तीन बिहे, १३ बच्चाका बुबाः तीन दाजुलाई उछिनेर शेख तमिम कसरी बने कतारका अमिर ?

A+ A A-

कतारका ‘अमिर’ शेख तमिम विन हमाद अल थानीले मंगलबार र बुधबार नेपालको राजकीय भ्रमण गरे । लाखौँ नेपालीलाई रोजगारी दिएको देश कतारका ‘अमिर’ आफ्नै ४ जेट विमानसहित मंगलबार साँझ काठमाडौं आइपुगेका थिए । बुधबार दिनभर भेटघाट र छलफलपछि बुधबार कतार फर्केका छन् ।

यसै सन्दर्भमा आउनोस्, कतार र त्यहाँका ‘अमिर’ बारे केही तथ्यहरू जानौँः

‘अमिर’

राजतन्त्रमा सर्वोच्च शासकलाई हामीले ‘राजा’ भनेजस्तै कतारी जनता आफ्नो सर्वोच्च शासकलाई ‘अमिर’ भन्छन् । कतार देश बनेयता त्यहाँ ११ अमिर बनेका छन् । ती सबै अल–थानी परिवारकै हुन् । यतिबेला नेपालमा रहेका शेख तमिम कतारका आठौँ अमिर हुन् । सत्तामा उनको आगमन निकै रोचक र संयोगपूर्ण लाग्छ ।

उनी कतारका पूर्वअमिर हमाद विन खलिफा अल थानीका काइँला छोरा हुन् । अर्थात् आफूभन्दा माथिका तीन दाजुलाई उछिनेर उनी कतारका अमिर बनेका हुन् । कतारमा अमिरका जेठा छोरा नै उत्तराधिकारी हुने परम्परा थियो । त्यसमाथि कुनै पनि राजाले सजिलै राजकाज छोरालाई सुम्पेको इतिहास छैन । तर, शेख तमिमलाई यी कुनै पनि चुनौतीले पछि पार्न सकेनन् । तीन दाजुहरूले राजपाठमा रुचि नदेखाएपछि कतारका सातौँ अमिर शेख खलिफा अल थानीले सन् २००३ मा आफ्ना काइँला छोरा शेख तमिमलाई उत्तराधिकारी घोषित गरेका थिए ।

सन् २०१३ मा शेख तमिमलाई ‘अमिर’ उपाधि दिइएको थियो । कतारमा उनले शासन गरेको ११ वर्ष भइसकेको छ । उनका ठूल्दाइ शेख जसिम पनि अमिर बन्ने होडमा नउत्रिएका भने होइनन्, तर पछि आश्चर्यजनक रूपमा उनले अमिर उपाधिमा दाबी छोडेका थिए ।

शेख तमिम कतारको इतिहासमा सबैभन्दा कम उमेरमा अमिर बन्ने व्यक्तिमा पर्छन् । उनका पिता शेख हमाद विन खलिफा अल थानीले कतारमा दुई दशक शासन गरेका थिए ।

बेलायतमा पढे, सेनाको उपप्रमुख बने

जून १९८० मा जन्मेका शेख तमिमले बेलायतका प्रतिष्ठित स्कुलमा पढे । लन्डनको प्रतिष्ठित ह्यारो स्कुलबाट माध्यमिक र इङ्ल्यान्डको रोयल मिलिट्री एकेडेमीबाट सन् १९९८ मा स्नातक गरेका उनलाई स्वदेश फर्केपछि कतारी सेनाको सेकेन्ड लेफ्टिनेन्ट बनाइयो ।

कतारका अमिर शेख तमिम संसारका सबैभन्दा धनी शासकको सूचीमा नवौँ नम्बरमा छन् । अल थानी परिवारको कुल सम्पत्ति लगभग ३ सय ३५ बिलियन अमेरिकी डलर (४ खर्ब ४४ अर्ब ५५ करोड रुपैयाँ) छ । उनी एक्लै १.६ बिलियन डलर (२ खर्ब १२ अर्ब ३२ करोड रुपैयाँ) का मालिक हुन् ।

शेख तमिमले सन् २००५, २००९ र २०१४ मा तीनपल्ट बिहे गरिसकेका छन् । उनका १३ बच्चा छन् ।

आलिसान महल

कतारी अमिर आफ्नो परिवारसँग दोहा रोयल प्यालेसमा बस्छन् । दोहा कतारको राजधानी हो । अमिर बस्ने प्यालेसको मूल्य करिब १ बिलियन अमेरिकी डलर (१ खर्ब ३२ करोड रुपैयाँ) छ । उक्त महलमा १०० भन्दा धेरै कोठा र अन्य सुविधा छन् ।

त्यहाँ एकसाथ करिब ५ सय कार पार्क गर्न सकिन्छ । दोहा रोयल प्यालेसका केही भागमा सुनले बनाएका बुट्टाहरू छन् ।

शेख तमिमसँग संसारको सबैभन्दा महँगो र आलिसान याच छ । यसको मूल्य ४ सय मिलियन डलर (५३ अर्ब रुपैयाँभन्दा बढी) छ । १ सय २४ मिटर लामो याचमा एक हेलिप्याडसमेत छ । यसमा एकपल्टमा ३५ पाहुना र ९० क्रु मेम्बर रहन सक्छन् ।

अमिर शेख तमिम महिनामा केही दिन आफ्नो याचमा बिताउँछन् । यसको नाम काटारा हो । यो याच एक तरिकाले समुद्रमा तैरिइरहेको महलजस्तै छ ।

