जीबी राईको सूर्यदर्शन सहकारीले खोसेको खुसी...

A+ A A-

लमजुङका ६० वर्षीय वीरबहादुर थापामगरको जवानी ट्याक्सी र साहुहरूको प्राइभेट गाडीको स्टेरिङ खेलाएर बित्यो । पियुघर गाउँ (दूधपोखरी गाउँपालिका–६)बाट ३ दशकअघि श्रीमतीसहित पोखरा झरेका उनले सीप बेचेर जोडेको कमाइले पोखराको शिशुवामा जग्गा किनेका थिए । तीन वर्षअघि त्यो बेचेर पाएको पैसा सहकारीमा राखे ।

उमेर ढल्कँदै जाँदा उनको काम गर्ने ऊर्जा मर्न थाल्यो । घरखर्च चलाउन गाह्रो हुने देखेपछि उनले शिशुवाको जग्गा बेचे । पोखराको सूर्यदर्शन बचत तथा ऋण सहकारी संस्थामा वीरबहादुरले २२ लाख रुपैयाँ बचत गरे । उनलाई आस थियो– यो पैसाबाट आउने ब्याजले घरखर्च टर्छ ।

जीवनभर पसिना बगाएर कमाएको त्यही पैसा फिर्ता माग्दामाग्दै अन्ततः उनले अन्तिम सास फेरेका छन् । हृदयाघात भएपछि १२ पुसमा पश्चिमाञ्चल क्षेत्रीय अस्पताल लगिएका उनले भोलिपल्ट संसार छोडे । पछिल्लो डेढ वर्ष सहकारी र सरकारी अड्डा चहार्दाचहार्दै उनको दिन बितेको थियो । सम्पत्तिको नाममा सहकारीमा जम्मा गरेको २२ लाख रुपैयाँ मात्र भएकाले उनले त्यो फिर्ता पाउन कुनै कसर बाँकी राखेनन् । कहिले सहकारी धाए, कहिले प्रहरी कार्यालय र अरू सरकारी अड्डा ।

डेढ वर्षअघि सहकारी डुबेपछि उनको बिचल्ली भएको थियो । ‘मेरो अरू केही छैन । जिन्दगीभर कमाएको कमाइ यही २२–२५ लाख हो । यो श्रीमतीको नाममा राखेँ । हातमुख जोड्न पनि गाह्रो भएको छ । लिएको ऋण कसरी तिर्ने होला ?’ मन मिल्ने छिमेकी भगवान पन्तलाई उनले एउटा भेटमा सुनाएका थिए । डेढ वर्षयता आफूसँग जो भेटिन्थ्यो, उनी सहकारीले बिचल्ली पारेको दुःखेसो पोख्थे ।

०००

पोखरा घारीपाटनस्थित भाडाको कोठामा श्रीमती भगवती सुकसुकाइरहेकी भेटिन्छिन् । न घरमुली रहे, न पैसा रह्यो । किरिया अब उप्रान्तको जिन्दगी कसरी चलाउने भन्ने पीडाले उनलाई घोचिरहेको छ । श्रीमान्‌ले साथ छोडेर गएको ९ दिन बित्यो । उनी चिच्याउँछिन्, ‘हे भगवान् ! यस्तो त कसैलाई नपरोस् । यस्तो बर्बाद बनाइदियो ज्यानमारा सहकारीले ।’ भगवतीको खुसी सूर्यदर्शन सहकारीले दिएको तनावले खोसिएको छ ।

वीरबहादुर र भगवतीका छोरा र छोरी छन् । पोखरामा ट्याक्सी चलाएर उनले दुवैलाई पढाए, हुर्काए । पसिनासँग साटेको पैसा सहकारीमा जम्मा गरे । ब्याज अन्यत्रभन्दा धेरै आउने र त्यसैले घरखर्च र जीवन धानिने भएपछि उनी सूर्यदर्शन पुगेका थिए ।

डेढ वर्षअघि सहकारी डुब्न थालेको बुझेपछि उनी पैसा झिक्न पुगेका थिए । तर, पाएनन् । त्यसपछि उनी सहकारीका हर्ताकर्तालाई भेट्न काठमाडौं पुगे । उनीसहितका पीडितले सूर्यदर्शन सहकारीका कोषाध्यक्ष कुमार रम्तेललाई भेटेका थिए । त्यो भेटमा उनले रम्तेेलसँग गुनासो पोखेका थिए, ‘२५ सय रुपैयाँ लिएर आएको । यतिले त कति दिन चुल्हो जल्थ्यो ।’

