कर्णालीको आन्तरिक आम्दानी ९ प्रतिशतले घट्यो, विकास बजेट कार्यान्वयनको गति पनि ओरालो

कर्णालीको आन्तरिक आम्दानी ९ प्रतिशतले घट्यो, विकास बजेट कार्यान्वयनको गति पनि ओरालो

A+ A A-

अर्थतन्त्रमा देखा परेको संकुचनले विगत दुई आर्थिक वर्षको तुलनामा गत आर्थिक वर्षमा कर्णाली प्रदेशको आन्तरिक आम्दानी घटेको पाइएको छ । नेपाल राष्ट्र बैंक प्रादेशिक कार्यालय सुर्खेतले सार्वजनिक गरेको प्रादेशिक आर्थिक गतिविधि अध्ययन प्रतिवेदनमा प्रदेशको राजस्व ९ दशमलव ४९ प्रतिशतले घटेको देखाएको छ ।

राष्ट्र बैंकले सार्वजनिक गरेको गत आर्थिक वर्ष २०७९/८० मा अघिल्ला आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ र २०७८/०७९ को तुलनामा प्रदेशको कर राजस्व ९ दशमलव ४९ तथा गैर कर राजस्व १८ दशमलव ३७ प्रतिशतले घटेको देखाएको छ ।

आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ मा ७ अर्ब ५८ करोड ३८ लाख १२ हजार ८५ राजस्व संकलन भएकोमा आर्थिक वर्ष २०७८/०७९ मा बढेर ८ अर्ब ११ करोड ८८ लाख २६ हजार १६ पुगेको थियो । तर, गत आर्थिक वर्षमा राजस्व र गैरकर राजस्व घटेर क्रमश: ७ अर्ब ३४ करोड ८६ लाख र २१ करोड ३५ लाख गरी जम्मा ७ अर्ब ५६ करोड २१ लाख संकलन भएको राष्ट्र बैंकको अध्ययनमा उल्लेख छ ।

प्रतिवेदनले प्रदेश सरकारको चालुतर्फको खर्च बढ्दै गएको भए पनि विकास बजेट खर्च भने घट्दै गएको देखाएको छ । चालुतर्फ आर्थिक वर्ष २०७८/०७९ मा ९ अर्ब ८ करोड ४७ लाख खर्च भएकोमा गत वर्ष ९ अर्ब ४८ करोड ५४ लाख खर्च भएको छ । आर्थिक वर्ष २०७८/०७९ मा विकास बजेट १४ अर्ब ७४ करोड ६९ लाख रुपैयाँ खर्च भएकोमा गत वर्ष १३ दशमलव ३७ प्रतिशतले घटेर १२ अर्ब ७७ करोड ५१ लाख खर्च भएको छ ।

गत आर्थिक वर्षमा कर्णाली प्रदेश सरकारले संघीय सरकारबाट समानीकरण अनुदानतर्फ ९ अर्ब ३८ करोड ५६ लाख प्राप्त गरेको छ । यस्तै ससर्त, विशेष र समपूरक अनुदानतर्फ क्रमशः ३ अर्ब ३९ करोड १३ लाख, ४० करोड ४८ लाख र ३३ करोड ८५ लाख अनुदान प्राप्त गरेको थियो ।

अर्थतन्त्रको यथार्थ अवस्था सचित्रण गर्ने क्षेत्रहरूअन्तर्गत कृषि क्षेत्र केही मात्रामा चलायमान भए पनि उद्योग, सेवा र पूर्वाधारलगायतका क्षेत्रहरूमा आएको शिथिलताले अर्थतन्त्र संकुचनमा परेको राष्ट्र बैंक कर्णाली प्रादेशिक कार्यालयका प्रमुख बाबुराम कोइराला बताउँछन् ।

अर्थतन्त्रमा आएको संकुचनले कुल गार्हस्थ्य उत्पादमा ह्रास आउँदा प्रदेश सरकारले उठाउने जग्गा रजिष्ट्रेसन, भूमिसुधार कर तथा सवारीसाधनलगायतका कर संकलनमा असर पर्दा राजस्व घटेको उनले बताए । आगामी दिनमा अर्थतन्त्र पुरानै लयमा फर्कर्ने अनुमान गरिएकाे उनले बताए ।

प्रदेशमा औद्योगिक विकासका लागि आवश्यक पूर्वाधार, दक्ष जनशक्ति, कच्चा पदार्थको अभाव, तथा विकट भौगोलिक बनावटजस्ता प्रमुख अवरोधहरूले ठूला उद्योगहरू सञ्चालन हुन नसकेको ठहर राष्ट्र बैंकले गरेको छ । यस वर्ष काठ तथा काठका सामग्री, प्रशाेधित पिउने पानी र लत्ता कपडाको उत्पादनमा क्रमशः २५ प्रतिशत, २० दशमलव ७३ प्रतिशत र ६ दशमलव ९८ प्रतिशतले ह्रास आएको छ । यस्तै, प्लास्टिकजन्य वस्तु उत्पादन १६० प्रतिशत, दुग्धपदार्थ १५ दशमलव ३८ प्रतिशत र कागज तथा कागजको उत्पादन १४ दशमलव २९ प्रतिशतले वृद्धि भएको राष्ट्र बैंकको तथ्यांक छ ।

कोभिड–१९ पश्चात् देशमा सिर्जित आर्थिक सुस्तताबाट शिथिल भएका उद्योग, व्यवसायहरू बिस्तारै पुरानै लयमा फर्किने क्रममा रहेकाले आगामी वर्ष औद्योगिक क्षेत्रको विस्तार हुन गई समग्र औद्योगिक उत्पादनमा वृद्धि हुने अनुमान राष्ट्र बैंकले गरेको छ ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, माघ ९, २०८० ११:२९