।´

कर्मचारी संयन्त्रलाई हातमा लिएर काम गर्न नसकेपछि सुन्दाससँग मुख्यमन्त्री र एमालेकै सांसद असन्तुष्ट थिए । वेदबहादुरको कार्यक्षमतामा भने यसअघि प्रश्न उठेको थिएन तर एउटै निर्वाचन क्षेत्रबाट मन्त्री बनाएर मुख्यमन्त्री अधिकारीले शक्ति सञ्चय गरेको आरोप थियो । खगराज कास्की १ (क) र वेदबहादुर कास्की १ (ख) बाट प्रत्यक्ष निर्वाचित हुन् ।

मुख्यमन्त्री अधिकारीले २३ वैशाखमा विश्वासको मत लिनुअघिको बैठकमा सांसदसँग सबैलाई मिलाएर लैजाने बताएका थिए । उनले त्यो बैठकमा मन्त्रिमपरिषद् गठनबारे सबै सांसदसँग राय मागेका थिए । सांसदहरूले धेरैले आफूले पनि अवसर पाउनुपर्ने इच्छा राखेका थिए भने केहीले पुरानै अनुहारलाई निरन्तरता दिन सुझाव दिएका थिए ।

पहिलेकै सांसदलाई निरन्तरता दिँदा अर्को पक्षलाई बेवास्ता गरेर मुख्यमन्त्रीले आन्तरिक विवाद मिलाउनुपर्नेमा झनै बढाएको ती सांसदको भनाइ छ । `दुई जना पुरानै लैजाने अनि एक जना छोड्दा त उहाँको मनमा पनि बिझ्छ होला नि ! उहाँलाई समेट्नुपर्छ,´ ती सांसदले भने, `सात जना नै हो भने सम्भावना टर्‍यो अब । नौ बनाउने हो भने उहाँलाई समेट्नुपर्छ ।´

मुख्यमन्त्री अधिकारीले उपमहासचिव पृथ्वीसुब्बा, सचिव पद्‌मा अर्याल र आफ्नो पक्षका एक/एक गरेर तीन जनालाई क्याबिनेटमा लैजाने आफूनिकटस्थलाई भनेका थिए । तर, मन्त्री को बन्ने भन्ने विषयले माओवादीभित्र विवाद चुलिएपछि र तीनवटा मन्त्रालय नपाउने देखेपछि मुख्यमन्त्री अधिकारीले आफूनिकट दुई जनालाई मन्त्री बनाएका हुन् ।

एमालेमा योपटक नवलपुरकी पद्‌मा जीसी, बागलुङका लीलबहादुर थापा वा कृष्णप्रसाद पाठक मन्त्री बन्ने चर्चा थियो । जीसी र थापा पृथ्वीसुब्बासँग नजिक छन् भने पाठक खगराजनिकट हुन् । समानुपातिक सांसद पाठकको सम्बन्ध अध्यक्ष केपी ओली र महासचिव शंकर पोखरेलसँग राम्रो रहेको र कुनै पनि लाभको पद नलिएकाले उनी साविकको धौलागिरी अञ्चलबाट मन्त्री बन्ने चर्चा थियो । मुख्यमन्त्री अधिकारीले आफ्ना `एसम्यान´ मानिने सांसदलाई रोज्दा यसपटक प्रबल दाबेदार मानिएका तीनै जना छुटेका हुन् ।

एमाले प्रमुख सचेतक गोविन्दबहादुर नेपालीले अघिल्लोपटक तीन महिना मात्र काम गर्न पाएको र कार्यक्षमता देखाउन नपाएकाले यसपटक मुख्यमन्त्रीले पुरानै सांसदलाई अवसर दिएको बताए । गण्डकीमा सातवटा मन्त्रालय छन् । त्यसमध्ये मुख्यमन्त्रीसहित तीन मन्त्रालय एमालेले लिएको छ भने माओवादी दल नेता हरिबहादुर चुमान आर्थिक मामिला र स्वतन्त्र सांसद राजीव गुरुङ (दीपक मनाङे) भौतिक पूर्वाधार विकासमन्त्री छन् ।

माओवादी र उक्त दलका सदस्य नेसपाका एक जनालाई दुई मन्त्रालय दिन मुख्यमन्त्री तयार छन् । माओवादीको चुनाव चिह्न लिएर गोरखाबाट चुनाव जितेका नेसपाका फणिन्द्र देवकोटालाई माओवादीले मन्त्री बनाउन चाहेको थियो । तर, सरकारको विश्वासको मत लिने प्रक्रियामा प्रश्न रहेको, सरकारमा गएपछि सर्वोच्च अदालतले अवैधानिक ठहर गरेमा मन्त्री र सामाजिक विकास तथा कृषि समितिको सभापति दुवै गुम्ने डरले उनले मन्त्री अस्वीकार गरेका छन् । यही कारण माओवादीले मन्त्रीको नाम सोमबार टुंगो लगाउन सकेन ।

