पाकिस्तानका राष्ट्रपति जरदारीले कान्छी छोरीलाई बनाए प्रथम महिला, किन उठ्यो प्रश्न ?

पाकिस्तानका राष्ट्रपति जरदारीले कान्छी छोरीलाई बनाए प्रथम महिला, किन उठ्यो प्रश्न ?

A+ A A-

पाकिस्तानका राष्ट्रपति आसिफ अली जरदारीले आफ्नी छोरीलाई देशको प्रथम महिला (फस्ट लेडी) घोषित गरेको विषयमा चर्चा भइरहेको छ । सामान्यतया कुनै पनि देशको राष्ट्रपति वा प्रधानमन्त्रीकी पत्नीलाई फस्ट लेडी मान्ने गरिन्छ । तर, राष्ट्रपति जरदारीले कान्छी छोरी आसिफा भुट्टो जरदारीलाई देशको प्रथम महिला बनाउने उद्घोष गरेपछि यसबारे चौतर्फी चर्चा भइरहेको हो ।

कतिपयले उनको यो घोषणालाई ऐतिहासिक भनेका छन् । आसिफ अली जरदारी पाकिस्तानकी पूर्वप्रधानमन्त्री बेनजिर भुट्टोका श्रीमान् हुन् । सन् २००७ मा बेनजिरको हत्या भएको थियो ।

आमा मारिँदा आसिफा भुट्टो १४ वर्षकी थिइन् । बेनजिर इस्लामिक देश पाकिस्तानकी प्रथम महिला प्रधानमन्त्री थिइन् । सन् १९९८ मा प्रधानमन्त्री बनेपछि नै उनी तीन बच्चाकी आमा बनेकी थिइन् ।

जरदारी पहिलोपल्ट सन् २००८ मा राष्ट्रपति बनेका थिए । सन् २००७ मा बेनजिर भुट्टोको हत्या भएको थियो । त्यतिबेला आधिकारिक रूपमा कसैलाई प्रथम महिलाका रूपमा नियुक्त गरिएको थिएन । जरदारी सन् २०१३ सम्म पाकिस्तानको राष्ट्रपति बनेका थिए ।

यसपल्ट भने पाकिस्तानमा नयाँ सरकार बनेपछि आसिफले देशको १४औँ राष्ट्रपतिका रूपमा गत आइतबार शपथ लिए । लगत्तै उनले प्रथम महिलाका रूपमा आफ्नी कान्छी छोरी ३१ वर्षीया आसिफाको नाम घोषणा गरे ।

जरदारीको यस घोषणामाथि पाकिस्तानमा धेरैले प्रश्न उठाएका छन्– आफ्नी छोरीलाई उनले कसरी प्रथम महिला बनाउन सक्छन् ?

बख्तावर भुट्टो जरदारी आसिफाकी ठूल्दिदी हुन् । बख्तावरले आइतबार सोसल मिडिया प्लेटफर्म एक्समा लेखेकी थिइन्, ‘आसिफा अली जरदारी– जेलबाट रिहाइका लागि अदालतको सुनुवाइहरूका क्रममा आसिफ अली जरदारीका साथमा रहनेदेखि पाकिस्तानकी प्रथम महिलासम्म ।’

आसिफाले प्रथम महिलाका लागि तोकिएका सुविधाहरू पाउनेछिन् । उनी पाकिस्तानमा सबैभन्दा कम उमेरकी फस्ट लेडी हुनेछिन् ।

उनी पाकिस्तान पिपल्स पार्टी (पीपीपी) को चुनावी अभियानमा सक्रिय थिइन् । आसिफाले आफ्नो राजनीतिक करिअरको सुरुवात नोभेम्बर २०२० मा पीपीपीको र्‍यालीबाट गरेकी थिइन् ।

पाकिस्तानको अंग्रेजी अखबार द एक्सप्रेस ट्रिब्युनले कानुन जानकारका भनाइ समेटेर रिपोर्ट तयार गरेको छ । राष्ट्रपतिले आफ्नो परिवारको कुनै पनि महिला सदस्यलाई प्रथम महिला पद दिन सक्ने जानकारहरूले बताएका छन् ।

उनीहरूका अनुसार, कानुनमा यसलाई लिएर कुनै बाध्यता छैन । सन् १९७५ को कानुनमा राष्ट्रपतिले पाएको अधिकारमा फस्ट लेडीबारे कुनै उल्लेख छैन । गृह मन्त्रालयले जारी गरेको दस्तावेजमा पनि फस्ट लेडी वा फस्ट हसबेन्डबारे केही लेखिएको छैन ।

