अन्तिम माग राष्ट्रियसभा सदस्य पनि पूरा नभएपछि बिच्किएका थिए माधव नेपाल

A+ A A-

वर्तमान सत्ता गठबन्धनमा अन्तिम समयमा खोजी गरिएका व्यक्ति थिए नेकपा एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधवकुमार नेपाल । २१ फागुनमा नयाँ सत्ता गठबन्धनले आकार लिँदा उनी बिरामी भएर काेटेश्वरस्थित आफ्नै घरमा थिए । नयाँ गठबन्धन बनेकाे औपचारिक जानकारी उनले बेलुका मात्र पाए । त्यही दिन साँझ प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड नारायणकाजी श्रेष्ठलाई लिएर नेपालनिवास कोटेश्वर पुगेपछि उनले नयाँ गठबन्धन बनेकाे जानकारी पाएका थिए ।

२२ फागुनमा प्रधानमन्त्री प्रचण्ड र एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली नेपालनिवास कोटेश्वर पुगे । समाजवादीले त्यो समयसम्म कतातर्फ लाग्ने भन्ने कुनै निर्णय गरिसकेको थिएन । माओवादी कांग्रेससँग गठबन्धन तोडेर एमाले र रास्वपासँग मिलिसकेको थियो ।

२३ फागुनमा नेकपा एसले सचिवालय बैठकबाट नयाँ गठबन्धनमा सामेल हुने निर्णय गर्‍यो । त्यसपछि एस सरकारमा सामेल भयो । दुई मन्त्रालय भागमा परेपछि सरकारमा सामेल भएको एसले पावर शेयरिङमा आफूलाई पनि सम्मानजनक रूपमा सामेल गर्नुपर्ने माग राख्दै आएको थियो । त्यो भनेको प्रचण्ड र ओलीबीच हुने भागवण्डामा आफ्नो हिस्सा हुनुपर्ने उसकाे भनाइ थियाे । अझ प्रचण्ड र ओली आलोपालो प्रधानमन्त्री बन्दा आफूले पनि भाग पाउनुपर्ने अध्यक्ष नेपालको माग थियो ।

पुरानो गठबन्धनमा नेपालले एक वर्ष प्रधानमन्त्री पाउने सहमति भएको थियाे तर नयाँ गठबन्धनमा नेपालको कहीँकतै प्रधानमन्त्रीमा चर्चा भएन । बरु एमाले अध्यक्ष ओलीले कटाक्ष गरिरहे ।

यसरी गठबन्धनमा आफूलाई किनारामा पारिएकाे महसुस गरेका अध्यक्ष नेपालले सुदूरपश्चिममा मुख्यमन्त्रीका लागि दाबी पेस हुँदा कांग्रेससहितकाे गठबन्धनमा समर्थन जनाउन प्रदेशका नेताहरूलाई संकेत गरेपछि भयाे पनि त्यस्तै, जसले सुदूरपश्चिममा देखा परेकाे गठबन्धनभित्रकाे चिराले बालुवाटारलाई पनि झस्काएकाे छ । र, साेमबार बिहानैदेखि काठमाडाैंमा नयाँ गठबन्धन बन्न सक्ने चर्चा भएकाे छ ।

यसरी एउटा गठबन्धन बनेकाे एक महिनामै अर्काे गठबन्धनकाे चर्चा हुनुले नेपाली राजनीतिमा पारदर्शिता नरहेकाे देखाउने बताउँछन् राजनीतिक विश्लेषक हरि रोका । उनी भन्छन्, ‘राजनीतिमा अनुमान गरेर हुँदैन । नेताहरूबीच गठबन्धन बनाउँदा के–के सहमति भयो भन्ने बाहिर आएको छैन । पुरानाे गठबन्धन कुन काम गर्न नसकेर भत्क्यो ? कुन काम नयाँ गर्न चाहेर नयाँ गठबन्धन बनेकाे हो, केही पनि स्पष्ट छैन । कसले के पाउने, के लिने, केही पारदर्शिता छैन ।’

गठबन्धनमा नेकपा एस सहभागी हुँदा राष्ट्रियसभाको उपाध्यक्ष नेकपा एसलाई दिने मौखिक सहमति गरे पनि त्याे सहमति कार्यान्वयन नभएपछि अध्यक्ष नेपाल गठबन्धनप्रति नै रुष्ट बनेका थिए । नेकपा एसका एक नेताले भने, 'गठबन्धन बनेपछि आफैँ घरमा आएर गठबन्धनमा सहभागी हुनुपर्‍यो, मिलेर जाऊँ भन्ने प्रस्ताव प्रचण्ड र ओलीले गर्नुभयो । तर, अहिले आएर प्रयोग मात्र गर्नुभयो । यहाँसम्म कि हामीलाई राष्ट्रियसभामा उपाध्यक्ष दिने मौखिक सहमति गर्नुभयो । तर, त्यो एमालेले लियो । हामीले राष्ट्रियसभामा राष्ट्रपतिले मनोनीत गर्ने सदस्यकाे कोटा माग्दा पनि एमालेले लिएपछि प्रचण्ड र ओलीको साक्षी बस्नुभन्दा बाहिरिनु ठीक भन्ने निष्कर्षमा अध्यक्ष नेपाल पुग्नुभयाे ।'

