सन्तानलाई समेत अपराध सिकाउने 'जनयुद्ध' लडेका नेता, सत्ताकाे मातले कसरी बढाउँछ अपराध ?

सन्तानलाई समेत अपराध सिकाउने 'जनयुद्ध' लडेका नेता, सत्ताकाे मातले कसरी बढाउँछ अपराध ?

A+ A A-

माओवादी केन्द्रका उपाध्यक्ष कृष्णबहादुर महरा दोस्रोपटक पक्राउ परेका छन् । २०४८ मा संयुक्त जनमोर्चाबाट सांसद जितेर संसद भवन आएका महरा साेमबार दाेस्राेपटक पक्राउ परेका हुन् । संगठित अपराध गरेको आरोपमा कपिलवस्तुबाट पक्राउ परेका उनलाई साेमबार दिउँसै काठमाडौं ल्याइएकाे छ ।

महरा राजनीतिक दल र सत्ताको उपल्लो ओहदामा पुगेका पात्र हुन् । सुनको अवैध पैठारीसम्बन्धी जाँच गर्न गठित जाँचबुझ आयोगको प्रतिवेदनमा महराको पनि सुन तस्करीमा संलग्नता देखाइएको छ । त्यही आधारमा महरा पक्राउ परेका हुन् ।

हुन त यसअघि नै इलेक्ट्रिक चुरोट ‘भेप’मा लुकाएर सुन तस्करी गरेको प्रकरणमा महरासँग प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सीआईबी)ले बयान लिएको थियो । तर, सीआईबीले त्यतिबेला महरालाई प्रतिवादी बनाएको थिएन । अहिले एमालेकाे पहलमा बनेकाे आयोगको प्रतिवेदनमा महरालाई पनि प्रतिवादी बनाउनुपर्ने सुझाव दिएपछि उनी फन्दामा परेका हुन् ।

चिनियाँ नागरिकले दुबईबाट ल्याएर भन्सारमा रोकिएको ‘भेप’ छुटाउन आफूले तत्कालीन भन्सार प्रमुखलाई ‘फोन मात्रै गरेको’ महराले सीआईबीमा बयान दिएका थिए । महराले चिनियाँ सुन तस्कर दाओजिन वाङसँग आफ्नो पुरानो चिनजान रहेको र उनले आफ्नो सामान भन्सारमा रोकेकाले छुटाइदिन भन्न फोन गरेको स्वीकारेका थिए ।

२०८० साल माघ २५ गते सुनको अवैध पैठारीसम्बन्धी जाँच गर्न गठित जाँचबुझ आयोगसमक्ष महराले बयान दिएका थिए । त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट इलेक्ट्रिक चुरोट (भेप)मा लुकाई तस्कर गरिएको साढे ९ किलो सुन तस्करीमा महरा र उनको छोरा राहुल जोडिएका थिए । राहुल अहिले पुर्पक्षका लागि जेलमा छन् ।

कृष्णबहादुर महरा यसअघि सभामुख पदमा बहाल हुँदा बलात्कार अभियाेगमा १९ असाेज २०७६ मा काठमाडौंबाट पक्राउ परेका थिए । करिब आठ महिना जेलमा बसेका उनलाई जिल्ला अदालतले सफाइ दिएको थियाे । पाँचपटक मन्त्री र सभामुख बनेका महराको समग्र जीवन नाटकीयजस्ताे देखिन्छ ।

महराको जीवनमा कुनै फिल्मको कथाभन्दा कम उतारचढाव छैन । ३२ वर्षको राजनीतिक जीवनमा महराले सत्ताको सिंहासनदेखि जेलजीवन भोगे । उनको जीवनले केवल राजनीति मात्र होइन, राजनीतिसँगै जोडिएको अपराधको पनि बयान गर्छ । सत्ता र पहुँचमा हुनेहरूले राज्यसत्ताको दुरुपयोग कसरी गर्छन् भन्ने उदाहरणीय पात्र बनेका छन् महरा । विभिन्न प्रकरणमा उनी आफू मात्रै जाेडिएनन् अपराध कर्ममा छोरालाई सँगसँगै डाेर्‍याएका छन् ।

छानबिन नभएको टेपकाण्ड

१८ फागुन २०६७ मा चिनियाँ नागरिकसँग महराले ५० करोड मागेको टेपकाण्ड बाहिरियो । सांसद खरिद गर्नका लागि उनले ५० करोड मागेको अडियो सार्वजनिक भएकाे थियाे । तर, माओवादीमा यसको कहीँकतै चर्चा भएन । न पार्टीले छानबिन गर्‍यो, न त राज्यका कुनै निकायले सोधिखोजी गरे । उनीसँग त्यो समयमा सत्ताकाे शक्ति थियो । महरा छानबिनबाट बचे ।