हातमा माइक र काँधमा एउटा झोला भिरेका वीरबहादुर ३ मिनेटजति एक्लै बोलिरहे । उनी कराए, रोए । त्यसपछि कुमारले आफूहरू समस्यामा रहेको र समाधान गरेर पैसा फिर्ता दिने वचन दिए । वीरबहादुरसहित बचतकर्ता पोखरा फर्किए तर समस्या ज्युँका त्युँ रह्यो ।

वीरबहादुरकी श्रीमती भगवतीका अनुसार सहकारीले मासिक २३ हजार रुपैयाँजति ब्याज दिन्थ्यो । त्यसैले छोराछोरीसहित चार जना घारीपाटनमा एउटा फ्ल्याट लिएर बसेका थिए । त्यहाँ मासिक १२ हजार रुपैयाँ भाडा बुझाएपछि बाँकी रहेको पैसाले जेनतेन घर खर्च चलेको थियो । सहकारी डुबेपछि उनले आफूलाई पत्याउनेजति सबैसँग ऋण मागे । यही तनावले वीरबहादुरलाई भित्रभित्रै झनै खाइरहेको थियो । तनाव र खानपिनको असन्तुलनले उनलाई गलायो । हृदयाघात भएर १३ पुसमा उनको निधन भयो । अन्ततः उनी सूर्यदर्शनविरुद्ध डेढ वर्षदेखि लडिरहेको लडाइँ हार्न पुगे ।

एक समय उनी लायन्सका पूर्वगभर्नर प्रेमबहादुर श्रेष्ठको गाडी चलाउँथे । छिमेकी भगवान नेपाल खाद्य संस्थानको गण्डकी–धौलागिरीको अञ्चल प्रमुख थिए । ‘तपाईंहरूले भनिदियो भने त पैसा फिर्ता आउँछ कि’ भन्दै उनी दुवैसँग सहयोग माग्न पनि पुगेका थिए । सहकारी डुबेर भनसुन पनि नचल्ने भएपछि दुवैले केही गर्न सकेनन् । पन्त एकपटक वीरबहादुरलाई लिएर प्रहरीकहाँ गएका थिए । तर, सहकारी डुबेकाले पैसा फिर्ता आउने बाटो रहेन ।

हरेक भेटमा वीरबहादुरले आफ्नो पसिनाको पैसा सहकारीले डुबाएको गुनासो गर्ने गरेको पन्त बताउँछन् । ‘सहकारीले मेरो जिन्दगीभरको कमाइ खाइदियो सर भनेर रूनुहुन्थ्यो,’ पन्त सुनाउँछन्, ‘म सरकारले केही गर्छ नआत्तिनुस् भन्थेँ । उहाँ एक्लै हिँड्ने गर्न थाल्नुभएको थियो । भेट्दा सहकारीले यस्तो गर्‍यो भन्ने कुरा मात्र गर्नुहुन्थ्यो ।’

सूर्यदर्शन सहकारीबाट पीडितले संघर्ष समिति नै बनाएर संघर्ष गरिरहेका छन् । कहाँ जाने, कसलाई भेट्ने, के गर्ने भन्ने सबै योजना बनाएर ह्वाट्सएपमा अपडेट गरिन्थ्यो । वीरबहादुर प्रविधिसँग अभ्यस्त थिएनन् । उनले संघर्ष समिति संयोजक किरण श्रेष्ठलाई कहाँ के कार्यक्रम छ, फोनमार्फत खबर गर्न भनेका थिए । किरणले फोन गरेपछि उनी कहिले प्रहरीकहाँ, कहिले सीडीओ कार्यालय पुगे । ‘कहिले आँखा नदेख्ने, कहिले प्रेसरले हानेर कमजोर हुँदाहुँदै सूर्यदर्शनविरुद्धको संघर्षमा निरन्तर हिँडिराख्नुभएको थियो,’ किरणले सुनाए ।

सूर्यदर्शन सहकारीले १ अर्ब ११ करोड १ लाख रुपैयाँ बचत फिर्ता नगरेको प्रहरीको अनुसन्धानले देखाएको छ । सहकारीविरुद्ध १ हजार ३७ जना बचतकर्ताले प्रहरीकहाँ उजुरी दिएका थिए । पोखरा महानगरपालिकाले गरेको अध्ययनमा १ अर्ब ३१ करोड ५३ लाख ८२ हजार रुपैयाँ अपचलन भएको देखिएको थियो । तर, बचतकर्ताले दाबी गरेको रकमअनुसार प्रहरीले प्रतिवेदन तयार पारेको हो । यो सहकारीमा १८ हजार ७ सयवटा खाता छन् ।

