आत्मकथा बेचेर कृषि औजार कारखाना चलाउन कस्सिएका महावीर पुन

A+ A A-

शिलापत्रले वैज्ञानिक महावीर पुनलाई ‘वर्षव्यक्ति २०८०’ को सूचीमा राखेको थियो । तर, अनलाइन सर्वेक्षणबाट उनी प्रमुख समाचार निर्माता २०८०’ का रूपमा चयन भएका छन् ।

वर्षव्यक्तिका लागि प्रस्तावित सूचीमा रहेका पाँच जनाबाट सबैभन्दा बढी मत प्राप्त गरी महिला फुटबलर सावित्रा भण्डारी साम्बा ‘वर्षव्यक्ति २०८०’ बनेकी छन् । दोस्रो लोकप्रिय मत पाएका पुन समाजमा आशा र सकारात्मकता सञ्चार गरेकोमा ‘प्रमुख समाचार निर्माता’ बनेका हुन् ।

वर्षव्यक्तिमा भण्डारीले ३८ दशमलव ६ प्रतिशत मत पाउँदा पुनले २५ दशमलव ९ प्रतिशत मत पाए । आफ्नै ४० करोड लगानी गरी रुपन्देहीमा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको रंगशाला बनाइरहेका विनोद कुँवरले २४ दशमलव ६ प्रतिशत र नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणको छानबिन गरेका एसएसपीद्वय दानबहादुर कार्की र मनोजकुमार केसीले ९ दशमलव ४ प्रतिशत मत प्राप्त गरे । वर्षव्यक्तिको मनोनयन, छनौट प्रक्रिया र विस्तृत नतिजा शिलापत्रले केही दिनपछि सार्वजनिक गर्ने छ ।

समाचार निर्माता २०८०ः महावीर पुन

वैज्ञानिक महावीर पुन आफूले लेखेको पुस्तक ‘महावीर पुन सम्झना, सपना र अविरल यात्रा’ बेच्न देश दौडाहामा छन् । आफ्नो जीवनी पुस्तक बेचेर प्राप्त आम्दानीले वीरगञ्जस्थित कृषि औजार कारखानालाई पूर्ण क्षमतामा सञ्चालन गर्ने उनको घोषणा छ । २०५९ सालदेखि बन्द अवस्थामा रहेको कारखाना उनकै पहलमा यस वर्षदेखि सञ्चालनमा आयो ।

पहिलो चरणमा कारखानाले कृषकका लागि आवश्यक साना औजारहरू बेल्चा, बञ्चरो, कुटो, कोदालो, खुकुरीलगायतका उपकरण बनायो । कारखानाका ८० प्रतिशत मेसिनहरूसमेत ठीकठाक पारियो ।

अब बाँकी मेसिन मर्मत/खरिदलगायतलाई थप बजेट चाहियो । उनले सरकारसँग मागे तर पाएनन् । अनि आफूले प्राप्त गरेका अवार्ड/मेडलहरू बिक्रीमा राखे । तैपनि नपुगेपछि आत्मकथा पुस्तक बेच्ने अभियानमा होमिए ।

व्यक्तिगत अभियानबाट कुनै सार्वजनिक योजनाका खातिर काम गर्नुपर्दा नेपालमा चन्दा उठाउने चलन छ । पुन स्वयम्‌ले पनि राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रका लागि चन्दा उठाएका थिए । तर, यसपल्ट उनले चन्दाको साटो आफूसँग भएको प्रतिभा वा अनुभव बाँडेर शुभचिन्तकसँग सहयोग संकलन गर्ने बाटो समाते । उनको योजनालाई सर्वसाधारणले साथ पनि दिएका छन् । पुस्तक पढ्ने बानी नभएकाहरूले समेत पुनको सहयोग खातिर किताब किनिदिएका छन् ।

२८ असोजमा उनले लेखेको आत्मकथा ‘महावीर पुन सम्झना, सपना र अविरल यात्रा’ सार्वजनिक गरिएको थियो । यसै वर्ष प्रकाशित उनको पुस्तक व्यापारिक दृष्टिले बजारमा नाम चलेका लेखक वा प्रकाशकलाई माथ खुवाउने गरी बिकेको छ ।

पुनका अनुसार, २८ जिल्ला घुम्दा हालसम्म ७५ हजार किताब बिक्री भइसकेको छ । एक थान किताबको दाम ७ सय ५० छ । यस हिसाबले पुनले पुस्तक बेचेर ५ करोड ६२ लाख ५० हजार रुपैयाँ संकलन गरिसकेका छन् । अब पूर्वी नेपालका लागि झोला कस्न लागेका उनले अझै धेरै पुस्तक बिक्री हुने विश्वास व्यक्त गरेका छन् ।

महावीर पुनको फेसबुक पोस्टहरू हेर्ने हो भने, केही महिनायता उनको दैनिकी पूर्णतः पुस्तक बेच्ने मात्र हो । उनी काठमाडौंबाट निस्केको सय दिन पुग्नै लागेको छ । दिनहुँ ठाउँठाउँमा जान्छन्, माइकिङ गर्छन्, पुस्तक बेचेर आउने आम्दानीबारे योजना सुनाउँछन् । स्थानीय बासिन्दाबाट साथ, सहयोग र माया पाइरहेको पुन बताउँछन् ।