कुनै समय त्याग र बलिदानको पर्याय मानिने महरा सत्ता र शक्तिकाे मातमा परिवर्तन हुँदै गए । युवा अवस्थामा महरा रोल्पाका शिक्षक थिए । गणित पढाउन जिल्लामा प्रख्यात रहेका महरा समयक्रमसँगै बदलिए । शिक्षक हुँदा राजनीति उनको सहायक थियो । तर २०४८ सालमा संयुक्त जनमोर्चाबाट निर्वाचन जिते । त्यसपछि उनी शिक्षक नभएर पूर्ण रूपमा राजनीतिज्ञ भए । जनप्रतिनिधि भए ।

करिब तीन वर्ष सांसदको अनुभव लिएर महरा रोल्पा फर्के । त्यो तीन वर्षमा उनको माउ पार्टी एकता केन्द्र माओवादी बनिसकेको थियो । २०५२ सालमा माओवादीले ‘जनयुद्ध’ सुरु गर्‍यो । शिक्षकबाट सांसद भएका महरा एकाएक विद्रोही भए । युद्धमा रहेका बेला प्रचण्ड र बाबुरामसँगै महराकाे पनि टाउकाेकाे मूल्य ताेक्याे । माओवादी शान्ति प्रक्रियामा आएपछि महरा सत्ताकाे अवसरबाट कहिल्यै टाढा भएनन् ।

टोपबहादुर रायमाझी

नेपाली नागरिकलाई नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाएर अमेरिका पठाउने संगठित अपराधको अभियोगमा एमाले सचिव (पूर्वमाओवादी) टोपबहादुर रायमाझी पनि अहिले पुर्पक्षका लागि केन्द्रीय कारागार सुन्धारामा थुनामा छन् । २०८० असार १ गते काठमाडौं जिल्ला अदालतले उनलाई भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा थुनामा राखेर अनुसन्धान गर्न आदेश दिएको थियो ।

उनलाई २०८० वैशाख ३१ गते पक्राउ गरी अनुसन्धान अघि बढाएको थियो । यस प्रकरणमा पक्राउ पर्ने रायमाझी नै सर्वाधिक उच्च राजनीतिज्ञ अर्थात् पूर्वउपप्रधानमन्त्री हुन् । उनीमाथि ठगी, लिखत किर्ते, राज्यविरुद्धको कसुर र संगठित अपराधको अभियोगमा मुद्दा चलाइएको छ । रायमाझीको राजनीति समानता ल्याउने थियो । समाजमा भएका अन्याय अत्याचार हटाउन जीवनको बलिदान गर्न पनि पछि नपर्ने कसम खाएका रायमाझी आफ्नै देशका नागरिकलाई नक्कली शरणार्थी बनाएर अमेरिका पठाउने गिरोहसँग जोडिएर जेलमा छन् ।

उनी आफू मात्र होइन, छोरा सन्दीप रायमाझी पनि यही प्रकरणमा पक्राउ परेर उच्च अदालतबाट धरौटीमा छुटेका छन् तर उनीमाथि पनि छानबिन जारी छ । समाज परिवर्तनका लागि राजनीतिमा लागेका महरा र रायमाझीको परिवार नै अपराधमा मुछिएको छ ।

रायमाझीले माओवादी शान्ति प्रक्रियामा आएपछि २०६४, २०७० र २०७४ काे निर्वाचन जितेका थिए । त्यसपछि एमालेमा बसेका रायमाझीले २०७९ गरी चारपटक प्रत्यक्ष निर्वाचन जितेका थिए । उनी पहिलोपटक २०६६ मा भौतिक योजना तथा निर्माणमन्त्री बने । त्यस्तै, २०६७ मा स्थानीय विकास, २०६८ मा शान्ति तथा पुनर्निर्माण र २०७२ मा उपप्रधान एवं ऊर्जामन्त्री बने । तत्कालीन नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीको विवादमा ओली पक्षतिर खुलेपछि १० पुस २०७७ मा उनी ऊर्जामन्त्री नियुक्त भएका थिए ।

