रेड जोनतिर ढल्केका प्रचण्ड, नयाँ गठबन्धनसँग पहिलाे गासमै ढुंगा

A+ A A-

फागुन २० गते नयाँ सत्ता गठबन्धन बनाएका प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले ३० गते विश्वासको मत लिइसकेका छन् । तर, विश्वासकाे मत पाए पनि प्रधानमन्त्रीका रूपमा उनकाे आगामी यात्रा सहज देखिएकाे छैन । गठबन्धन फेरेसँगै उनले संसदमा दैनिक प्रतिपक्षको अवरोधको सामना गरिरहेका छन् । उनी यो गठबन्धनमा कति शक्तिहीन छन् भन्ने कुरा आफ्नै पार्टीका उपाध्यक्ष कृष्णबहादुर महरा पक्राउ प्रकरणमा पनि देखिन्छ । भेप प्रकरणमा महरालाई प्रतिवादी बनाएर मुद्दा दर्ता गर्नुपर्ने सुनको अवैध पैठारी (तस्करी) नियन्त्रण सम्बन्धी जाँचबुझ आयोगले प्रतिवेदनमा उल्लेख गरेपछि महरालाई पक्राउ गर्नुपर्ने दबाबमा प्रहरी प्रशासन थियो ।

उक्त प्रतिवेदनमा नाम भएका सबैलाई छानबिनको दायरामा ल्याउने निर्णय मन्त्रिपरिषद्‌ले गरेकाे थियाे । क्याबिनेटबाट निर्णय भएकाे २४ घण्टाभित्रै महरालाई पक्राउ गर्नुपर्छ भन्नेमा प्रधानमन्त्री प्रचण्ड सहमत नभएकाे स्रोत बताउँछ ।गृहमन्त्री रवि लामिछानेले प्रधानमन्त्रीले भनेको नमानेर एकलौटी रूपमा महरालाई पक्राउ गर्न प्रहरीलाई दबाब दिएको स्रोतको दाबी छ ।

स्रोतका अनुसार महरालाई बोलाएर नै हिरासतमा राख्ने तयारीमा प्रहरी प्रशासन रहेको थियो । तर, गृहमन्त्री लामिछानेले आइतबार पक्राउ गर्न खोजेको सूचना पाएपछि महराले उपत्यका छोडेका थिए । उनी काठमाडाैं उपत्यका छोडेर रोल्पा हिँडेका थिए । तर पनि गृहमन्त्रीले प्रहरीलाई महराको पिछा गर्न लगाएर बाटोबाटै पक्राउ गर्न लगाए । यसमा गृहमन्त्रीसँग प्रधानमन्त्री सन्तुष्ट नरहेको माओवादी स्रोत बताउँछ ।

याे घटनालाई प्रचण्डले नयाँ गठबन्धनबाट पहिलो गासमै ढुङ्गा पाएकाे रूपमा अर्थ लगाउन थालिएकाे छ । सबैभन्दा विश्वासिला पात्र नै आफू प्रधानमन्त्री हुँदा पक्राउ परेपछि प्रचण्ड तनावमा छन् ।

कांग्रेसले रविमाथि प्रहार गरेर प्रचण्डलाई सबक सिकाउने

प्रमुख प्रतिपक्ष दल नेपाली कांग्रेसले सूर्यदशर्न सहकारी ठगी प्रकरणमा गृहमन्त्री रवि लामिछानेको संलग्नताबारे छानबिन गर्न संसदीय समिति गठन गर्नुपर्ने माग गर्दै आएको छ । सरकारबाट एकाएक प्रतिपक्षको बेञ्चमा पुगेको कांग्रेसले गृहमन्त्री लामिछानेमाथि कानुनी र नैतिक प्रश्न रहेको बताउँदै आएको छ । कांग्रेसले सरकारमाथि सदनमा दबाब बढाउँदै लगेको छ । कांग्रेसले सत्तापक्षले प्रतिपक्षलाई संसद अवरोध गर्न चुनौती दिएको भन्दै प्रतिपक्षले संसद अवरोध गरेमा सरकार चल्न नसक्ने बताउँदै आएकाे छ ।

