जाँचबुझ आयोगले दुई जनाको बयान लिएर म्याद गुजार्‍याे, थपिएको दुई महिनामा सक्ला त सुन तस्करी छानबिन ?

जाँचबुझ आयोगले दुई जनाको बयान लिएर म्याद गुजार्‍याे, थपिएको दुई महिनामा सक्ला त सुन तस्करी छानबिन ?

A+ A A-

कुनै समय बाक्लाे आवतजावत हुने गृह मन्त्रालयकाे पुरानाे भवन अहिले सुनसानजस्तै छ । अहिले त्यो भवनमा राष्ट्रिय परिचयपत्र बनाउने कार्यालय मात्र होइन, दुईवटा आयोगका कार्यालयका सानासाना बोर्ड छन् । भुईं तलामा असरल्ल परेका पुराना सामानहरू छन् । भुईं तलाबाट माथि जान मिल्ने सानो बाटोबाहेक दायाँबायाँ पुराना सामानहरूले भरिएको छ । पहिलो तलामा छ, सरकारले असोजमा गठन गरेको सुनको अवैध पैठारी (तस्करी) नियन्त्रणसम्बन्धी जाँचबुझ आयोग ।

त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट अवैध रूपमा सुन तस्करी भएको विषयको छानबिन गर्न सरकारले असोज १४ मा उच्च अदालतका पूर्वन्यायाधीश डिल्लीराज आचार्यको संयोजकत्वमा चार सदस्यीय आयोग गठन गरेको थियो । आयाेगका सदस्यहरूमा सहकुल बहादुर थापा, किशाेरजंग कार्की र प्रेमराज जाेशी छन् । १८ असोजमा पहिलो बैठक बसेर आयाेगले काम सुरु गरेको थियो ।

तीन महिना समय दिएर सरकारले छानबिन आयोग गठन गरेको थियो । तर, आयोगले समयमा काम सकेर प्रतिवेदन नै बुझाउन नसकेपछि सरकारले दुई महिनाको समय थपेको छ । ताेकेकाे समयमा काम सकेर प्रतिवेदन बुझाउनुपर्नेमा आयोगका पदाधिकारीहरूले याे अवधिमा सीआईबीले बयान लिएकाहरूकाे र थप दुई जनाको बयान लिएर म्याद गुजारेका छन् ।

सुनको अवैध पैठारी (तस्करी) नियन्त्रणसम्बन्धी जाँचबुझ आयोगका अध्यक्षको कार्यकक्षबाहिर सानो सेतो बोर्डमा रातो अक्षरले आयोगका अध्यक्ष र सदस्यहरूको नाम लेखेको बोर्ड टाँसिएको छ । पहिलो कोठामा दुईवटा कुर्सी, एउटा टेबल, एउटा कम्प्युटर र एउटा दराज छन् । कोठामा दुईतर्फ सोफा, एक कुर्सी र अध्यक्ष बस्ने कुर्सी टेबल छन् ।अध्यक्षको कोठामा सफाइ नभएको लामो समय भएजस्तो देखिन्थ्याे । सोफामा धुलो जमेको थियो । अध्यक्षको कुर्सी टेबलमा धुलो जमेको थियो । लाग्थ्यो– आयोगको समयावधि सकिएपछि अध्यक्ष कार्यालय नै आएका छैनन् ।

अध्यक्ष आचार्यले उपचारका लागि बिदामा बसेकाे बताए । उनले आफूहरूले काम गरिरहेको र केही काम गर्ने तयारीमा रहेको जानकारी दिए । आयोगको समय यही १५ पुसमा सकिएको छ । समयावधि थपेको पत्र भने आयाेगसम्म नपुगेकाे बताइएकाे छ ।

आयोगले बैठक बसेर कामको सुरुवात गरेदेखि अहिलेसम्म दुई जनाको बयान लिएको छ । प्रमुख भन्सार अधिकृतसहित दुई जनाको बयान लिएको आयोगका अध्यक्ष आचार्यले शिलापत्रलाई बताए । उनले भने, ‘दुई जना भन्सार अधिकारीको बयान लिएका छौँ । सीआईबीले अनुसन्धानमा बुझेका तर अभियोग नलगाएका व्यक्तिहरूलाई मुद्दा चलाउनुपर्ने वा नपर्ने बुझ्दै गरेका छौँ । सीआईबीले बयान लिएका तर अभियोग नलगाएकालाई बयान लिने काम भएको छ । क्रमश: बयान लिने तयारीमा छौँ ।’

