गण्डकीमा गठबन्धनका दुई योजना– पहिला राप्रपा फकाउने, नभए सभामुखको राजीनामा

A+ A A-

राप्रपा तत्काललाई पक्षमा नदेखिएपछि गण्डकीमा नेकपा एमाले र नेकपा माओवादी केन्द्रको गठबन्धनले सभामुखलाई राजीनामा गरेर सरकार गठन गर्नेसम्मको तयारी गरेको छ । सभामुखलाई राजीनामा गराउने र कांग्रेस दल नेता सुरेन्द्रराज पाण्डे नेतृत्वको कामचलाउ सरकारमा भौतिक पूर्वाधारमन्त्री रहेका स्वतन्त्र सांसद राजीव गुरुङ (दीपक मनाङे)लाई पनि साथमा लिएर बहुमत पुर्‍याउने योजनामा एमाले–माओवादी गठबन्धन छ । गठबन्धनले यो दोस्रो विकल्प मानेको छ ।

पहिला राप्रपालाई नै फकाउने र २५ चैतसम्म कुनै सकारात्मक संकेत नपाए सभामुखलाई राजीनामा गराउने गठबन्धनको योजना छ । ‘हाम्रो दलको नेता खगराज अधिकारी मुख्यमन्त्री बन्नुहुन्छ । पहिला राप्रपालाई हेरौँ, राप्रपाले तत्काल साथ नदिए दोस्रो विकल्पमा जान्छौँ,’ एक जना एमाले सांसदले शिलापत्रसँग भने ।

मुख्यमन्त्री सुरेन्द्रराज पाण्डेले गत २१ चैतमा राजीनामा दिएपछि प्रदेश प्रमुख डिल्लीराज भट्टले २७ चैतसम्मको समय दिएर सरकार गठन आह्वान गरेका छन् । २१ चैतमै बसेको राप्रपाको पदाधिकारी बैठकले एमाले–माओवादी गठबन्धनलाई सहयोग नगर्ने, आवश्यक परे कांग्रेसलाई सहयोग गर्ने निर्णय गरेको छ ।

गण्डकीमा संविधानको धारा १६८ (२)अनुसार दुई वा त्योभन्दा बढी दलले बहुमत पुर्‍याउन सक्ने भए दाबी गर्न प्रदेश प्रमुखले आह्वान गरेका छन् । यो व्यवस्थाअनुसार ६० सदस्यीय प्रदेशसभामा ३१ सांसद पुर्‍याउनुपर्छ । कांग्रेसका २७, एमालेका २२, माओवादीका सभामुखसहित ८, राप्रपाका २ र एक जना स्वतन्त्र सांसद छन् ।

राप्रपाले साथ दिँदा एमाले–माओवादी गठबन्धनलाई बहुमत पुग्छ । राप्रपाले साथ दिए पनि कांग्रेसलाई बहुमत नपुग्ने अवस्था छ । यो अंकगणित हेरेर राप्रपाले २७ चैतको आन्दोलनपछि आफूहरूलाई साथ दिने गठबन्धनको विश्वास छ । यही कारण सुरुमा राप्रपाले नमाने तत्काललाई सभामुखलाई राजीनामा गराएर सरकारमा दाबी गरिने ती सांसदले बताए । ‘उपसभामुखले तत्काल राजीनामा दिनु पर्दैन । सभामुखले दिएर बहुमत पुर्‍याउँछौँ । उपसभामुखले परिस्थिति हेरेर दिनुहुन्छ,’ ती सांसदले थपे, ‘राजीवजीले ३० पुर्‍याउनुस् भन्नुभएको छ । संसद विघटन हुनेतिर सोच्नै हुँदैन ।’