कांग्रेसले बुधबार आगामी संसद बैठकमा सहकारी ठगीमा गृहमन्त्री जाेडिएकाेबारे छानबिन गर्न संसदीय समिति गठन गर्न अल्टिमेटम दिएकाे छ । कांग्रेसका सांसदहरूले प्रधानमन्त्री प्रचण्डले गृहमन्त्री लामिछानेलाई जोगाउन खोजेको भन्दै प्रधानमन्त्रीले बेइमानी र घात गरेको आराेप लगाइरहेका छन् ।

पोखराको सूर्यदर्शन सहकारीका हजारौँ बचतकर्ताको ७ अर्बभन्दा बढी रकम अपचलन प्रकरणका झण्डै एक दर्जन आरोपीमध्येका एक गृहमन्त्री लामिछाने पनि हुन् । कास्कीमा उनी विरुद्ध किटानी जाहेरी पनि परेको छ । प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सीआईबी)ले उनीमाथि अनुसन्धान गरिरहेको थियो । प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालयअन्तर्गतको सम्पत्ति शुद्धीकण विभागले पनि उनको सम्पत्ति छानबिन गरिरहेको छ । आरोपहरूले घेरिएका लामिछाने गृहमन्त्री बनेपछि प्रतिपक्षले छानबिन समिति बनाउनु पर्ने माग राखेको हाे ।

यदि कांग्रेसले संसदमा आफ्नो माग पूरा नहुँदासम्म संसद अवरुद्ध गरेमा अथवा छानबिनमा गृहमन्त्री दोषी ठहरिएर उनी पदमुक्त भएमा सरकार नै ढल्ने अवस्था आउन सक्छ । लामिछानेले आफूले राजीनामा दिनुपर्दा सरकारलाई दिएको समर्थन फिर्ता लिन सक्छन् । यसाे हुँदा प्रचण्ड सरकार अल्पमतमा पर्छ ।

अहिलेकाे सरकारको मुख्य मेरुदण्ड नै रवि लामिछाने सभापति रहेकाे राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी हो । याे पार्टीबाट लामिछाने गृहमन्त्री बनेका छन् । अहिले कांग्रेसले गृहमन्त्रीलाई केन्द्रमा राखेर संसदमा कुरा उठाए पनि आन्तरिक रूपमा यो गठबन्धन भत्काउन गृहमन्त्री लामिछानेलाई ताराे बनाएकाे देखिन्छ ।

कांग्रेसमा अहिले प्रचण्डले आफूसँगकाे गठबन्धन भत्काएको आक्रोश छ । रिसाएकाे कांग्रेस जसरी पनि नयाँ गठबन्धन भत्काउन चाहन्छ । यसको लागि सबैभन्दा कमजोर पात्र रवि हुन् । गृहमन्त्रीको राजीनामा गराउन सकेमा र रविले पुरानै तरिकाले आफ्नो पार्टी सरकारबाट बाहिर ल्याएमा सरकारको नेतृत्व कांग्रेसको हातमा आउँछ । ३० गते १५७ सांसदकाे मतसहित विश्वास पाएका प्रचण्ड सरकारबाट रास्वपा बाहिरिनेबित्तिकै १ सय ३६मा सीमित हुन्छ । त्यसपछि सरकार टिकाउन सक्ने अवस्था हुँदैन । जबकि पहिलाको गठबन्धनमा प्रचण्डलाई यति जोखिम थिएन । मन्त्री फेरबदल गर्दा सरकार नै फेरबदल हुने अवस्था थिएन । अहिले कांग्रेसले जसरी पनि रविको राजीनामा गराएर सरकारबाट बाहिर आउने वातावरण बनाउन थालेको छ । अर्कोतर्फ कांग्रेस सत्ता गठबन्धनमा भएको एमालेप्रति भने नरम छ । कांग्रेसको प्रमुख तारो गृहमन्त्री भए पनि केन्द्रमा प्रधानमन्त्री प्रचण्ड छन् ।

यो सरकार ढाल्न सकेमा कांग्रेस एमालेसँग सहकार्य गर्ने मुडमा छ । अहिले कांग्रेसका नेताहरू खुल्ला रूपमा एमालेसँग मिलेर सरकार बनाउन प्रस्ताव गरिरहेका छन् । अहिले गृहमन्त्रीको राजीनामा मागिरहेको कांग्रेसले रविलाई प्रधानमन्त्रीको प्रस्ताव पनि गरेको थियो । तर रवि त्यो प्रस्तावमा विश्वास नमानेर वाम गठबन्धनमा सामेल भएका थिए ।अहिले सरकारबाट बाहिरिएको कांग्रेसले रवि जाेडिएकाे सहकारी ठगीको प्रकरण उचालेर प्रचण्ड सरकार ढाल्ने मुख्य हतियार बनाएकाे छ ।

