बागमती प्रदेशको भ्रमण वर्षः योजना र तयारी शून्य, ढुकुटी रित्याउन मन्त्रालयलाई हतार

बागमती प्रदेशको भ्रमण वर्षः योजना र तयारी शून्य, ढुकुटी रित्याउन मन्त्रालयलाई हतार

A+ A A-

बागमती प्रदेश सरकारले ७ महिनाअघि चालु आर्थिक वर्षका लागि ६२ अर्ब ७१ करोड रुपैयाँको बजेट सार्वजनिक गरिरहँदा सन् २०२४ लाई प्रदेश भ्रमण वर्षका रूपमा मनाउने घोषणा गरेको थियो ।

तर, पछिल्लो सात महिना प्रदेशको पर्यटन मन्त्रालय कानमा तेल हालेझैँ गरेको अनुभूति भएको छ । आर्थिक मामिला तथा योजनामन्त्री बहादुरसिंह लामाले प्रदेश संसदमा प्रस्तुत गरेको बजेटसँगै नयाँ-पुराना गरी ११ वटा नारा जोडिएर आएको थियो । प्रदेशले पनि संघीय सरकारको सिको गरेको थियो । संघीय सरकारले बजेटमा १९ वटा नारा समावेश गरेको थियो । अधिकांश नारा कार्यान्वयनका लागि त्यतिबेला अनुमानित बजेट समेत तोकिएन ।

प्रदेश भ्रमण वर्षका लागि केही दिनअघि मात्र एक करोड रुपैयाँ विनियोजन गरेको बताइएको छ । सोमबारबाट सन् २०२४ सुरु भएको छ । बागमती प्रदेशको संस्कृति, पर्यटन तथा सहकारी मन्त्रालयले सोमबार आएर मात्रै प्रदेश भ्रमण वर्ष २०२४ को औपचारिक घोषणा गरेको छ । मन्त्रालयको भागवण्डामा अलमलिएका कारण पनि मन्त्रालयले काम गर्न सकेन भन्ने अनुमान लगाउन सहजै सकिन्छ ।

नयाँ सुरु भएपछि मन्त्रालयले हतारमै भ्रमण वर्षको योजना ल्याएकोमा पर्यटनको क्षेत्रमा सक्रिय भानुभक्त आचार्य बताउँछन् । पर्यटन प्रवर्द्धनका लागि एक महिनाअघि मात्रै मेची-महाकाली साइकल यात्रा गरेका आचार्य बागमती सरकारको भ्रमण वर्ष घोषणाले आश्चर्यचकित छन् । भ्रमण वर्ष सफल बनाउने हो भने एक वर्षअघिदेखि प्राविधिक तयारीसहितको गृहकार्य गर्नुपर्ने थियो । तर, मन्त्रालयले खासै गृहकार्य गरेको देखिएन ।

मन्त्रालयले प्रदेश सरकारको ढुकुटी रित्याउन बिना योजना भ्रमण वर्षको योजना ल्याएको आचार्य बताउँछन् । ‘पर्यटन क्षेत्र त्यति सजिलो छनै, भाँडाकुटी खेलेजस्तो । पर्यटकलक्षित योजना, पर्यटकीय क्षेत्रमा रहेका होटलको अवस्था र मूल्यांकन, पर्यटकीय रुट, पर्यटकीय क्षेत्रको व्यापक प्रचारप्रसार खोइ ? बजेट तानेर अब भ्रमण वर्ष सुरु भनेर भइहाल्यो ?,' आचार्यले भने । तयारी बिनाको भ्रमण वर्षले कुनै उपलब्धि नदिने र राज्यको ढुकुटी मात्रै रित्तिने उनको भनाइ छ ।

बागमती प्रदेश सरकारका संस्कृति, पर्यटन तथा सहकारीमन्त्री पुकार महर्जनले बागमती प्रदेश भ्रमण वर्षको घोषणा गरेका थिए । हेटौँडामा पत्रकार सम्मेलन गरी मन्त्री महर्जनले प्रदेश भ्रमण वर्ष २०२४ को औपचारिक शुभारम्भ गरेका थिए । तर, शुभारम्भ कार्यक्रममा मन्त्रालयसँग न पर्यटकलक्षित योजना थियो न त भ्रमण वर्षको विस्तृत योजना । मन्त्रालयले करिब २ मिनेटको पर्यटकीय क्षेत्रको भिडियो मात्रै प्रस्तुत गरेको थियो ।

वर्षको सुरुवात भएसँगै भ्रमण वर्षको घोषणा गरिएको र केही दिनमै औपचारिक कार्यक्रममार्फत भ्रमण वर्षको कार्यक्रम अघि बढाइने मन्त्रालयका सचिव गोविन्दप्रसाद रिजालले बताए । भ्रमण वर्षमा विविध कार्यक्रम गर्न प्रदेश सरकारले १ करोड रुपैयाँ विनियोजन गरेकोमा त्यसलाई विविध कार्यक्रममा विभाजन गरी खर्च गरिने सचिव रिजालले बताए । उनै, रिजाल पनि भ्रमण वर्षको योजनाबारे जानकारी दिन असक्षम देखिए ।

