वैद्य–बाबुरामले छोडेपछि 'एकलौटी राज' गरेका प्रचण्डलाई जनार्दनको लिखित चुनौती

वैद्य–बाबुरामले छोडेपछि 'एकलौटी राज' गरेका प्रचण्डलाई जनार्दनको लिखित चुनौती

A+ A A-

नेकपा माओवादी केन्द्रको दुई दिनसम्म चलेको बैठकमा अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डको प्रस्तावविरुद्ध आवाज उठेका छन् । प्रचण्डको प्रतिवेदनविरुद्ध पार्टी सग्लो हुँदा मोहन वैद्य र बाबुराम भट्टराईले प्रतिवेदन लेखेर प्रतिवाद गरेका थिए । पार्टी विभाजन र भट्टराईले पार्टी छोडेपछि एकलौटी रूपमा पार्टी हाँकिरहेका प्रचण्डविरुद्ध दोस्रो पुस्ताले आवाज उठाउन थालेको छ ।

फागुन १५ र १६ गते चलेको स्थायी समिति बैठकमा उपमहासचिव जनार्दन शर्मा प्रभाकरले लिखित रूपमा नै असहमतिपत्र पेस गरेका छन् । उनले असहमतिप्रत्रमा प्रचण्डको कार्यविभाजनको मापदण्डप्रति नै असहमति जनाएका छन् । प्रचण्ड आफू प्रधानमन्त्री र पार्टी अध्यक्ष हुन पाउने तर अरुको हकमा यो कुरा किन लागू नहुने भन्दै उनले प्रश्न उठाएका छन् ।

शर्माले भनेका छन्, ‘जनप्रतिनिधिले पार्टीको जिम्मेवारी नलिने नीतिगत व्यवस्था कार्यान्वयन गर्ने कुरा गर्दा स्वयम् अध्यक्ष र सम्पूर्ण तहमा लागू गर्ने हो होइन भन्ने प्रश्न स्वाभाविक रूपमा उठ्छ ।’ शर्माले विधान अधिवेशनमा पारित भएका निर्णयहरू सम्पादन गरेर कार्यान्वयनमा जानुपर्ने व्यवस्था गरेर विधिविहीनतालाई निरन्तरता दिएको आरोप प्रचण्डलाई लगाएका छन् ।

आफूले जिम्मेवारी नपाउने कुरा सामान्य भए पनि त्यसभित्र लुकेको उद्देश्य, विधान अधिवेशनमा आफूले प्रस्तुत गरेका एजेन्डा, छलफल र हलले राखेको पदाधिकारीसमेत अधिवेशनबाट चुनिनुपर्ने मागलाई बेवास्ता गरेको शर्माले उल्लेख गरेका छन् । उनले भनेका छन्, ‘पदाधिकारीसमेत महाधिवेशनबाट चुनिनुपर्ने मागलाई बेवास्ता गर्दै अझ मप्रति सकारात्मक रहेकाहरूलाई जिम्मेवारीविहीन बनाउनुले के मनसाय रहेको छ भन्ने स्पस्ट हुन्छ । उक्त अधिवेशनमा मौखिक रूपमा कुरा राख्दा बेवास्ता गरिएकाे, आफ्नो मत राख्न खोज्दा अधिवेशनमा बोल्न अनुमति नदिएको र कार्यविभाजनमा आइपुग्दा सोही आग्रहबाट निर्देशित भएको स्पस्ट हुन्छ ।’

प्रचण्डको कार्यविभाजनलाई शर्माले विधान अधिवेशनको ह्याङओभर भएको बैठकबाट बाहिर आएर मिडियामा प्रतिक्रिया दिएका छन् । यो बैठकमा शर्मा प्रचण्डसँग वारपारको अवस्थामा पुगेका छन् । पार्टीका आन्तरिक कार्यक्रममा घोचपेच भए पनि बाहिर प्रचण्डको बचाउ गर्दै आएका शर्माले योपटक भने मिडियामा नै खुलेर आलोचना गरेका छन् ।

प्रचण्ड र शर्मा आमनेसामने भएकाे याे पहिलाे होइन। महासचिवकाे दाबी गरेका उनले उपमहासचिव पद आफूले नस्वीकारेको र संगठन विभाग प्रमुखको रूपमा कार्यक्रममा सहभागी भएको बताएपछि प्रचण्डसँग सवालजवाफ भएको थियो ।

२०७९ साल २२ भदौमा अनेरास्ववीयु क्रान्तिकारीको कार्यक्रममा शर्माले नेतृत्व सही ढंगले चल्न नसकेको भन्दै प्रचण्डको आलोचना गरेका थिए । उनले नीति र नेतृत्व सही रूपमा चल्नुपर्ने बताएका थिए । उनले भनेका थिए, ‘मैले नीति र नेतृत्वलाई सधैँ रक्षा गर्दै आएको छु, मेरो दायित्व पनि हो । नीति र नेतृत्व सही ढंगले अघि बढ्नुपर्छ भन्ने मेरो माग छ ।’

