उपचुनाव जितेर एमालेले आर्जन गरेको शक्ति, होला त अब वाम ध्रुवीकरण ?

A+ A A-

१५ वैशाखमा प्रतिनिधि र प्रदेशसभाकाे एक–एक सिटका लागि भएको उपचुनावमा दुवै क्षेत्रमा नेकपा एमालेका उम्मेदवार विजयी भए । इलाम क्षेत्र नम्बर २ र बझाङ प्रदेशसभा ‘क’मा क्रमश: एमालेका सुहाङ नेम्वाङ र दमनबहादुर भण्डारी विजयी भए । दुवै क्षेत्रमा एमाले उम्मेदवार विजयी भए पनि माहौल भने फरकफरक थियो । इलाममा एमालेलाई माओवादी केन्द्र र नेकपा विप्लव समूहले पनि सहयोग गर्‍यो । तर, बझाङमा भने सबै कम्युनिस्ट पार्टी एक्लाएक्लै निर्वाचन लडेका थिए ।

वाम गठबन्धनतर्फ जनमत

एमालेले ११ चैतमा इलाम–२ मा सुहाङ नेम्वाङ र बझाङ प्रदेशसभा ‘क’ मा दमनबहादुर भण्डारीलाई उम्मेदवार बनाउने निर्णय गरेकाे थियाे । सत्ता गठबन्धनमा भएको एमालेले एकलौटी रूपमा दुवै निर्वाचन क्षेत्रमा उम्मेदवार चयन गरेकाे थियाे । अन्त्यमा माओवादीले पनि १४ चैतकाे पदाधिकारी बैठकबाट इलाम–२ र बझाङ प्रदेशसभा ‘क’ मा उम्मेदवारी दिने घोषणा गर्‍यो । यद्यपि उम्मेदवारी दर्ता गर्ने दिनसम्म निर्णय कार्यान्वयन हुनेमा नेताहरू नै विश्वस्त थिएनन् ।

माओवादीले १९ चैतमा केन्द्रीय सदस्यसमेत रहेका धीरेन्द्र शर्मालाई इलाममा उम्मेदवार बनाउने निर्णय गर्‍यो भने बझाङमा प्रदेश सचिव जनक बुढालाई उम्मेदवार बनायो । अन्तत: अन्तिम समयमा आएर इलाममा उम्मेदवारी नदिएर एमालेलाई समर्थन गर्ने निर्णय गर्‍यो । इलाममा १९ जना उम्मेदवार मैदानमा थिए । तर पनि एमालेका नेम्वाङ विजयी भएका छन् ।

आफ्ना प्रतिस्पर्धी कांग्रेसका डम्बर खड्काभन्दा ५ हजार ८ सय ३० मत बढी ल्याएर नेम्वाङ विजयी भएका छन् । नेम्वाङले २७ हजार ७ सय ७२ मत ल्याएका छन् भने उनका प्रतिस्पर्धी कांग्रेसका उम्मेदवार खड्काले २१ हजार ९ सय ४२ मत ल्याएका छन् । गत निर्वाचनमा माओवादी र नेकपा एससँग गठबन्धन हुँदा पनि १ सय १४ मतले पराजय भोगेका खड्का योपटक भने ५ हजार ८ सय ३० मतले पछाडि परे ।

इलाममा माओवादीको जनमत धेरै नभए पनि निर्वाचनमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्ने मत ऊसँग थियो । उसले २०७९ काे निर्वाचनमा ५ हजारभन्दा बढी समानुपातिक मत पाएको थियो ।

आफू एक्लै निर्वाचन लड्दा जित्न नसके पनि समर्थन गरेको उम्मेदवारलाई जिताउन सक्ने जनमत माओवादीसँग थियो । उसले सुरुमा नै एमालेलाई समर्थन गरेपछि इलाममा वामपन्थी गठबन्धनतर्फ दुवै पार्टी मात्र होइन, मतदाताले पनि वामपन्थी एकताको सन्देश दिएको एमालेका उपमहासचिव पृथ्वीसुब्बा गुरुङ बताउँछन् । उनले भने, ‘देशमा वामपन्थी जनमतको बहुमत छ । यो जनमतले सबै वामपन्थी मिलेको हेर्न चाहन्छ । इलाममा माओवादी केन्द्र र नेकपाले पनि एमालेको उम्मेदवारलाई समर्थन गरे । जनमतले यसलाई अनुमोदन गरेको छ । वामपन्थी जनमत एक हुन चाहन्छ भन्ने सन्देश दिएको छ ।'

'जनमतले नै वाम एकता चाहेकाे छ,’ उनले थपे । एमालेको संगठन पनि मजबुत भएकाले वामपन्थी मिलेको सन्देशले झनै सहज भएको एमाले प्रचार विभाग प्रमुख राजेन्द्र गौतमको दाबी छ । एमालेले २०७९ साल फागुनमा सरकार छोडेलगत्तै चैतबाट मिसन ग्रास रुट अभियान चलायो । यो अभियानले एमालेका पदाधिकारीदेखि केन्द्रीय सदस्यहरूसम्म प्रत्यक्ष रूपमा जनताको घरघरमा पुगेका थिए । कैयौँ नेताहरू आफूले भूमिगत हुँदा बसेका गाउँबस्तीमा पुगेका थिए । यस अभियानले एमालेलाई संगठन बनाउन र पुरानो सम्बन्धलाई नयाँ बनाउन सहयोग गरेको थियो ।