ओमानमा महल

साउथ चाइना मर्निङ पोस्टको रिपोर्टअनुसार, शेख तमिमले सन् २०१९ मा ओमानमा आफ्ना लागि अर्को एक महल बनाउन लगाएका छन्, जसको नाम ह्वाइट प्यालेस हो । यसबाहेक उनीसँग अमेरिका र अन्य धेरै देशमा सम्पत्ति छ ।

आफ्नै एयरलाइन्स

शेख तमिमको आफ्नै एयरलाइन्स पनि छ । ‘कतार अमिरी एयरलाइन्स’को सुरुवात सन् १९७७ मा भएको थियो । यसले शाही परिवारलाई मात्रै सेवा दिन्छ । यस एयरलाइन्ससँग कम्तीमा १४ विमान छन्, जसमा तीन बोइङ ७ सय ४७ पनि छ । शेख तमिमसँग सयौँ लग्जरी कार छन्– बुगाटीदेखि फरारी, लेमबोर्गिनी, रोल्स–रोयससम्म ।

सन् २०२२ मा कतारले फिफा विश्वकप फुटबलको आयोजना गर्दा उनी प्रतियोगिता मूल आयोजक समितिका अध्यक्ष थिए ।

उनी सेन्ट जर्मन फुटबल क्लबका मालिक पनि हुन् । केही महिनाअघि राजपरिवारले ‘एससी बारगा’मा करिब २२ प्रतिशत शेयर किनेका छन् । यो पोर्चुगलको सबैभन्दा प्रमुख फुटबल क्लबमध्ये एक हो ।

द इकोनोमिस्टको एक रिपोर्टअनुसार, शेख हमाद परिवारका धेरैजसो सदस्य कतारको सेनादेखि सरकार र तमाम महत्त्वपूर्ण पदमा छन् । एक तरिकाले हरेक ठाउँमा उनीहरूकै बोलवाला छ ।

कतारको तरक्की

कतारमा अहिले २७ लाखको हारहारीमा मानिसहरू छन् । तीमध्ये करिब १० प्रतिशत मात्रै कतारी हुन् । बाँकी ९० प्रतिशत नेपाल, भारत, बंगलादेशलगायत देशका श्रमिक हुन् ।

कतारमा प्राकृतिक ग्यासको विशाल भण्डार छ । यो नै कतारी अर्थव्यवस्थाको मुख्य आधार हो । सन् १९९५ मा ८ अर्ब डलरबाट बढेर कतारको अर्थतन्त्र सन् २०१० मा १ सय ७४ अर्ब डलरको भएको थियो ।

शेख हमादको शासनकालमा कतारले व्यावहारिक नीति अपनाउँदै विभिन्न देशसँग सम्बन्ध बनायो । विभिन्न क्षेत्रीय मुद्दामा कतारले मध्यस्थकर्ताको भूमिका निभाउँदै आएको छ । यस्तो भूमिकाका कारण पनि कतारसँग धेरै देश खुसी छन् । सिरियामा कतारले विपक्षीको समर्थन गर्छ ।

शेख तमिमका बुबा शेख हमादले अमेरिकासँग निकट सम्बन्ध बनाएका थिए । अन्य अरब देशले नरुचाउने इरानसँग कतारले सौहार्दपूर्ण सम्बन्ध स्थापित गर्‍यो ।

सन २०१४ र २०१६ मा कतारसँग साउदी अरब, यूएई र बहराइनलगायत देशसँग विवाद भयो । पछिल्लो विवादका बीच यी देशले एकसाथ कतारमाथि जल, जमिन र हवाई नाकाबन्दी लगाए । तैपनि कतारले हार मानेन, बरु आफूलाई थप प्रभावशाली साबित गरिदियो । पछि कतारमाथि लगाएको प्रतिबन्ध फुकुवा गर्न अरबी देशहरू बाध्य भए ।

आज कतार संसारको सबैभन्दा धनी देशको सूचीमा पर्छ । कतार आफ्नो आन्तरिक गरिबी विश्वलाई देखाउन चाहँदैन । तेल र ग्यासबाट हुने आयका कारण कतारको जीडीपी १ सय ८० अर्ब डलर छ । कतारी नागरिक र पश्चिमी देशका अप्रवासीलाई कतारमा उच्च तलब र आकर्षक सामाजिक सुरक्षा उपलब्ध छ ।

कतारले विश्वकपका लागि सात रंगशाला, एक नयाँ एयरपोर्ट, मेट्रो, सडक र होटल बनायो । फाइनल म्याचका लागि लुसाल रंगशाला पाँच वर्षभित्र बनाइएको हो ।

अन्तर्राष्ट्रिय राजनीतिक मञ्चमा कतारको शक्ति हेर्ने हो भने सुडानको दारफुरमा उसले शान्ति प्रयासमा मध्यस्थकर्ताको भूमिका निभाइसकेको छ । अफगानिस्तान र तालिबानबीच शान्तिवार्तामा पनि कतारको भूमिका तारिफयोग्य थियो । इजरायल र प्यालेस्टाइनी लडाकु समूह हमासबीचको लडाइँमा मध्यस्थता गरी कतारले इजरायलीसहित केही विदेशी बन्धकलाई छुटाउन भूमिका खेलेको थियो ।

अल जजिरा कतारकै टीभी नेटवर्क हो । यसले अरब दुनियाँमा समाचार प्रसारको तरिकामा धेरै परिवर्तन ल्याइदियो । त्यसैले पनि संसारभर अल जजिराले आफ्नै ठाउँ बनाएको छ ।

तस्वीरहरू: सुशील श्रेष्ठ

प्रकाशित मिति: बुधबार, वैशाख १२, २०८१ १४:२८