पाँचपटक मन्त्री बनेका रायमाझी अपराधमा मुछिएपछि उनी अहिले सांसदबाट पनि निलम्बित भएका छन् । २०३६ देखि वामपन्थी राजनीतिमा लागेका उनी २०४६ मा अनेरास्ववियु छैटौँको अध्यक्ष, वाईसीएलको संस्थापक संयोजकसमेत भएका थिए । २०४७ मा रायमाझीसहित बाबुराम भट्टराईले माओवादीसँग पार्टी एकता गरेका थिए ।

बालकृष्ण खाँण

२७ वैशाखमा नेपाली कांग्रेसका नेता तथा पूर्वगृहमन्त्री बालकृष्ण खाँण पनि नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा पक्राउ परे । २०८० असार १ गते काठमाडौं जिल्ला अदालतले खाँणलाई भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा थुनामा राखेर अनुसन्धान गर्न आदेश दिएको थियो । उच्च अदालत पाटनले २८ मंसिरमा खाँणलाई ३० लाख धरौटीमा छोड्न आदेश दिएपछि उनी अहिले हिरासतमुक्त छन् । न्यायाधीश कृष्णराम कोइरालाको एकल इजलासले खाँणलाई धरौटीमा छोड्न आदेश दिएको हो ।

अदालतले खाँणलाई छोड्न आदेश दिए पनि उनीलगायत धैरेको मुद्दा अहिले जिल्ला अदालतमा छ । खाँण गृहमन्त्री भएको समयमा पहिलो चरणको प्रमाणीकरणको क्रममा छुटेका केही शरणार्थीको प्रमाणीकरण र तेस्रो मुलुकमा पठाउने सम्बन्धमा सरकारले २०७६ जेठमा सहसचिव बालकृष्ण पन्थीको अध्यक्षतामा भुटानी शरणार्थी समस्या समाधानका लागि कार्यदल बनाएको थियो ।

सो कार्यदलको अवधि व्यतित भएपछि खाँणले नै दुई महिनाको म्याद थप गरेको अदालतको आदेशमा उल्लेख छ । खाँण गृहमन्त्री रहेका बखत मन्त्रिपरिषद्‌बाट प्राप्त भएको प्रतिवेदनसँग मिल्ने अर्को नक्कली समानान्तर प्रतिवेदन गृह मन्त्रालयमा तयार भएको बताइन्छ ।

कार्यदलले कुल ४२९ जना भुटानी शरणार्थीको प्रमाणीकरण बाँकी रहेको प्रतिवेदन दिएको थियो । तर, त्यसपछि पनि आफू छुटेको भन्दै केही निवेदन आए । त्यसपछि सरकारले थप अनुसन्धान गरी नामावली संकलनको काम सुरु गर्‍यो । सोही समयबाट मोटो रकम लिएर नक्कली शरणार्थी तयार पारी अमेरिका पठाउने धन्दाको सुरुवात भएको बताइन्छ । यसमा देशमा उच्च पदमा रहेका मन्त्री, सरकारका उच्चपदस्थ अधिकारी र नेताहरूको संलग्नता देखियो ।

खाँणले २०३० सालमा विद्यार्थी राजनीति सुरु गरेका थिए । उनी त्रिवि स्ववियु सभापतिमा निर्वाचित भए । उनी नेविसंघ र तरुण दलको केन्द्रीय अध्यक्ष बनेका थिए । २०४६ को जनआन्दोलनमा विद्यार्थीबाट नेतृत्व गरेका थिए । २०४८ को संसदीय निर्वाचनमा रुपन्देही क्षेत्र नम्बर ३ बाट विजयी भएका थिए । उनी २०५१ सालको मध्यावधिमा उम्मेदवार थिए । २०७० को संविधानसभा निर्वाचनमा खाँण रूपन्देही क्षेत्र नम्बर ३ बाट निर्वाचित भए । २०७८ देखि २०७९ पुससम्म गृहमन्त्री भए ।

त्यसअघि २०७३ सालमा रक्षामन्त्री भए । २०७४ को निर्वाचनमा समानुपातिकबाट निर्वाचित भए । त्यो समयमा कांग्रेस संसदीय दलको प्रमुख सचेतक भए । तर, राज्यका उच्च ओहदामा पुगेका राजनीतिक व्यक्तिहरू नै देशमा घटेका ठूलाठूला काण्डमा जोडिँदै आएका छन् । यसबाट नै प्रस्ट हुन्छ– सत्ता र शक्तिले मानिसलाई कहाँबाट कहाँ पुर्‍याउँछ ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, चैत ५, २०८० २०:५०