थरीथरीका चरा हेर्न मन छ ? नवलपुरको ‘बर्ड वाचिङ ट्रेल’ मा के छ, कति लाग्छ खर्च ?

A+ A A-

हाम्रा गाउँ-ठाउँमा देखिने भँगेरा, सुगा, परेवा, डाङ्ग्रे, गौँथली, बकुल्ला, हाँस, गिद्ध, काग, कोइली, लाटोकोसेरोसहित चरा तपाईं हामी प्रायःले देखेकै छौँ । तपाईंलाई थाहा छ नेपालमा कति प्रकारका चरा पाइन्छन् ? नेपालमा ९ सय ९२ प्रकारका चरा रहेको यही क्षेत्रमा क्रियाशील रहेका संस्थाले गरेको अध्ययनले देखाएको छ ।

नेपालमा चरा हेर्न आउने पर्यटक र आन्तरिक पर्यटकलाई पनि ‘चरा पर्यटन’ मा जोड्न पन्छी समाज पोखराको पहलमा नवलपुरमा तीनवटा ट्रेल तयार गरिएको छ । नारायणी नदी, चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज, जटायु रेस्टुरेन्ट, कृष्णसार सामुदायिक वनलगायत क्षेत्र यही हप्ता सार्वजनिक गरिएका नयाँ तीनवटा ट्रेलले समेट्छ ।

गत २६ देखि २८ माघसम्म नवलपुरको कावासोतीमा दोस्रो संस्करणको नेपाल बर्ड फेयर भएको थियो । त्यसपछि नै ‘बर्ड वाचिङ ट्रेल’ तय गरिएको हो । यी रुट असोजदेखि चैतसम्म घुम्न उत्कृष्ट रहेको पन्छी समाज पोखराका सचिव हेमन्त ढकालले जानकारी दिए ।

PBS Bird Fair Team1711154230.jpg

तल चर्चा गरिएका ट्रेल जान नवलपुर पुग्नुपर्छ । नवलपुरको मुख्य बजार कावासोती काठमाडौं र पोखराबाट आउजाउ गर्नु बराबरजस्तै हो । काठमाडौं र पोखराबाट कावासोती पुग्न गाडीमा ७ घण्टा लाग्छ । २० मिनेटको हवाई यात्रामा काठमाडौंबाट चितवनको भरतपुर पुगिन्छ र त्यहाँबाट डेढ घण्टा गाडीमा यात्रा गरेर कावासोती पुग्न सकिन्छ । पोखराबाट भरतपुर १८ मिनेटको उडानमा पुगिन्छ । बुटवलतिरबाट आउँदा तीन घण्टा लाग्छ ।

कस्तो छ तीनवटा ट्रेलको रुट, खर्च र विशेषता ?

बोटिङ ट्रेल

नारायणी नदीमा डुंगा सयर गरेर चरा हेर्न सकिने पहिलो ट्रेल छ । विशेषतः जल पन्छी देख्न सकिने यो ट्रेलअन्तर्गत तीनवटा रुट छन् । पहिलो रुटले पिठौली घाटदेखि नमुना सामुदायिक वनको बीच भाग समेटेको छ । दोस्रो रुटले जमुना घाटदेखि अमलटारी घाटसम्मको दूरी समेट्छ । तेस्रो रुटले रत्नापुरादेखि भुताहा पोष्टसम्म समेट्छ ।

page 2 trail news1711154245.JPG

तीनवटा रुट भएको डुंगा सयर गरिने पहिलो ट्रेल तीन घण्टा लामो छ । यसमा दुई घण्टा डुंगामा, २५ मिनेट जिपमा र २५ मिनेट पैदल हिँड्नुपर्छ । यो रुटमा १४ भन्दा धेरै थरिका हाँस र १० प्रजातिका जलपन्छी देख्न सकिन्छ । यो ट्रेलका जुन रुट यात्रा गरे पनि १२ हजारदेखि १८ हजार रुपैयाँसम्म खर्च पर्छ । यसमा गाइड, जिप भाडा, डुंगा र राष्ट्रिय निकुञ्जको शुल्क समावेश छ । यो खर्चमा पाँच जनासम्मले चरा अवलोकनको मज्जा लिन सकिन्छ ।