एमाले अध्यक्ष ओली कास्की र स्याङ्जा जिल्ला कमिटीको कार्यक्रममा सहभागी हुन आएका छन् । ओलीले पोखरा ओर्लिएपछिको एक घण्टा गण्डकीको सरकार गठनको विषयमा बिताए । उनले पोखरा विमानस्थलमा एमाले दल नेता खगराज अधिकारी र माओवादी दल नेता हरिबहादुर चुमानसँग २० मिनेट जति छलफल गरे । त्यहाँबाट निस्केर ओली लेकसाइडको एउटा रिसोर्टमा पुगे । त्यहाँ उनले गण्डकीमा निर्णायक रहेको राप्रपा दल नेता पञ्चराम गुरुङसँग भेटे ।

नेता चुमानले ओलीसँगको भेटमा के कुरा भयो भन्ने खुलाउन चाहेनन् । तर, उनले राप्रपाले गठबन्धनलाई नै साथ दिने र गठबन्धनको सरकार बन्ने दाबी गरे । ‘सभामुखको राजीनामा गराउनै पर्दैन । राप्रपाले सहयोग गर्छ । गठबन्धनको सरकार बन्छ,’ उनले शिलापत्रसँग भने । राप्रपा दल नेता पञ्चरामसँग ओलीले आधा घण्टा जति एक्ला–एक्लै वार्ता गरेका थिए । ओलीले भेटमा राप्रपाले सहयोग गर्नुपर्ने नभए परिस्थिति जटिल बन्ने विषय राखेका थिए । त्यसपछि पञ्चरामले आफूले पार्टी केन्द्रको निर्णय मान्ने र २७ चैतसम्म आन्दोलन भएकाले कुनै कदम नचाल्ने जवाफ दिए ।

पञ्चराम कांग्रेसभन्दा एमाले–माओवादीसँग मिल्नु सहज भएकाले मिल्नुपर्ने पक्षमा छन् । तर, नयाँ गठबन्धन बन्दा प्रधानमन्त्री एवं माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले ‘प्रतिगामीसँग सहकार्य नगर्ने’ भनेर दिएको अभिव्यक्तिले राप्रपा अध्यक्ष राजेन्द्र लिङ्देन चिढिएका छन् । यही कारण राप्रपाको पदाधिकारी बैठकले एमाले–माओवादी गठबन्धनलाई सहयोग नगर्ने भनेको छ । तर, सरकार गठन भएपछि विश्वासको मत लिने अवस्थामा राप्रपाले साथ दिनेमा गठबन्धन आशावादी छ । यही कारण राप्रपाको प्रदेश तहबाटै केन्द्रीय नेतृत्वलाई एमालेले दबाब बढाइरहेको छ । ओली र दल नेता पञ्चरामको भेटको सम्बन्ध यो विषयसँग जोडिन्छ ।

संविधानको धारा १६८ (२) अनुसार सरकार बन्न नसकेमा कांग्रेस दल नेता पाण्डे उपधारा २ अनुसार ठूलो दलको नेताको हैसियतले पुनः मुख्यमन्त्री नियुक्त हुनेछन् । तर, उनले तीस दिनभित्र विश्वासको मत लिनुपर्छ र अंकगणित हेर्दा त्यो सम्भव छैन । यो समयमा उनले राप्रपा र स्वतन्त्र सांसद दीपक मनाङेलाई साथमा लिएर अन्य दलका एक जना सांसदलाई फ्लोर क्रस गराउनुपर्छ ।

उपधारा ४ अनुसार विश्वासको मत नपाएमास सरकार गठनको प्रक्रिया उपधारा ५ मा पुग्छ । यो सरकार गठनको अन्तिम विकल्प हो । यो उपधाराअनुसार कुनै एक जना सांसदलाई बहुमत सांसदले मुख्यमन्त्री प्रस्ताव गर्न सक्छन् । यो समयमा स्वतन्त्र सांसद मनाङे, राप्रपा र माओवादी संसदीय दलका सदस्य रहेका नेसपा सांसद फणीन्द्र देवकोटाले आफूलाई साथ दिने कांग्रेस दल नेता पाण्डेको विश्वास छ । यो परिस्थितिमा पुगेको अवस्थामा राप्रपाले एमाले–माओवादीको एक जना सांसदलाई साथ दिएको अवस्थामा सरकार बन्न सक्छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, चैत २३, २०८० १६:३६