माओवादी संसदीय दलका नेता चुमानले देवकोटाले मन्त्री अस्वीकार गरेको र तत्काल मन्त्री पठाउन नसक्ने जानकारी मुख्यमन्त्री अधिकारीलाई सोमबार बिहानै दिइसकेका थिए । नेसपा नेता देवकोटाले मन्त्री नलिएपछि उनले एमालेका सांसद थप्न चाहेनन् र आफूनिकट दुई जनालाई क्याबिनेटमा लैजाँदा पृथ्वीसुब्बा समूहलाई बाइपास गरेका हुन् ।

रोशनलाई मन्त्री नबनाउनुको सम्बन्ध गत वर्ष असोजको प्रदेश अधिवेशनसँग जोडिन्छ । त्यो अधिवेशनमा पदाधिकारीमा खगराज टिम क्लिनस्विप भएको थियो । दोस्रोपटक जितेर सांसद भएको र प्रदेश अधिवेशनमा सहयोग गर्ने विश्वाससहित खगराजले अघिल्लोपटक गाहालाई मन्त्री बनाएका थिए । आफूले प्रमुख सचेतक र मन्त्री बनाएको व्यक्तिले सहयोग नगरेपछि खगराज त्यसयता रोशनसँग असन्तुष्ट थिए ।

सामाजिक विकास तथा स्वास्थ्य मन्त्रालय कार्यभारको हिसाबले प्रदेश सरकारको औचित्य पुष्टि गर्न सक्ने मन्त्रालय हो । यसअघि माओवादीकी सुशीला सिम्खडाले यो मन्त्रालय सम्हालेकी थिइन् । त्यतिबेला उनले सामाजिक विकासतर्फ आफैँ निर्णय गर्थिन् भने स्वास्थ्यतर्फ सचिव विनोदविन्दु शर्माले सबै काम हेर्थे ।

एक जना मन्त्रीले थेग्नै नसक्ने गरेर भद्दा भएको भन्दै माओवादीले मन्त्रालय टुक्र्याउनुपर्ने मत गठबन्धनमा राखेको थियो । २७ चैतमा मन्त्रालय संख्या बढाउने निर्णय क्याबिनेटले गरेको भनेर सरकारका प्रवक्ता एवं माओवादी दल नेता हरिबहादुर चुमानले मिडियामाझ सार्वजनिक गरेका थिए । तर, ८ वैशाखमा बिनाविभागीय मन्त्रीको कार्यभार टुंगो लाग्दा मन्त्रालय यथावत् रहेको खुलेको थियो । अर्थात्, माओवादीसँग मन्त्रालय टुक्र्याउने सहमति गरेका मुख्यमन्त्रीले त्यसमा लिखित निर्णय गरेका थिएनन् ।

राप्रपा एमालेसँग सकारात्मक देखिएकाले त्यतिबेला मन्त्रालय टुक्र्याएर उसलाई सरकारमा ल्याउने मुख्यमन्त्रीको योजना थियो । राप्रपा सरकारमा नआएपछि मुख्यमन्त्री अधिकारी मन्त्रालय टुक्र्याउने मौखिक सहमतिबाट पछि हटेका थिए । नेसपाका देवकोटाले मन्त्री अस्वीकार गरेकाले एमालेले अझै एउटा मन्त्रालय पाउने सम्भावना छ । २०७९ पुसमा अधिकारी नेतृत्वको सरकार बन्दा एमालेले मुख्यमन्त्रीसहित ४, माओवादीले २ र राप्रपाले एक मन्त्रालय लिएका थिए । राप्रपाले यसपटक भने मुख्यमन्त्री अधिकारीलाई साथ दिएन ।

राप्रपाले साथ नदिएपछि माओवादीनिकट सभामुख कृष्णप्रसाद धितालले मत विभाजनमा उपस्थित ५९ जना सांसदको बहुमत ३० र सर्वोच्चले गरेको फैसलालाई आधार मानेर मुख्यमन्त्रीले विश्वासको मत पाएको घोषणा गरेका थिए । सभामुखको निर्णयविरुद्ध संसदमा कालोपट्टी देखाएको कांग्रेस मंगलबार सर्वोच्च अदालतमा रिट दायर गरेको छ ।

यसअघि ६० सदस्यीय गण्डकी प्रदेशसभामा सभामुखबाहेक ३१ लाई बहुमत मानेर विश्वासको मतको प्रस्तावमा मत विभाजन हुने गरेको थियो ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, वैशाख २५, २०८१ १२:५७