सुनकाण्डमा नारायणकाजीले उन्मुक्ति दिएका महरा बल्ल अनुसन्धानको दायरामा (भिडियोसहित)

सुनकाण्डमा नारायणकाजीले उन्मुक्ति दिएका महरा बल्ल अनुसन्धानको दायरामा (भिडियोसहित)

A+ A A-

गृहमन्त्री हुँदा नारायणकाजी श्रेष्ठ प्रहरीलाई निर्देशन दिइरहन्थे, ‘अनुसन्धानमा कुनै हस्तक्षेप हुने छैन । दोषी जोसुकै भए पनि कारबाही अघि बढाउनुस् ।’ तर, उनीमाथि आफ्नो पार्टी र गठबन्धनका नेता जोगाएर अरुलाई मात्र कठघरामा उभ्याएको आरोप लागिरह्यो । माओवादी केन्द्रका नेता एवं पूर्वसभामुख कृष्णबहादुर महरा सोमबार पक्राउ परेपछि सो आरोप पुष्टि भएको छ ।

सुन तस्करीमा संलग्नता खुल्ने तथ्यहरू प्रहरीले उतिबेलै भेट्टाएको थियो । शक्तिकै आडमा त्यतिबेला महरामाथि अनुसन्धान खुकुलो पारियो । छोरा राहुललाई पक्राउ गरेर प्रहरीले महरालाई उन्मुक्ति दिएको थियो । सुन तस्करी जाँचबुझ आयोगले प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सीआईबी)ले तस्करीमा संलग्नलाई जोगाएको प्रतिवेदनपछि प्रहरी महरालाई पक्राउ गरी पुनः अनुसन्धान गर्न बाध्य भएको हो ।

पूर्वन्यायाधीश डिल्लीराज आचार्यको अध्यक्षतामा गठित आयोगले प्रतिवेदन बुझाउनुअघि श्रेष्ठको गृहबाट परराष्ट्र मन्त्रालयमा सरुवा भइसकेको थियो । यो प्रकरणमा गृहमन्त्री रवि लामिछानेले प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डलाई ‘कन्भिन्स’ मात्र गरेनन्, आकस्मिक मन्त्रिपरिषद् बैठक बसेर सरकारले आयोगका सिफारिस कार्यान्वयन गर्ने निर्णय नै गर्‍यो ।

त्यसो त सुन तस्करीको अनुसन्धान फितलो भएको आरोप त्यतिबेलै लागेको थियो, जतिबेला एक क्विन्टल सुन विमानस्थलबाट बाहिरिएर पार्किङमा पक्राउ परेको थियो । गिरोहका नाइकेलाई उन्मुक्ति दिएर भरिया मात्र पक्राउ गरिएको भन्दै तत्कालीन प्रतिपक्ष एमालेले शृंखलाबद्ध संसद अवरुद्ध गरेपछि गत असोजमा जाँचबुझ आयोग गठन गरिएको थियो । सोही आयोगको सिफारिसअनुसार महरालाई पक्राउ गरी पुनः अनुसन्धानको दायरामा ल्याइएको हो ।

के हो महरा जोडिएको प्रकरण ?

विद्युतीय चुरोट (भेप) मा लुकाएर ल्याइएको ९ किलो सुन तस्करी प्रकरणमा मुछिएपछि पूर्वसभामुख महराले गत साउनमा दिएको प्रस्टीकरण रोचक थियो । सुन तस्करीमा संलग्न भनिएका चिनियाँ व्यापारीलाई आफूले ७ वर्षदेखि फलफूल व्यापारीका रूपमा मात्र चिनेको र आफूले उनैसँग फलफूल लिने गरेको उनको दाबी थियो ।

गृहजिल्ला दाङ पुगेर महराले भनेका थिए, ‘उनको सामान आउने भनेको फलफूल मात्र हो भन्ने थाहा थियो । भेप भन्ने मलाई थाहै थिएन । भन्सारमा अड्कियो भनेपछि छोड्न मिल्ने हो भने छोड्नुस्, लिलाम गर्नुपर्ने हो भने गर्नुस्, भनिदिएको हुँ ।’

तर, कल डिटेल रेकर्ड प्रतिवेदनले महरा बाबुछोरा र सुन तस्करीका मुख्य अभियुक्त ली हानसङबीचको सम्बन्ध त्यत्तिमा मात्र सीमित रहेको देखिएन । त्रिभुवन विमानस्थलमा सुन पक्राउ परेपछि महराले २२ पटक र उनका छोरा राहुलले २ सय ३४ पटक अभियुक्तसँग फोन सम्पर्क गरेको सीआईबीको रिपोर्टमै उल्लेख थियो ।

सीआईबीको प्रारम्भिक अनुसन्धान रिपोर्टमै सुन तस्करी प्रकरणमा महरा बाबुछोराको संलग्नता देखिएको विवरण खुलाइएको थियो । तर, प्रहरीले महरा बाबुछोरालाई जोगाएर अन्य आरोपितविरुद्ध मात्र मुद्दा अघि बढायो । सो प्रकरणमा जोडिएका अन्य अभियुक्त पक्राउ हुँदा महरा बाबुछोरालाई भने सरकारले उन्मुक्ति दिएको थियो ।