संविधान र कानुनअन्तर्गत राष्ट्रपतिले पाउने सुविधाहरू परिवारका सदस्य, सन्तानले पनि पाउँछन् । राष्ट्रपतिको परिवारका सदस्यले सरकारी निवास, एयरक्राफ्टको प्रयोग गर्न सक्छन् ।

जियो टीभीको वेबसाइटको खबरअनुसार, सैन्य शासनका क्रममा राष्ट्रपति बनेको १० वर्षपछि सन् १९५८ मा अयूब खानले पनि आफ्नी छोरी नसिम औरन्गजेबलाई प्रथम महिला बनाउने घोषणा गरेका थिए । तर, त्यो बेला उनकी श्रीमती जीवित थिइन् ।

मोहम्मद अली जिन्नाकी बहिनी फातिमा जिन्ना पनि आफ्ना भाइसँग विभिन्न कार्यक्रममा सँगै देखिन्थिन् । विगतमा अन्य विभिन्न देशमा श्रीमती नहुँदा छोरी, बहिनीलाई प्रथम महिला बनाउन भनिएको थियो । अमेरिकाका पूर्वराष्ट्रपति एन्ड्रू ज्याक्सनकी श्रीमती नहुँदा उनले भान्जी एमिली डोनेल्सनलाई प्रथम महिला बनाउन भनेका थिए ।

समाचार एजेन्सी पीटीआईका अनुसार, दुई अन्य अमेरिकी राष्ट्रपतिहरू चेस्टर अर्थत र ग्रोभर क्लिभलेन्नले आफ्नी बहिनीलाई प्रथम महिलाका रूपमा सेवा सुविधा दिन भनेका थिए ।

पाकिस्तानमा राष्ट्रपतिसँग बस्नुका सार्थ फस्ट लेडी स्वास्थ्य एवं सामाजिक कार्यक्रमहरूमा पनि सामेल हुन्छिन् । यद्यपि, पाकिस्तानमा केही फस्ट लेडी राजनीतिमा समेत सक्रिय रहेको विगत छ ।

आसिफाकी हजुरआमा नुसरत भुट्टो, जिया उल हककी श्रीमती शफिक जिया प्रथम महिला भए पनि राजनीतिमा सक्रिय थिए । आसिफा पाकिस्तानका विदेशमन्त्री भइसकेका विलावल भुट्टोकी बहिनी हुन् । उनी आफ्ना बुबासँग बढी देखिन्छिन् ।

आसिफाले अक्सफोर्ड युनिभर्सिटीबाट समाज र राजनीति विज्ञानको अध्ययन गरेकी छन् । उनले २१ वर्षको उमेरमा अक्सफोर्ड युनिभर्सिटीमा भाषण दिएकी थिइन् । उनी समाजिक कार्यहरूमा पनि सक्रिय देखिन्छिन् ।

आसिफ अली जरदारी उपचार गराइरहेकी मलाला युसूफजईसँग भेट्न बर्मिङ्घम गएका बेला आसिफा पनि उनीसँग गएकी थिइन् ।

आसिफा सोसल मिडियामा पनि सक्रिय छिन् । पाकिस्तान पोलियोको समस्यासँग जुधिरहेको छ । त्यहाँ पोलियोको औषधि बच्चालाई पिलाउन एक चुनौती हो । आसिफा पोलियोसँग जोडिएको अभियानमा पनि निकै सक्रिय रहन्थिन् ।

२७ डिसेम्बर २००७ मा बिलवाल भुट्टोलाई आमा बेनजिर भुट्टोको हत्यापछि पाकिस्तान पिपल्स पार्टीको उत्तराधिकारी घोषित गरिएको थियो ।

त्यो बेला १९ वर्षका बेलावल अक्सफोर्ड युनिभर्सिटीको क्राइन्सट कलेजमा इतिहासमा स्नातक गरिरहेका थिए । अहिले बिलावल ३३ वर्षका भइसकेका छन् । उनलाई पाकिस्तानको विदेशमन्त्री बनाइएको छ ।

सन् २००९ मा बिलावललाई अमेरिका–पाकिस्तान–अफगानिस्तानको एक समिटमा पाकिस्तानी प्रतिनिधिमण्डलको हिस्सा बनाइएको थियो । त्यो बेला बिलावल २१ वर्षका थिए । उनका बुबा आसिफ अली जरदारी पाकिस्तानका राष्ट्रपति थिए । भनिन्छ, त्यो अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिनिधिमण्डलमा सहभागी हुनुबाहेक बिलावलसँग कुनै कूटनीतिक अनुभव छैन । (बीबीसी हिन्दीको सहयोगमा)

प्रकाशित मिति: बुधबार, फागुन ३०, २०८० १५:१७