कृषि औजार कम्पनी ब्युँताउन आत्मकथा बेच्न सुर्खेत पुगेका महावीर पुन

A+ A A-

बिहीबार बिहान १० बजेको समयमा राष्ट्रियसभा सदस्य चयनका लागि मतदान जारी भइरहँदा सुर्खेतको वीरेन्द्रनगरमा अर्को दृश्य पनि देखियो, त्यहाँ पुस्तकको व्यापार पनि भइरहेको थियो ।

मतदानमा सहभागी हुन कर्णालीका ७९ वटै स्थानीय तहका प्रमुख/उपप्रमुख, प्रदेश तथा संघीय सांसद, विभिन्न पार्टीका नेता तथा कार्यकर्ताहरू प्रदेश निर्वाचन कार्यालयपरिसर बाहिर जम्मा भएका थिए ।

पारिलो घाम तापेर राजनीतिक गफमा जमिरहेका सांसद तथा जनप्रतिनिधिको भिडमा अकस्मात् पुगे राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रका वैज्ञानिक महावीर पुन ।

साधारण पोशाकमा आएका पुनले आफूद्वारा लिखित ‘महावीर पुन’ (सम्झना, सपना, र अविरल यात्रा) नामक जीवन वृत्तान्त पुस्तक हातमा लिएका थिए । पुनले भनिरहेका थिए, ‘महावीर आयो किताब बेच्न ।’ पुनलाई अधिकांशले चिने । पुनले प्रदेश तथा स्थानीय तहका प्रतिनिधिलाई आफ्नो अभियानमा सहभागिताका लागि किताब खरिद गरिदिन अनुरोध गर्दै थिए । एकैछिनमा धमाधम हस्ताक्षर गर्दै किताब बिक्री गर्न व्यस्त भए उनी ।

राजनीतिक माहौलका बीच पुनसँग प्रदेश सरकारका मन्त्रीहरूले समेत किताब खरिद गरे । खुसी हुँदै फोटोसमेत खिच्न भ्याए । उनका सहयोगीहरूले अन्य व्यक्तिहरूलाई पनि किताब किनिदिन अनुरोध गर्दै थिए ।

संघ, प्रदेश र स्थानीय सरकार प्रमुख तथा प्रतिनिधिलाई एकै ठाउँमा भेट्ने संयोग जुर्दा पुनले खोज तथा अनुन्धान र प्रविधिको विकास नगरी देश समृद्ध नहुने भन्दै यसतर्फ समयमै चेत पुर्‍याउन सुझाए ।

पुनको सुझावपछि कर्णालीका स्थानीय तहका प्रमुख तथा उप्रमुखहरूले विज्ञान र प्रविधिको खोज तथा अनुसन्धानमा केन्द्रसँग समन्वय गरेर लगानी बढाउने प्रतिबद्धता जनाए ।

संघीय राजधानी काठमाडौंबाट मध्यपहाडी राजमार्गको १७ दिनको यात्रापश्चात् पुन आफ्नो आत्मकथा बेच्दै बुधबार सुर्खेत आइपुुगेका थिए । पुनले आफ्नो कुनै व्यक्तिगत लाभका लागि भने किताब बेचिरहेका थिएनन् ।

३० वर्षदेखि संकटमा परेको वीरगञ्ज कृषि औजार कारखानाको अस्तित्व ब्युँताउन पुन आफ्नो आत्मकथा बेच्न निस्किएका हुन् । अन्य माध्यमबाट किताब बिक्री गर्दा कमिसन दिनुपर्ने, ढिला बिक्री हुनेलगायतका कारणले पुन आफैं किताब बेच्न निस्किएका हुन् ।

२०४२ सालमा सोभियत संघको आर्थिक तथा प्राविधिक सहयोग तथा नेपाल सरकारको संयुक्त लगानीमा राजा महेन्द्रले कृषि औजार कारखाना स्थापना गरेका थिए ।

कृषि क्षेत्रलाई आवश्यक पर्ने सबै किसिमका आधुनिक उपकरणको उत्पादन गरी देशका कुना काप्चाका किसानलाई सरल र सुलभ तरिकाले उपलब्ध गराउने कारखानाको मुख्य उद्देश्य थियो । तर, विडम्बना कृषि औजारले भरिनुपर्ने कारखाना अहिले हरिबेजोग अवस्थामा छ ।

औजार उत्पादन गर्ने मेसिन धुलाम्य र कामै नलाग्ने गरी जीर्ण भएका छन् । २०५९ सालदेखि बन्द रहेको कारखाना संरक्षण र सदुपयोग गर्न वैज्ञानिक पुन दिनरात प्रयासरत छन् ।

कुशल व्यवस्थापनको अभाव र चरम राजनीतिक हस्तक्षेपले एक दशकअघि नै बन्द भएको यो कारखाना सञ्चालनका लागि धेरैपटक प्रतिवेदन तयार भएका छन्, तर पनि सरकारले हालसम्म पनि कारखाना सञ्चालनमा ल्याउनतर्फ ध्यान दिन सकेको छैन ।

‘अहिलेको यो अभियानको मुख्य उद्देश्य किताब बेच्ने हो, किताब मेरा लागि बेच्ने होइन, मेरा लागि पैसा कमाउने होइन, वीरगञ्जको कृषि औजार कारखाना जो ३० वर्षदेखि बन्द भएको थियो त्यसलाई सञ्चालन गर्ने हो,’ पुनले भने ।

झण्डै नौ महिना लगाएर कारखानाको मर्मत भइसकेको उल्लेख गर्दै पुनले सम्पूर्ण नेपालीहरूको सहयोगमा तिहारपछि कम्पनी सञ्चालनमा ल्याउन लागेको बतए । यसमा सबैको सहयोगको खाचो रहेको उनले बताए ।

अभियानबाट कम्पनी सञ्चालनका लागि आवश्यक पर्ने रकम संकलन गर्ने लक्ष्य राखेको उनले सुनाए । पुनले हालसम्म २७ हजार बढी थान पुस्तक बेचर १८ करोड बढी रकम संकलन गरिसकेका छन् ।

गण्डकी, लुम्बनी र कर्णाली प्रदेशमा मध्यपहाडी राजमार्गले छोएका विभिन्न जिल्लामा पुस्तक बेच्दै सुर्खेत पुगेका पुन सुदूरपश्चिम प्रदेशको बैतडी हुँदै महेन्द्रनगर पुग्नेछन् ।

महेन्द्रनगरबाट पूर्वपश्चिम महेन्द्र राजमार्ग आसपासका शहरहरूहुँदै मेची पुगेर पाँचथरबाट पुनः मध्यपहाडी राजमार्गहुँदै काठमाडौं पुग्ने गरी वैज्ञानिक पुन किताब बेच्ने अभियानमा निस्किएका हुन् ।

पुनले पुस्तकमा आफूले बाल्यकालदेखि पढ्नलाई अमेरिका पुग्न गर्नुपरेको संघर्षदेखि हालसम्म अनुसन्धानका क्षेत्रमा प्राप्त गरेको सफलतालाई आत्मकथामा जोडेका छन् ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, माघ ११, २०८० १४:२०