प्रचण्डले पनि मञ्चमा नै शर्मालाई जवाफ फर्काएका थिए । आफूले पनि शर्मालाई रक्षा गर्न र हुर्काउन भूमिका खेलेको प्रचण्डले जवाफ दिएका थिए । प्रचण्डले भनेका थिए, ‘जनार्दनजीले जाँदाजाँदै भन्नुभयो– नीति र नेतृत्वको रक्षाको कुरा । म तपाईंहरूलाई भन्न चाहन्छु– जनार्दनलाई रक्षा गर्न र हुर्काउन प्रचण्डको मुख्य भूमिका हो भन्ने कुरा पनि सबैले बुझ्न जरुरी छ ।’

२०८० साल असार २० अखिल क्रान्तिकारीले आयोजना गरेको स्ववियु काउन्सिलको भेलामा प्रचण्डले पार्टीका पदाधिकारीहरू नियुक्त भएपछि माओवादी झन् चलायमान हुन नसकेको बताए । प्रचण्डले उक्त कार्यक्रममा शर्माको मात्र होइन, वर्षमान पुन र शक्ति बस्नेतको समेत आलोचना गरेका थिए । उनले भनेका थिए, ‘अचेल रैथाने साथीहरू कता हुनुहुन्छ, अत्तोपत्तो छैन । बरू अरूले पार्टीको बचाउ र प्रशंसा गरेका छन् । विप्लवजीले खुलेरै बचाउ गर्न थाल्नुभएको छ ।’

त्यो समयमा पुन, शर्मा र बस्नेत एक भएका थिए । संगठन विभाग प्रमुखसमेत रहेका शर्मा महासचिवको दाबेदार थिए । तर, प्रचण्डले देव गुरुङलाई महासचिव बनाउँदै शर्मालाई उपमहासचिव बनाए । पुन पनि महासचिवका दाबेदार थिए । तर, नबनाएपछि उनी पनि प्रचण्डसँग असन्तुष्ट थिए ।

वैद्य र भट्टराईले पार्टी छोडेपछि प्रचण्डले पछिल्ला दिनमा शर्मा र पुनलाई साथ दिँदै आएका छन् । उनका निकट भनिएका सबैले छोड्दा पनि पुन र शर्माले सारथि बनेर काम गरे । तर, प्रचण्डले पुन र शर्मालाई एक–अर्काविरूद्ध बारम्बार लडाएको एक माओवादीका स्थायी समिति सदस्य बताउँछन् । ती स्थायी समिति सदस्यले भने, ‘अध्यक्ष कमरेडले सधैँ आफूलाई साथ सहयोग गर्नेलाई नै लडाएर फाइदा लिनुभयो । पहिला वैद्य र बाबुरामजीलाई लडाउनुभयो, अहिले जनार्दन र वर्षमानलाई लडाउँदै हुनुहुन्छ ।’

पछिल्लो समय शर्मा र पुन मिलेका थिए । दोस्रो पुस्ताका दुवै नेता मिलेको देखेर प्रचण्ड पनि झस्केको बताइन्छ । एकपटक शर्माले पेरिसडाँडामा संगठन विभागको बैठक राख्दा प्रधानमन्त्री प्रचण्डले सचिवालयबाट फोन गर्न लगाएर बैठक रोक्न लगाएको एक केन्द्रीय सदस्य बताउँछन् । ती केन्द्रीय सदस्यले भने, ‘अध्यक्षलाई जनार्दन र वर्षमान पुन मिलेको समयमा यतिसम्म डर थियो कि आफू उपस्थित हुन नसकेका र शर्मा–पुन उपस्थित भएका बैठक स्थगित गर्न लगाउनुहुन्थ्यो । आफू भए ढुक्क हुने, नभए केके नै गर्छन्‌झैँ सोच्नुहुन्थ्यो ।’

फुटाउ र राज गर

अन्तत: प्रचण्डले शर्मा र पुनबीच फाटो ल्याइछोडेका छन् । केही समयपहिलेसम्म शर्मा र पुन धेरै मिलेका थिए । यहाँसम्म कि दोस्रोपटक पुन चीनबाट उपचार गरेर आएपछि शर्मासँग दैनिकजसो ललितपुरमा भेटघाट गर्ने गरेका थिए । प्रचण्डले विप्लवलाई महासचिव बनाउने गरी भित्र्याउने तयारी गरेपछि शर्मा र पुन नजिक भएका थिए ।

बाबुराम नअटाएको मोर्चामा विप्लवको इन्ट्रीले नै शर्मा र पुन एक ठाउँमा उभिएका थिए । असारदेखि सुरु भएको उनीहरूको निकटता अन्तत: हरिबोल गजुरेलले प्रचण्डकाे प्रमुख राजनीतिक सल्लाहकारबाट राजीनामा दिएसँगै भत्काएको माओवादी स्रोत बताउँछ ।