इलाममा सुहाङको जितसँगै वामपन्थी जनमतले देशको नेतृत्व कम्युनिस्टले गर्नुपर्ने सन्देश दिएको एमाले उपाध्यक्ष अष्टलक्ष्मी शाक्य बताउँछिन् । उनले भनिन्, ‘एमालेको संगठन राम्रो छ । यो निर्वाचन क्षेत्र सधैँ एमालेले जित्दै आएको क्षेत्र हो । त्यसमा कम्युनिस्ट एक भएर निर्वाचनमा होमिँदा कम्युनिस्ट जनमत एक भयो । देशको नेतृत्व कम्युनिस्टले गर्नुपर्छ भन्ने सन्देश मतदाताले दिएका छन् । यसलाई नेतृत्वले बुझ्नुपर्छ ।’

सफल नेतृत्व र बलियो संगठन

कम्युनिस्टहरू गठबन्धनमा हुँदाहुँदै पनि बझाङमा एक्लाएक्लै निर्वाचनमा होमिए । तीनवटा कम्युनिस्ट पार्टी एक्लाएक्लै निर्वाचनमा होमिए । एमालेले कांग्रेसलाई पराजित गर्‍यो । एमालेका दमनबहादुर भण्डारी ११ हजार ६ सय १३ मत ल्याएर विजयी भए । कांग्रेसका अभिषेकबहादुर सिंहले ११ हजार ३ सय ४६ मत ल्याएर पराजित भए ।

माओवादीका जनकबहादुर बुढाले ३ हजार ८ सय ३१ र नेकपा एसका दिलबहादुर सिंहले २ हजार ५ सय १४ मत ल्याए । गत निर्वाचनमा यो क्षेत्रबाट कांग्रेसका पृथ्वीबहादुर सिंह विजयी भएका थिए । त्यो समयमा कांग्रेस, माओवादी र नेकपा एसको गठबन्धन थियो । यो उपचुनावमा एक्लै लड्दा पनि एमालेले विजय हासिल गर्‍यो ।

तीनवटा कम्युनिस्ट पार्टी आपसमा भिड्दा पनि कांग्रेसले विजय हासिल गर्न नसक्नुमा एमालेको संगठन प्रमुख कारण रहेको एमाले प्रचार विभाग प्रमुख गौतम बताउँछन् । उनले भने, ‘एमालेको संगठन बलियो छ भन्ने बझाङले देखायो । एमालेको नीति, विकासको योजना, सुखी नेपाली समृद्ध नेपालप्रति जनताको आकर्षण बढ्दो छ ।’

एमालेले संगठन निमार्णका लागि यो एक वर्षमा दुईवटा ठूला अभियान सञ्चालन गरेको थियो । उसले 'मिसन ग्रास रुट' र 'बैतडीको झुलाघाटदेखि चिवा भन्ज्याङसम्म समृद्धिका लागि संकल्प यात्रा अभियान' सञ्चालन गरेको थियो । सरकारमा नहुँदा पनि एमालेले आफ्नो संगठनमा बढी जोड दिँदाको परिणाम अहिलेको उपचुनावमा देखिएको शाक्य बताउँछिन् ।

उनले भनिन्, 'यो एक वर्षमा एमालेले दुई अभियान सञ्चालन गर्‍यो । दुवै अभियानले एमालेको पार्टी, संगठन र जनताबीचको सम्बन्धलाई थप मजबुत बनायो । पार्टीभित्र भएका समस्या नेतृत्वले थाहा पायो । समस्या समाधान भए । पार्टी एकताबद्ध हुँदै जाँदा निर्वाचनमा त्यसले फाइदा भयो । फलस्वरुप दुवै क्षेत्रमा एमाले विजयी भयो ।’

संगठन पहिलो प्राथमिकता

संगठन बलियो भएकाले नै हो एमालेले सरकारमा गठबन्धन गरे पनि उपचुनावमा सबैभन्दा पहिला उम्मेदवार घोषणा गरेको । एमाले क्याडरबेस मास पार्टी हो । यसले संगठन परिचालनमा बढी महत्त्व दिन्छ । जसका कारण संगठनलाई चलायमान बनाएको छ । एमाले एक भएको सन्देश पनि दिएको छ ।

एमालेमा २०७९ सालको निर्वाचनमा कहीँ टिकट नपाएको रिसमा अन्तर्घात भएको रिपोर्ट पनि आएको थियो । कहीँ गुटबन्दीले गर्दा आफ्नै उम्मेदवार हराएको रिपोर्ट आएको थियो । तर, यो उपचुनावमा एमालेले एक भएको सन्देश दिएको छ ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, वैशाख १८, २०८१ २०:०७