अंक गणितमा कमजोर, पार्टीभित्र असन्तुष्टि

३० गते विश्वासको मत पाएका प्रधानमन्त्री प्रचण्डसँग अहिले १ सय ५७ जना सांसदको समर्थन छ । तर यो गठबन्धनमा एक पार्टीले हात झिक्नेबित्तिकै सरकारले बहुमत पुगाउन सक्ने अवस्था छैन । पार्टीहरू भित्र पनि यो गठबन्धनका बारेमा एक मत छैन । नेकपा एकीकृत समाजवादीले सरकारलाई विश्वासको मत दिँदाको दिनसम्म पनि रोष्ट्रममा नै गएर आलोचना गरेको थियो । नेकपा एसमा सरकारलाई समर्थन नै गर्नु हुँदैन भन्नेको संख्या बढी नै थियो । तर पनि अन्तिममा आएर ७ बुँदेमा हस्ताक्षर गरेर विश्वासको मत दिएको हाे ।

अर्को दल जनता समाजवादीमा पनि विवाद छ । वाम गठबन्धनलाई समर्थन गर्ने कि कांग्रेस नेतृत्वको गठबन्धनलाई समर्थन गर्ने भन्नेमा विवाद रहेको थियो । उसले पनि अन्तिम समयमा आएर विश्वासको मत दिएको हो । सरकारले अहिले पनि उपेन्द्र यादवलाई वरीयतामा उपप्रधानमन्त्रीमा सबैभन्दा तल राखेको छ ।

नागरिक उन्मुक्तिभित्र पनि विवाद छ । प्रचण्ड सरकारलाई विश्वासको मत दिएको नाउपाले सुदूरपश्चि प्रदेश सरकारमा कांग्रेसलाई साथ दिएको छ । जबकि पुरानै गठबन्धनमा सहज बहुमतले सरकार चलिरहेको थियो । अन्तिम समयमा कांग्रेस मन्त्री पनि फेरबदल गर्न तयार भएको थियो ।

यता माओवादीभित्र पनि महरा पक्राउ परेपछि यो गठबन्धन र गृहमन्त्रीप्रति झन आशंका बढेको छ । २६ फागुनमा माओवादीका केन्द्रीय सदस्य रामकुमार शर्माले नयाँ गठबन्धनका बारेमा ६ प्रश्न भन्दै सामाजिक सञ्जालमा स्टाटस लेखेका थिए । उनको लेखाइमा नयाँ गठबन्धन ठीक भएन भन्ने आशय थियाे । दोस्रो दिन नै प्रधानमन्त्री प्रचण्डले शर्मालाई बालुवाटारमा बोलाएर सम्झाइ बुझाइ गरेको स्रोत बताउँछ ।

नयाँ गठबन्धन नबनाएको भए बहुमतबाट नै भए पनि टीआरसी पास हुने सम्भावना थियाे । प्रचण्डले काँध फेरिरहँदा टीआरसी पनि टुङ्गोमा नपुगेको माओवादीका एक स्थायी समिति सदस्य बताउँछन् ।

ती सदस्यले भने, ‘आफ्नै प्रधानमन्त्री भएको समयमा पार्टी उपाध्यक्षलाई अमानवीय तरिकाले पक्राउ गरेको छ ।टीआरसीबारे अहिलेसम्म केही निर्णय भएको छैन । यो गठबन्धन त्यति सहज हुँदैन भन्ने सुरुमा नै देखिएको छ । पुरानोभन्दा अप्ठ्यारो यात्रामा प्रधानमन्त्री हिँड्नुभएको छ ।’ प्रधानमन्त्रीले आफू पोखरा हुँदा म आएपछि सल्लाह गरौँला भन्दा पनि गृहमन्त्रीले महरालाई तत्कालै पक्राउ गरेपछि यो गठबन्धनसँग माओवादीका दोस्रो तेस्रो तहका नेताहरूले असन्तुष्टि पाेखिरहेका छन् ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, चैत ७, २०८० २०:२२