देवचुली ट्रेल

चरा अवलोकन गर्न सकिने अर्को रुट ‘देवचुली ट्रेल’ हो । ९ घण्टाको यो रुट कावासोतीबाट सुरु हुन्छ भने अन्तिम विन्दु देवचुलीको टुप्पो (१९३८ मिटर) हो । यो रुट एक दिनभर हाइकिङ गर्न पनि उत्कृष्ट छ । कावासोतीबाट जिप चढेको करिब डेढ घण्टामा पोखरी भन्ने ठाउँ पुगिन्छ । त्यहाँबाट तीन घण्टा पैदल हिँड्नुपर्छ ।

हिँडेर नवलपुरको सबैभन्दा अग्लो देवचुलीको चुचुरो पुगिन्छ । त्यही बाटो तीन घण्टा फर्किएर एकदिनमै ९ घण्टाको यात्रा टुंग्याउन मिल्छ । ६ घण्टा हिँड्न अप्ठेरो लागेमा देवचुली चुचुरोभन्दा डेढ घण्टा तल होमस्टेमा बास बस्न सकिन्छ । जाँदा वा फर्कंदाको एक रात त्यहाँ बस्न मिल्छ । त्यहाँ एक दिनको प्याकेजको एक हजार रुपैयाँ पर्छ ।

यो ट्रेलमा नेपालमा मात्रै पाइने काँडे भ्याकुर, चाँचरहरू, कालिज, घेघरी घाँसेफिष्टो, नहिकुटी गौँथली आदि देख्न सकिन्छ । यसमा १४ हजारदेखि २० हजार रुपैयाँसम्म खर्च हुन्छ । गाइड, जिप भाडा र बिहानको खाना समावेश गरिएको यो प्याकेजमा आठ जनासम्मले यात्रा गर्न मिल्छ ।

नमुना सामुदायिक ट्रेल

तेस्रो ट्रेल ‘नमुना सामुदायिक ट्रेल’ हो, जुन विश्वकै पहिलो सामुदायिक व्यवस्थापनमा सञ्चालित जटायु रेस्टुरेन्टबाट सुरु हुन्छ । यो ट्रेलमा पाँच घण्टा हिँड्नुपर्छ । यसको अन्तिम विन्दु कृष्णसार सामुदायिक वनको गेट हो ।

यो ट्रेलमा विभिन्न ८ प्रजातिका (डङ्गर, सुन, लामोठुंडे, सानो-खैरो, सेतो, खैरो, हिमाली, राज) गिद्ध, खर मजुर, कालिकण्ठे तोरीगाँडा, ठूलो कस्दरी, खोया हाँस, माछाकुल, झिलीजस्ता प्रजातिका चरा देख्न सकिन्छ । यो ट्रेलमा यात्रा गर्दा १० हजारदेखि १५ हजार रुपैयाँसम्म खर्च हुन्छ । यो पैसामा पाँच जनासम्म घुम्न मिल्छ र दुई जना गाइड साथमा हुन्छन् ।

page 2 trail new1711154257.JPG

***

चराको क्षेत्रमा काम गर्दै आएको संस्था पन्छी समाज पोखराका अध्यक्ष मनशान्त घिमिरेकाअनुसार नेपालमा ९ सय ९२ प्रजातिका चरा पाइन्छन् । उनकाअनुसार नेपाल आउने कुल पर्यटकमध्ये आठ प्रतिशतलाई चराबारे चासो हुन्छ ।

चरा अवलोकनका लागि नवलपुर क्षेत्रको नयाँ रुटले आर्थिक क्षेत्रमा योगदान गर्ने दाबी पन्छी समाज पोखराको छ । ‘यो ट्रेल प्याकेजले प्रकृतिप्रति उत्साही र चरा अवलोकनकर्तालाई अद्वितीय अनुभव प्रदान गर्छ,’ समाजका अध्यक्ष घिमिरे भन्छन्, ‘नवलपुरको समृद्ध जैविक विविधता देखाउन डिजाइन गरिएका यी प्याकेजहरूले पर्यटक, पथप्रदर्शक र इको–एड्भेन्चर खोज्ने एजेन्सीहरूलाई आकर्षित गर्छ ।’

नेपालमा ८ प्रतिशत रहेको दाबी गरिने चरा पर्यटकको संख्यालाई २० प्रतिशत बनाउन योगदान गर्ने उद्देश्यसहित आफूहरू लागिपरेको उनले सुनाए ।

(नोट: यदि तपाईंलाई माथि उल्लेखित ट्रेल अवलोकन गर्न मन लागेमा नेचर गाइड एसोसिएसन नवलपुरका अध्यक्ष केबल चौधरी (९८४७०५६६५६) लाई सम्पर्क गर्न सक्नुहुनेछ ।)

प्रकाशित मिति: शनिबार, चैत १०, २०८० ०६:५४