विप्लवलाई महासचिव बनाउनुभन्दा आफूहरूमध्ये एक जना महासचिव हुनुपर्छ भन्नेमा उनीहरू पुगेका थिए । तर, प्रचण्डले अहिले एकअर्काको निकटतामा फाटो ल्याएको शर्मानिकट एक नेता बताउँछन् । ती नेताले भने, ‘असारदेखि हरिबोलजीले राजीनामा नदिँदासम्म दुई नेताबीच मेलमिलाप थियो । तर, जब प्रधानमन्त्रीले वर्षमानजीलाई अघोषित सल्लाहकार राखेर सिंहदबारमा हरिबोलजीको कोठामा राख्न थाल्नुभयो, त्यसपछि उपमहासचिवद्वयबीच फाटो आयो । शर्माले पुनलाई हामी मिलेर पार्टी बनाऊँ, त्यहाँ अरु साथी जान्छन् भन्दा पुनले नमानेपछि पुनसँग शर्मा टाढिएका हुन् । त्यसैमा प्रधानमन्त्रीले खेल्नुभयो ।’

पुनलाई सिंहदरबारमा अघोषित सल्लाहकार बनाएर आफूलाई एक्लो बनाएको बुझेपछि शर्मा प्रचण्डसँग झन् आक्रामक बन्दै गएका थिए । सीमित भूमिकामा भन्दा पनि पार्टी बनाउँछु भनेर लागेको आफूलाई पार्टीकै भूमिकाबाट हटाएपछि शर्मा झन् आक्रोशित बनेका हुन् ।

अरुले पनि मुख खोल्न थाले

स्थायी समितिको बैठकमा शर्मा मात्र होइन, धेरै नेताहरूले प्रचण्डको प्रस्तावविरुद्ध मुख खोलेका छन् । प्रधानमन्त्रीको प्रमुख सल्लाहकारबाट राजीनामा दिएका हरिबोल गजुरेललाई कोशी प्रदेशको इन्चार्जको जिम्मेवारी दिइएको छ । तर, उनले बैठकमा प्रचण्डको प्रस्तावको खुलेर विरोध गरेका छन् ।

गजुरेलको भनाइ भन्दै एक स्थायी समिति सदस्यले भने, ‘हामीले बाहिर जवाफ दिनुपर्छ । तपाईंले ल्याएको प्रस्तावले धेरै नेतामाथि न्याय गर्दैन । स्थायी समितिले जिम्मेवारी पाउने हो भने केन्द्रीय सदस्य बिना मगरलाई सहइन्चार्ज बनाउनु हुँदैन । राम्रो सन्देश जाँदैन ।’

बैठकमा प्रस्तावमाथि छलफल हुने कुरा सामान्य हो । तर, जनार्दन कमरेडले लिखित र हरिबोललगायत धेरै साथीहरूले धेरै कुराको असहमति बैठकमा राखेको स्थायी समिति सदस्य जयपुरी घर्तीले बताइन् । उनले भनिन्, ‘सामान्य छलफल त भइहाल्ने भयो । केही साथीले लिखित र केहीले बैठकमा बोल्दा सल्लाह सुझाव दिनुभयो । केही मिलाएर लैजानुपर्ने कुरा आएका छन् ।' सुदूरपश्चिम प्रदेशसभाको दलको नेताबाट खगराज भट्ट हटाएको विषयमा सचिव देवेन्द्र पौडेल, चन्द्रप्रकाश खनाल, दीनानाथ शर्मालगायतले विरोध गरेका छन् ।

स्थायी कमिटी बैठकबाट जिम्मेवारी खोसिएपछि नेता भट्टले पनि पार्टी अध्यक्ष प्रचण्डसामु चार प्रश्न उठाएका छन् । प्रचण्डलाई पत्र नै लेखेर उनले चार प्रश्न राखेका हुन् । उनले आज पार्टीबाट भएको निर्णयले सुदूरपश्चिमभित्र देखापरेको अराजकताले प्रोत्साहन पाउँछ कि निरुत्साहित हुन्छ भनी प्रश्न गरेका छन् । यस्तै पार्टीलाई नै जीवन ठान्ने इमानदार कार्यकर्तालाई उत्साहित बनाउँछकी निराशामा धकेल्छ भन्ने उनको अर्को प्रश्न छ ।

आजको बैठकबाट भट्टको सुदूरपश्चिम इन्चार्जको जिम्मेवारी खोसेर गिरिराजमणि पोखरेललाई दिइएको छ । यस्तै हालै भट्टलाई सुदूरपश्चिम माओवादी संसदीय दलको नेताबाट हटाउने भएको निर्णय पनि अनुमोदन भएको छ ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, फागुन १६, २०८० १८:३०