अमेरिकाको नेब्रास्का विश्वविद्यालयबाट विज्ञानमा स्नातकोत्तर गरेका पुन एसियाको नोबेल पुरस्कार भनेर चिनिने ‘रोमन म्यागासेसे अवार्ड’ विजेता पनि हुन् । नेपालको विज्ञान र अनुसन्धानमा उल्लेखनीय योगदान गरेको भन्दै नेब्रास्काले उनलाई मानार्थ ‘डाक्टर’ उपाधिसमेत दिएको छ ।

अहिले उनी त्रिभुवन विश्वविद्यालयभित्र रहेको राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रका अध्यक्ष हुन् । उक्त केन्द्रले ड्रोन, बायोमेडिकल, कृषि, शिक्षा, स्वास्थ्यलगायतका २० भन्दा बढी क्षेत्रमा नयाँ–नयाँ अनुसन्धानको काम गरिरहेको छ । यसमा उनले नयाँ सोच बोकेका र केही गर्ने हुटहुटी भएका युवालाई प्राथमिकतामा राखेर सोहीअनुसार कामको वातावरण मिलाउँदै आएको बताउने गरेका छन् ।

आलोचकहरू आविष्कार केन्द्रलाई ‘मर्मत केन्द्र’ भनेर पनि कटाक्ष गर्छन् । कतिपयले सामाजिक सञ्जालमा आलोचकप्रति आक्रोशित प्रतिक्रिया दिने महावीर पुनको शैली मन पराउँदैनन् । तर, पुन भने आफू सफा नियतका साथ सामाजिक काममा समर्पित भएर लागेकाले आलोचनाकै कारण नअल्झिनेमा दृढ छन् ।

जेहोस्, किसानका लागि सहयोगी बन्न सक्ने कृषि औजार कारखाना सञ्चालनका लागि पुनले चन्दा नमागेर पुस्तक बेच्ने उपाय अवलम्बन गर्नु आफैँमा सकारात्मक र अनुकरणीय छ । राज्यस्तरबाट हुनुपर्ने काम व्यक्तिको तहबाट, त्यो पनि आत्मकथा पुस्तक बेचेर आएको रकमले गर्नुले राज्यलाई त गिज्याउँछ नै, साथै देशको विषयमा चिन्तित नागरिकलाई झकझकाउँछ पनि ।

के हो वर्षव्यक्ति र समाचार निर्माता ?

बितेको वर्ष भएका घटना, परिघटना अनि कारक पात्रहरूको समीक्षाले आउने वर्ष सुझबुझपूर्ण निर्णय गर्न देशलाई सघाउ पुर्‍याओस् भन्ने ध्येयका साथ २०७७ सालयता शिलापत्रले वर्षको अन्तिममा 'वर्षव्यक्ति' घोषणा गर्दै आएको छ ।

गत वर्ष गतवर्ष वरिष्ठ नेत्ररोग विशेषज्ञ डा. सन्दुक रुइत 'शिलापत्र वर्षव्यक्ति' घोषित भएका थिए ।

यसपल्ट १५ चैतदेखि १० दिनको समय राखेर विभिन्न विधामा भर्चुअल्ली मत हाल्न पाउने गरी फारम राखिएको थियो । २५ चैत राति १२ बजेदेखि भोटिङ बन्द गरियो ।

पाठकले वर्षपुस्तकका साथै एक/एक वर्षव्यक्ति, वर्षकलाकार, वर्षखेलाडी, वर्षकार्टुनिस्ट, वर्षसिनेमा र वर्षनाटकका साथै १५ समाचार निर्मातालाई मत दिन पाउने व्यवस्था मिलाइएको थियो । पाठक मतकै आधारमा वर्षनाटकसँगै वर्षखेलाडी क्रिकेटर दीपेन्द्रसिंह ऐरी, वर्षकार्टुनिस्ट रवि मिश्र, वर्षकलाकार दयाहाङ राई, वर्षसिनेमा 'जारी' र वर्षनाटक 'दमिनी भीर' घोषणा गरिसकिएको छ । वर्षव्यक्ति २०८० फुटबलर सावित्रा भण्डारी (साम्बा) बनेकी छन् । वर्षव्यक्तिको सूचीमा सावित्रा र पुनसँगै उद्यमी विनोद कुँवर तथा संयुक्त रूपमा एसएसपीद्वय दानबहादुर कार्की र मनोजकुमार केसीलाई राखिएको थियो ।

वर्षव्यक्तिमा नचुनिएका बाँकी यस वर्षको प्रमुख समाचार निर्माता भए । शिलापत्र वर्षव्यक्ति, समाचार निर्माता र अन्य विधाको मनोनयन, छनौट र नतिजाको विस्तृत विवरण केही दिनमा सार्वजनिक गरिनेछ ।

शिलापत्र वर्षान्त अभियान के हो ? वर्षव्यक्ति वा यसअन्तर्गत विभिन्न विधाका सूची कसरी तयार गरिन्छ, केलाई आधार मानिन्छलगायत जिज्ञासा भए यहाँ क्लिक गरेर पढ्न सक्नुहुन्छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, चैत ३०, २०८० २०:२८