भ्रमण वर्ष सफल बनाउन श्रव्यदृश्य सामग्री उत्पादन तथा विभिन्न सञ्चार माध्यमबाट प्रसारण गर्ने, प्रदेशका प्रमुख गन्तव्य समेटिएको पुस्तक तथा ब्रोसर तयार गर्ने, पर्यटन वर्षका टिसर्ट, ज्याकेट, स्टिकरलगायत प्रचार सामग्री उत्पादन तथा वितरण, पर्यटकीय नक्सा तयार गर्नेलगायतका कार्यक्रम तय गरिएको सचिव रिजालको भनाइ छ । सचिव रिजालका अनुसार भ्रमण वर्षको अवधिमा मन्त्रालयले भ्रमण वर्षको लोगो, नारा, पर्यटकीय गन्तव्यको विवरण समेटिएको होडिङ बोर्ड निर्माण गर्नेछ ।

भ्रमण वर्ष शुभारम्भ कार्यक्रममा सहभागी रहेका आचार्यले यी सबै योजना एक वर्षअघिदेखि गर्दै आउनुपर्ने र अब आएर गर्छु भन्नु राज्यको ढुकुटी सक्न खोज्नु मात्रै रहेको टिप्पणी गर्छन् । ‘अहिले आएर गरेको प्रचारले पर्यटक कहिले आइपुग्छन् ?’, उनले भने । पर्यटन क्षेत्रको समग्र विकासमा महत्त्वपूर्ण सहयोग पुग्ने विश्वासका साथ नेपाल सरकारले कर्मचारीलाई घुम्ने बजेट उपलब्ध गराएको थियो । तर, सबै नक्कली प्रतिवेदनले फाइल भरिएको विद्यालयका प्रधानाध्यापकसमेत रहेका आचार्य बताउँछन् ।

घुमाउरो तरिकाले भ्रष्टाचारलाई प्राथमिकता दिने खालको कार्यक्रम भइरहेको भन्दै उनले विरोध गरे । 'बागमती प्रदेशको ऐतिहासिक बस्तीका बासिन्दाको जीवनशैली, कला, संस्कृति, चाडपर्व र रहनसहनलगायतका विविधतालाई मार्केटिङ गर्न सकेको खोइ ? विश्वसम्पदा सूचिमा समावेश भएका ऐतिहासिक, धार्मिक, साँस्कृतिक र प्राकृतिक सम्पदाको मार्केटिङ कहिले गर्ने ?,’ उनले भने ।

भ्रमण वर्षको उद्घाटन समारोहमा २० लाख रुपैयाँ, प्रचारप्रसारअन्तर्गत १५ लाख रुपैयाँ, अन्य निकायसँगको समन्वयमा पर्यटन प्रवर्द्धनका कार्यक्रम सञ्चालनका लागि १५ लाख रुपैयाँ, पर्यटकीय गन्तव्यको प्रचारप्रसार सामग्री निर्माणका लागि १५ लाख रुपैयाँ, पर्यटन तथा हस्तकलाका सामग्रीको ब्रान्डिङका लागि ५ लाख रुपैयाँ, पत्रकारहरूसँगको अन्तर्क्रिया, फिल्ड भिजिट कार्यक्रमका लागि ३ लाख रुपैयाँ, कार्यालय तथा अन्य कार्यक्रमका लागि ८ लाख रुपैयाँ भ्रमण वर्षभर खर्च गर्ने तयारी मन्त्रालयले गरेको छ ।

भ्रमण वर्षका लागि बजेट अपुग हुने भएकाले २ करोड रुपैयाँ रकम माग गर्ने गरी आर्थिक मामिला तथा योजना मन्त्रालयसँग समन्वय गरिएको सचिव रिजालले बताए । जसअनुसार विदेशी पाहुना तथा राजदूतको भ्रमणका लागि १० लाख रुपैयाँ, प्रचारप्रसारका लागि २५ लाख रुपैयाँ, स्थानविशेष पर्यटन प्रवर्द्धनका लागि ७५ लाख रुपैयाँ, अन्य प्रवर्द्धनात्मक कार्यका लागि १० लाख रुपैयाँ, पर्यटन प्रवर्द्धनका लागि काम गरेका व्यक्तिहरूको सम्मानका लागि १५ लाख रुपैयाँ गरी कुल २ करोड ५० लाख रुपैयाँ बढी बजेट माग गरिएको छ ।

बागमती प्रदेशका पर्यटकीय स्थलमा पर्यटक आवागमन बढाउँदै अर्थतन्त्रलाई समेत गतिशील बनाउने उद्देश्य राखेर बागमती प्रदेश सरकारले बागमती प्रदेश भ्रमण वर्ष २०२४ को शुभारम्भ गरेको मन्त्री महर्जनले जानकारी दिए । बागमती प्रदेशको ऐतिहासिक र पुराना शहर, बस्तीका साथै विभिन्न कला, संस्कृति, चाडपर्व र रहनसहनलगायतका विविधताले सम्पन्न यो प्रदेशमा मनमोहक हिमालका साथै जैविक विविधतायुक्त प्राकृतिक सम्पदा अवलोकन गर्न पर्यटकलाई आग्रह गरिने मन्त्री महर्जनले बताए ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, पुस १७, २०८० ११:३९