सीआईबीले कल डिटेल रेकर्ड प्रतिवेदनअनुसार, सुन ल्याउने समूहमा रहेका चाइनिज नागरिक लुई, दाओजिन वाङ, लोकेन्द्र पौडेल, खुवाप्रसाद न्यौपाने र राहुल महराबीच बारम्बार सम्पर्क देखाएको थियो । त्यस्तै, कृष्णबहादुर महरा र भन्सार कर्मचारी मुक्तिप्रसाद श्रेष्ठबीच यसै विषयमा सम्पर्क भएको भन्दै प्रतिवेदनमा भनिएको थियो, ‘आपसी सम्पर्क रहेको र यो समूहले सुन बेचबिखन गर्ने समूहसँग पनि सम्पर्कमा रहेको तथा निजहरू आ–आफ्नो आपराधिक जिम्मेवारीबमोजिम खटिएको देखिन्छ ।’

गत १० पुसमा त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल भन्सारले जफत गरेको ९ किलो ११.५२४ ग्राम सुन छुटाउन महरा र उनका छोरा राहुलले शक्तिको दुरुपयोग गरेको घटनाक्रमले देखाउँछ । ७३ वटा बट्टामा ७३० थान भेप भेटिएको थियो । भन्सार कर्मचारीले जफत गरेको सुन छाड्न नमानेपछि अस्वाभाविक रूपमा लिलाम गराएर विमानस्थलबाटै बेचबिखन गरिएको थियो ।

भेपभित्र लुकाएर ल्याइएको सो सुनको बजारमूल्य ८ करोड ५५ लाख रुपैयाँभन्दा धेरै पर्न आउँछ । उक्त सुन ल्याउने चिनियाँ नागरिक लीसँग महरा बाबुछोराको सम्पर्क देखिएको र सुन बरामद परेपछि छुटाउन अस्वाभाविक रूपमा भन्सार अधिकारीहरूलाई दबाब दिएको प्रहरी अनुसन्धानमा खुलेको हो । तस्करीमा संलग्नहरूलाई सहयोग पुग्ने गरी महरा बाबुछोराले विमानस्थल भन्सारका उच्च अधिकारीलाई पटकपटक फोन गरेको कल रेकर्ड प्रतिवेदनसहित सीआईबीले प्रतिवेदन बुझाएको थियो ।

सुन ल्याउने र भन्सारमा रोकिएपछि त्यहीँबाट बेच्ने सञ्जालमा महरा बाबुछोरा संलग्न रहेको सीआईबी प्रतिवेदनले किटान गरे पनि गृहमन्त्री श्रेष्ठले उनीहरूलाई जोगाएको आरोप माओवादीबाहेकका दलहरूले लगाएका थिए । महरा बाबुछोरालाई उन्मुक्ति दिँदै अन्य अभियुक्तविरुद्ध २७ असारमा जिल्ला सरकारी वकिल कार्यालय काठमाडौंले विशेष अदालतमा मुद्दा दायर गरेको थियो ।

चार महिनापछि २६ वैशाखमा भन्सार कार्यालयले सीआईबीलाई पत्र लेखी सो घटनाको अनुसन्धान गर्न आग्रह गरेको थियो । सोही आधारमा ब्युरोले एक चरणको अनुसन्धान सकेर मुद्दा दायर गरेको थियो । जुन अनुसन्धानमा पूर्वसभामुख महरा र उनका छोरा राहुल संलग्न रहेको पर्याप्त प्रमाण भेटिए पनि अनुसन्धानसम्म गरिएन । चौतर्फी दबाब र विरोधपछि छोरा राहुललाई पक्राउ गरी पुर्पक्षका लागि थुनामा राखे पनि महरालाई उन्मुक्ति दिइएको थियो ।

चौतर्फी विरोधपछि प्रधानमन्त्री प्रचण्डले सम्पादकहरूसँगको एक भेटमा भनेका थिए, ‘मैले सीआईबीका अधिकारीलाई बोलाएर अनुसन्धान प्रतिवेदनमा नामै उल्लेख हुँदासमेत किन बयान लिइएन भनेर सोधेको छु । प्रतिवेदन गलत हो भने सच्याउनुपर्‍यो, होइन भने जोसुकै होस्, अनुसन्धानको दायरामा ल्याउनुपर्‍यो भनेर निर्देशन दिएको छु । महराजीमाथि पनि छिट्टै छानबिन हुन्छ ।’ आयोगको प्रतिवेदन आउनुअघिसम्म प्रधानमन्त्री प्रचण्डको यो प्रतिबद्धता पूरा भएन । औपचारिकताका लागि बयान लिएर छाड्नेबाहेक अरु अनुसन्धान गरिएको थिएन ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, चैत ५, २०८० १९:५२