पूरै युक्रेन कब्जा गर्ने प्रयासमा रुस, युक्रेनलाई अमेरिकाले दियो बल

A+ A A-

लामो समयको कष्टपूर्ण प्रतीक्षापछि युक्रेनले अमेरिकाबाट ६१ अर्ब डलरको सहायता पाउने निश्चित भएको छ । उसको यो सहयोग युक्रेनको बाँकी भूभाग कब्जा गर्नबाट रुसी सेनालाई रोक्न र यसअघि कब्जा गरिसकेका केही भूभाग फिर्ता ल्याउन महत्त्वपूर्ण हुने ठानिएको छ । तर, युद्ध नै जित्नका लागि पर्याप्त हुने अहिल्यै भन्न हतार हुने विश्लेषकहरू बताउँछन् ।

आफूलाई स्वायत्त मान्ने डोनेट्स्क र लुहान्स्कलाई युक्रेनबाट पूर्णतः अलग गर्नका लागि सुरु भएको रुसी अभियान अब पूरै युक्रेन कब्जा गर्ने प्रयासमा परिणत भएको आशंका गरिन्छ । ३० सेप्टेम्बर २०२२ मा युक्रेनमाथि आक्रमणका बीच रुसले डोनेट्स्क, खेरसान, लुहान्स्क र जापोरिजिया र आसपासका क्षेत्रमा कब्जा गर्ने घोषणा गरेको थियो ।

रुसलाई रोक्न पछिल्लो सहायता प्याकेज पारित हुनुअघिसम्म अमेरिकाले युक्रेनलाई गुपचुप तरिकाले हतियार र अन्य सैन्य सहयोग गरिरहेको थियो । बेलायतले पनि यसरी नै युक्रेनलाई हतियार पठाइरहेको छ ।

अमेरिकाबाट पठाइएको हतियार युक्रेनले समात्नुअघि नै रुस उसलाई हतियारको सही तरिकाले प्रयोग गर्न नसक्ने बनाउन चाहन्छ । त्यसैले रुसले युक्रेनका महत्त्वपूर्ण सैन्य अड्डा, हतियार भण्डारलाई तीव्र गतिमा निशाना बनाइरहेको छ । रुस अब युक्रेनको सेना वा हतियार मात्र होइन, युक्रेनका महत्त्वपूर्ण ठाउँ र हतियार भण्डारहरूसमेत ध्वस्त बनाउन चाहन्छ । राजधानी किभसम्मै पुग्ने रुसको प्रयास देखिन्छ । यो भनेको पूरै युक्रेन कब्जा गर्ने लक्ष्य हुन सक्छ ।

यद्यपि, युद्ध हार्ने सँघारमा पाएको अमेरिकी सहयोगले युक्रेनलाई केही राहत मिलेको छ । अमेरिकाले सटाकसुटुक लामो दूरीसम्म मार हान्न सक्ने मिसाइलहरू युक्रेनलाई दिइरहेको समाचार हालै मात्र बाहिर आएको छ । मार्चमा सैन्य सहायता प्याकेजमातहत युक्रेनलाई लामो दूरीको ब्यालेस्टिक मिसाइल पठाएको थियो । युक्रेनले दुईपल्ट हतियार प्रयोग पनि गरिसकेको छ ।

अमेरिकाले उपलब्ध गराएका हतियार युक्रेनले आफ्नो खोसिएको भूभाग फिर्ता ल्याउनका लागि गर्नुपर्ने सर्त छ । अमेरिकाले पहिल्यै ठूला हतियार नदिनुमा युक्रेनले रुसको भित्री भूभागतिर हानेर झन् ठूलो संघर्ष निम्त्याउने हो कि भन्ने चिन्ताले काम गरेको थियो । तर, रुसले उत्तर कोरियाबाट ब्यालेस्टिक मिसाइल ल्याएर युक्रेनमाथि हानिरहेको तर्क गर्दै अमेरिकाले पनि युक्रेनलाई ठूला मिसाइल पठाएको छ ।

पछिल्लो समय रुस तीव्र गतिमा युक्रेनी क्षेत्र मिच्दै अघि बढिरहेको अन्तर्राष्ट्रिय मिडियाले लेखेका छन् । अमेरिकासहित नेटो सदस्य ३० देश रुसलाई रोक्न चाहन्छन् । त्यसैले पछिल्लो अमेरिकी मद्दतबाट युक्रेनलाई साहस मिल्छ भने रुसलाई सन्देश हुनेछ, ‘हामी युक्रेनलाई दोस्रो अफगानिस्तान बन्न दिने छैनौँ ।’

किन चिन्तित छन् अमेरिकासहितका देश ?

अमेरिकासहित नेटोका ३० देशलाई युक्रेनको भन्दा ज्यादा भविष्यको चिन्ता छ । रुसले युक्रेन कब्जा गरेमा ऊ यतिमै नरोकिन सक्छ । युक्रेन जित्दा पुटिनमा हौसला बढ्नेछ, जसले युरोपका अन्य केही देशको अस्तित्व संकटमा पार्न सक्छ ।

सोभियत संघ विघटनपछि आधा दशकजस्तो अन्तरालमा रुसले कुनै न कुनै छिमेकी देशमा आफ्नो गतिविधि वा हस्तक्षेप जारी राखेको छ । सन् २०१४ मा उसले क्रिमिया कब्जा गरेको थियो । त्यही वर्ष युक्रेनविरुद्ध डोनन्स्क र लुहान्स्कलाई भड्काइदियो । त्यहाँ रुसले पृथकतावादीलाई समर्थन गरेको थियो । पछि दुवै क्षेत्रलाई रुसले स्वायत्त देशको रूपमा मान्यता दियो । र, सैन्य तथा आर्थिक सहयोग गर्दै आएको थियो ।

२००८ मा जर्जियाको केही क्षेत्र रुसले कब्जा गर्‍यो । मोल्दोभाको ठूलो हिस्सामा पनि रुस हाबी छ । त्यसैले अब दुई/चार शहर कब्जा गरेर रुस नरोकिने निचोडमा अमेरिकासहितका देश छन् । युक्रेनलाई रोक्न चाहने अन्य देश युद्धमा सिधा होमिनुको अर्थ विश्वयुद्ध हुनेछ ।

अमेरिकी फन्डिङ र हतियार पठाउन भएको लामो ढिलाइले रुसलाई पूर्वी युक्रेनमा आक्रमण बढाउन मौका मिलेको थियो । त्यहाँ उसले यस महिना कैयौँ बस्तीमा नियन्त्रण गरेको दाबी गरेको छ ।

रुसले भने युक्रेनलाई सहयोग गरिरहेको अमेरिका अन्ततः लज्जित हुनुपर्ने प्रतिक्रिया दिएको छ । समाचार संस्था रोयटर्सका अनुसार, रुसी विदेश मन्त्रालयले अमेरिका जबर्जस्ती दुई मुलुकबीचको युद्धमा घुसिरहेको बताएको हो ।

रुससँग रहेको आणविक हतियार युरोप र पश्चिमी देशका लागि टाउको दुखाइ हो । युद्धका क्रममा युक्रेनले ठूलो क्षति पुर्‍याएमा रुसले विनाशकारी हतियार प्रयोग गर्नसक्ने चिन्ता धेरैलाई छ । अहिलेलाई युक्रेनतिर अघि बढ्नबाट रोक्न सके मात्रै पनि ती देशले शान्तिको सास फेर्नेछन् ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, वैशाख १३, २०८१ १८:०२