अहिले गठबन्धनमा नेकपा एसले तत्काल एक प्रदेशको मुख्यमन्त्री चाहेको छ । प्रधानमन्त्रीका लागि पनि गठबन्धनभित्र छलफल गरेर आफूले पनि प्रधानमन्त्री पाउने सुनिश्चितता खोजेको हुन सक्ने गठबन्धनका नेताहरू बताउँछन् ।

संघीय सरकारमा दुई मन्त्रालय पाए पनि राष्ट्रियसभाको उपाध्यक्ष र सदस्य नपाएपछि रुष्ट बनेका नेपाललाई सुदूरपश्चिम प्रदेशको मुख्यमन्त्री दिने वचन ओली–प्रचण्डले दिएको तर अन्तिममा ओलीले मानेनन् भनेर प्रचण्डले बताएपछि गठबन्धनप्रति झन् रुष्ट बनेर सुदूरपश्चिममा गठबन्धनभन्दा फरक चाल चलेको नेकपा एसका उपमहासचिव तथा प्रवक्ता जगन्नाथ खतिवडाले शिलापत्रलाई बताए । उनले भने, ‘सुदूरपश्चिम प्रदेशको मुख्यमन्त्री हाम्रो पार्टीलाई दिने सहमति भएको थियो । आइतबार हठात् प्रचण्ड र ओलीजीले निर्णय परिवर्तन गर्नुभयो । नागरिक उन्मुक्तिको पनि रञ्जिताजी समूहलाई मुख्यमन्त्री दिने हुनुभयो । हाम्रो मुख्यमन्त्री पाउने अवसर खोस्नुभयो । हामीले पनि त्यसका विरुद्ध कार्यनीतिक चाल चलेका हौँ ।’

गठबन्धनसँग रिसाएर घुर्क्याए पनि नेकपा एस बाहिर जान नसक्ने आकलन प्रधानमन्त्री प्रचण्ड र एमाले अध्यक्ष ओलीको रहेको बालुवाटार स्रोत बताउँछ । स्रोतले भन्याे, ‘केन्द्रको गठबन्धनमा माधव नेपाल साथै हुनुहुन्छ । उहाँ बाहिरिनुभए पनि गठबन्धनमा आउन अरु दल तयार छन् । उहाँ बाहिरिएर पनि बाहिर केही उपलब्धि हुने देखिँदैन । उहाँहरू प्रदेशमा बाहिरिनुभयो भने नयाँ गठबन्धन बन्न पनि समस्या छ । प्रधानमन्त्री र ओलीजीबीच गठबन्धनको विषयमा निरन्तर छलफल भइरहेको छ ।’

नेपालले अनावश्यक रूपमा गठबन्धनमा अन्याेल ल्याउने र बार्गेनिङ गर्ने गरेको आरोप अध्यक्ष ओलीले एमाले संसदीय दलको बैठकमा लगाएका छन् । उनले साेमबार बैठकमा भने, ‘सही दिशामा राजनीति फर्किंदै थियो । विपक्षीहरूमा आशा पलाउने गरी, जनतामा आशंका, निराशा पैदा हुने गरी, नेकपा एसले कदम चाल्यो । त्यसका बोली, व्यवहार, बार्गेनिङ, आन्तरिक रूपमा छँदै थिए । तर, हिजो बाहिर नै प्रकट भयो ।’

यसबाट पनि प्रस्ट हुन्छ कि अध्यक्ष नेपाल गठबन्धनमा आफूप्रति गरेको व्यवहारले सन्तुष्ट थिएनन् । जसको विस्फोट सुदूरपश्चिमबाट भएको छ ।

सुदूरपश्चिममा केन्द्रीय गठबन्धनइतर गठबन्धन बनेको छ । उक्त गठबन्धनबाट नै मुख्यमन्त्री बनेमा त्यसको असर तत्काल प्रदेश सरकारदेखि केन्द्र सरकारसम्म पर्ने खतिवडा बताउँछन् । उनले भने, ‘पाँच वर्ष गठबन्धन टिकाउनुपर्छ भनेर किरिया खाएर आएका होइनौँ । गठबन्धनभित्र राम्रो व्यवहार भयो भने गठबन्धनमा बस्छौँ, नत्र बस्दैनौँ । अहिलेको व्यवहार ठीक छैन । गठबन्धनमा असर पर्छ ।’

आफूले मुख्यमन्त्री मागेको तर नपाएको सुदूरपश्चिम प्रदेशमा नेकपा एसले नाउपालाई समर्थन गरेको छ, त्यो पनि कांग्रेससँग मिलेर । जसका कारण गठबन्धनको भविष्यमाथि फेरि प्रश्न उठ्न थालेको छ । नेकपा एस नहुँदा गठबन्धनमा बागमती र लुम्बिनी प्रदेश सरकार ढल्न सक्छन् ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, वैशाख ३, २०८१ १८:२३