सीआईबीले बयान लिएर मुद्दा नचलाएकाहरूमाथि मुद्दा चलाउने कि के गर्ने भनेर छलफल भइरहेको र थप दुई जनाको बयान लिने तयारी भइरहेको अध्यक्ष आचार्यले बताए । उनले भने, ‘तीन महिनाको समय सकिएको थियो । दुई महिनाको समय थपेको जानकारी पाएका छौँ । आजसम्म पत्र आइपुग्ला । त्यसपछि एक/दुई दिनमा थप दुई जनाको बयान लिने तयारी गरेका छौँ ।’

अरु सदस्यहरूले भने बोल्न चाहेनन् । प्रवक्ताको जिम्मा नै अध्यक्षलाई भएकाले आफूहरू केही नबोल्ने सदस्यहरू बताउँछन् । एक जना सदस्यले भने, ‘आफूहरूलाई यो विषयमा केही थाहा नहुने । कतिपय कुरा अध्यक्षलाई मात्र थाहा हुन्छ । उहाँलाई नै सोध्दा राम्रो हुन्छ ।’

आयोगलाई इलेक्ट्रिक सिगरेट (भेप) मा भएको अवैध सुन तस्करी, ब्रेक शुमा गरिएको सुन तस्करीलगायत पटक–पटक भइरहेको सुन तस्करीको छानबिन गर्ने जिम्मा दिइएको छ । सरकारले आयोगलाई तीन महिनाभित्र अनुसन्धान सम्पन्न गरेर सुनको अवैध तस्करी नियन्त्रणका लागि सुझावसहितको प्रतिवेदन पेस गर्न कार्यादेश दिएको थियो ।

गत ३ साउनमा राजस्व अनुसन्धान विभागले त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल भन्सार कार्यालयबाट बाहिरएको ठूलो परिमाणको सुन बरामद गरेको थियो । ‘ब्रेक शु’भित्र लुकाएर ल्याइएको उक्त सुन गालेर जोख्दा ६० किलो ७ सय १६ ग्राम तौलको थियो ।

राजस्व अनुसन्धान विभागले नियन्त्रणमा लिएको उक्त सुन प्रकरणको प्रारम्भमा विभाग र पछि नेपाल प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सीआईबी)ले अनुसन्धान गरेको थियो । सीआईबीले अनुसन्धानका क्रममा सुन तस्करीमा संलग्न देखिएका व्यक्तिसँग बयान लिएको थियो, जसमा सीबाईबीले २९ जनाविरुद्ध मुद्दा चलाउन सिफारिस गर्दै अनुसन्धान प्रतिवेदन काठमाडौं सरकारी वकिलको कार्यालयमा बुझाएको थियो ।

सीआईबीले उनीहरूविरुद्ध भन्सार ऐन अवैध सुन पैठारी तथा सङ्गठित अपराधअन्तर्गतका मुद्दा चलाउन सिफारिस गरेको छ । पक्राउ परेकामध्ये पाँच विदेशी नागरिकले नेपाली नागरिकता तथा राहदानीसमेत लिएको खुल्न आएकाले त्यसमा पनि मुद्दा चलाउन सिफारिस गरेको छ । उनीहरू सबैमाथि काठमाडाैं जिल्ला अदालतमा मुद्दा चलिरहेकाे छ ।

अर्को भेपमा लुकाई तस्करी गरी ल्याएको सुन प्रकरणमा माओवादी उपाध्यक्ष कृष्णबहादुर महरासँग पनि बयान लिइएकाे थियाे । तर, उनका छाेरा राहुल महरासहित चार जनाविरुद्ध मात्र मुद्दा दर्ता भएको छ ।

सीआईबीले महरा, लोकेन्द्रकुमार पौडेल, बेल्जियन नागरिक दावा छिरिङ र निमा छिरिङविरुद्ध संगठित अपराध र भन्सार चोरी निकासीको कसुरमा मुद्दा चलाउन सिफारिस गरेको छ ।

सुन तस्करी प्रकरणका सम्बन्धमा प्रमुख प्रतिपक्षी नेकपा (एमाले)ले उच्चस्तरीय छानबिन आयोगको माग गर्दै लामो समय संसद अवरुद्ध गरेको थियो । गत ६ भदौमा सरकार र राष्ट्रिय मान्यताप्राप्त राजनीतिक दलबीच ५ असोजसम्म उच्चस्तरीय छानबिन आयोग गठन गर्ने सहमति भएको थियो । साेहीअनुसार १४ असोजमा मात्र आयोग गठन भएको थियो ।

तर, आयाेगले काम नगरी समय मात्र गुजारेकाले याे प्रकरणकाे वास्ताविकता बाहिर आउनेमा आशंका उब्जिएकाे छ । बरु आयाेगका गतिविधि याे प्रकरणलाई भुलाउनेतर्फ केन्द्रित भएकाे देखिएकाे छ ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, माघ २, २०८० २०:११