सूर्यदर्शन ठगीका मुख्य नाइके पूर्वअध्यक्ष गितेन्द्रबाबु (जीबी) राईको समूहले सहकारीको पैसा अपचलन गरेर सहकारी डुबाएपछि बचतकर्ताको बिचल्ली भएको छ । संघर्ष समिति अध्यक्ष किरण प्रश्न गर्छन्, ‘कति वीरबहादुरले ज्यान गुमाउनुपर्ने हो ? सहकारीले खाएको पैसाले, अरु वीरबहादुर छन् । जाहेरी दिएका १ हजार ३७ मध्ये कैयौँ बिरामी हुनुहुन्छ । अझै कतिले ज्यान गुमाउनुपर्ने हो थाहा छैन ।’

सूर्यदर्शन सहकारीले गोरखा मिडिया नेटवर्क प्रालिले चलाएको ग्यालेक्सी फोरके टेलिभिजनमा १० करोड रूपैयाँ लगेको देखिन्छ । सहकारीका पूर्वअध्यक्ष जीबी राई टेलिभिजनका अध्यक्ष थिए । हाल राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीको सभापति रहेका रवि लामिछाने टेलिभिजनको प्रबन्ध निर्देशक थिए । रविको नाममा पनि सहकारीबाट १ करोड रूपैयाँ गएको र त्यो फिर्ता गरेको पनि देखिन्छ । २०७९ असारमा उनले १ करोड पैसा पुलेसो खाता बनाएर फिर्ता गरेका छन् ।

रवि आबद्ध टेलिभिजनमा बचतकर्ताको पैसा लगानी भएपछि उनीमाथि नैतिक प्रश्न उठेको छ । तर, उनले सूर्यदर्शन सहकारीसँग आफ्नो कुनै सम्बन्ध नरहेको जिकिर गर्दै आएका छन् । रवि लामिछानेको नाममा लेनदेन देखिएपछि सूर्यदर्शनका बचतकर्ताले ६ पुसमा पोखरामा भेटेका थिए ।

रास्वपाको पार्टी कार्यालयमा भएको भेटमा आफ्नो नाम पोखरा महानगरपालिकाको सहकारीसम्बन्धी अध्ययन प्रतिवेदनमा रहेकोबारे जानकार रहेको तर सहकारीसँग कुनै सम्बन्ध नरहेको बताएका थिए । बचतकर्ताले सूर्यदर्शनमा ‘हजुरको नाममा आर्थिक कारोबार देखिन्छ नि’ भनेर जिज्ञासा राखेका थिए । त्यसमा रविले कसैले आफ्नो नाम, नागरिकता दुरुपयोग गरेको हुन सक्ने तर आफू सहकारीमा सदस्य नभएको र ऋण नलिएको जवाफ दिएका थिए । उनले आफ्नो नामको दुरुपयोग हुँदा आफू नै पीडित भएको जिकिर गरेका थिए ।

यो रवि लामिछानेलाई पोखरामा एक जना युवकले मकैको खोया प्रहार गर्नुभन्दा अघिल्लो दिन भएको भेटको कुरा हो । बचतकर्ताले लामिछानेलाई पोखरा अमरसिंह चौरमा हुने सभामा कालो झण्डा देखाउने योजना बनाएका थिए । त्यो थाहा पाएपछि रविले पीडितलाई पार्टी कार्यालयमा भेटघाट गर्न बोलाएका थिए । यो भेटपछि सहकारीपीडितले कालो झण्डा देखाएनन् । तर, रवि प्रबन्ध निर्देशक रहेको टेलिभिजनले बचतकर्ताको करोडौँ हिनामिना गर्दा र आर्थिक कारोबारमा नाम देखिँदा उनीमाथि प्रश्न उठेको छ ।

सूर्यदर्शन सहकारीको आर्थिक हिनामिनामा संलग्न उपाध्यक्ष कैलाशकुमार दर्लामी, कोषाध्यक्ष कुमार रम्तेल, सञ्चालक समिति सदस्य भविश्वर अर्याल र पूर्वसञ्चालक समिति सदस्य शिवबहादुर गुरुङ पुर्पक्षका लागि जेल चलान भएका छन् । यीसहित १९ जनामाथि सूर्यदर्शनको पैसा हिनामिनाको आरोप छ । पूर्वअध्यक्ष जीबी राई, वर्तमान अध्यक्ष थानबहादुर बुढा, सञ्चालक धीरजकुमार दास, मनोज नकर्मी, हेमन्त अधिकारी, आइस्मा गुरुङ, प्रमोद भट्टराई, सुरज श्रेष्ठ, कविता तामाङ, सागर केसी, दिनेश रोका, ललिता तामाङलगायत १५ जना अझै फरार छन् ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, पुस २०, २०८० १८:५३